Les
Sources manuscrites de la théorie de la musique (S. IX-XVI)
______________________
FRANCE (F)
ALENÇON,
Bibliothèque municipale (F-AL)
2
Début du xiie
s. (avant c 1113). Orig. inconnue. Prov. abbaye de Saint-Evroult –
90v-91 PS.-HIER. ep ; 118r-v MON. Mon. ench. ; 118v MON. Totam
tabulam ; 119 GUIDO micr. (exc.) ; 119v BOETH. mus. (exc.). – RISM B
III, 1 (1961), p. 81.- RISM B III, 6 (2003).
+ 9
Parchemin. I-II + 255 f. à 2 col. 355 x 255 mm. xiiie s. Orig. française.
Prov. chartreuse du Val-de-Dieu (f. 2) – Hieronymus et Gregorius, Epistolae –
235b-236b PS.-HIER. ep. « CV. Incipit epistola Ieronimi ad Dardanum de
genere musicorum » « Cogor a te, ut tibi Dardane de aliis generibus
musicorum… » « … et spiritaliter ac mystice intelligenda sunt.
Explicit epistola Hieronimi ad Dardanum. » (non illustrée) – cf. CGM,
t. 2, p. 480-483. [Shin Nishimagi].
+ 15
Parchemin. 144 f. 260 x 180 mm. xiie s. Orig. Normandie.
Prov. abbaye de Saint-Martin de Séez –Hieronymus, Epistolae – 112-113
PS.-HIER. ep. « Ieronimus ad Dardanum. » « Cogor a te, ut tibi
Dardane de generibus musicorum... » «... Et est minima sapientia legis
veteris in manu Iudeorum. » (non illustrée) ; 138v-139 MON. Mon.
ench. ; 139r-v MON. Totam tabulam ; 139v Mensura domini guidonis. Gamma
itaque in primis affixa... (GUIDO micr., CSM 4, p. 96-98) ; 139v
« Duo calculi faciunt unum ceratem... » (sur les division de
l’as) ; 140r « Prima unitas tetragona. Secunda unitas
tetragona... (table de multiplication de 1 à 100) Prima unitas ab
uno... » ; Tableau du grand système parfait dans les trois genres
avec les degrés désignés par les lettres de la notation A-P suivi de
l’explication : « Diapason igitur consonantiam servat .a. ad id quod
est .H. octo enim vocibus continetur... » – CGM t. 2, p. 472, 491.-
L. Toneatto, Codices artis mensoriae. I manoscritti degli antichi opuscoli
latini d’Agrimensura (V-XIX sec.), 3 vols. Spoleto, 1994-1995, part. vol.
3, p. 1218, 1241, n° II. A. 1 (Testi, studi, strumenti, 5).
http://bvmm.irht.cnrs.fr/consult/consult.php?reproductionId=19100
ANGERS,
Bibliothèque municipale (F-AN)
18
ixe s. Orig. France. Prov. « Johannis Ferrault
apud Cenomanos [Le Mans] regii procuratoris » – RISM B III, 1 (1961), p.
81-82.- RISM B III, 6 (2003).
81
xvie s. Orig. et prov. Angers, abbaye Saint-Aubin –
345 tableau de solmisation – RISM B III, 6 (2003).
AUTUN,
Bibliothèque municipale (F-AUT)
46 (olim 40 B)
Fin xiie
/ début xiiie s.
(xiie s. Cat. des
ms. d’Autun, cf. ci-dessous). Orig. Sud-Ouest de la France – 1-64 BOETH.
mus. (GLOSS. Boeth. mus.) ; 6 INTERV. Quid sit tonus ; 63r : Alleluia.
O quam pulchra est... (organum à deux voix en notation alphabétique) ;
65 : Formules des tons psalmodiques (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli...
[Turnhout, 2011], p. 87) ; 65 GUIDO micr. (exc.) ; 65 GUIDO ep.
(exc.) ; 65 GUIDO reg. (exc.) ; 65r-v HERMANN. vers. ; 65v GUIDO
micr. (exc.) ; Sicut in omni scriptura... (échelle des sons, éd. Chr.
Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout, 2011], p. 87-88) ;
65v GUIDO ep. (exc.) ; 65v GUIDO reg. (exc.) ; 66 « Tonus quare
dicitur ? Tonus dicitur a pleno sono vel a tonando, id est sonando » (éd.
Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout, 2011], p.
88-89) ; « Alia. Quid est vox ? Vox est aer qui sentitur solo
auditu… » (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout,
2011], p. 89-90) ; 66r-v « Quid est musica ? Scientia recte canendi
et regula veraciter modulandi… » (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli...
[Turnhout, 2011], p. 90-91) ; 66v « Secundum dialogum. Qui est
musica... » (éd. Chr. Meyer,
Sh. Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout, 2011], p. 92-93) ; 66v Item
consonantie. Prima id est vox monocordi... (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli...
[Turnhout, 2011], p. 93) – RISM B III,
6 (2003).- Catalogue des manuscrits d’Autun. Bibliothèque Municipale et
Société Eduenne, sous la dir. de Claire Maître (Turnhout-Paris :
Brepols-CNRS, 2004), p. 130-152.- Bernhard/Bower, Glossa (Kommentar- und
Registerband, 2011), p. 1.
AVIGNON,
Bibliothèque municipale (F-A)
228
Fin du xiiie
s. Orig. inconnue. Prov. couvent des Dominicains d'Avignon contenu 41-44v
AUGUST. (exc.) – RISM B III, 6 (2003).- CSEL 102, p. 14.
235
Fin du xive
. Orig. inconnue. Prov. couvent des Célestins de Gentilli – 2r « Pri re
la, se re fa, ter… » ; « Primus cum sexto fa sol la semper
habeto... » ; « La sol fa primus fa my ut reque
secundus... » – RISM B III, 6 (2003).
AVRANCHES, Bibliothèque municipale (F-AVR)
235
xiie s. Orig. inconnue. Prov. abbaye du
Mont-Saint-Michel – 47v-48 FIST. Cuprum pur. ; 78v FIST. Cuprum pur. –
RISM B III, 1 (1961), p. 82.- RISM B III, 6 (2003).- Charles Stuart F. Burnett,
The Introduction of Arabic Learning into England (London, 1997).- Menso
Folkerts, « Frühe westliche Bennenungen der indisch-arabischen Ziffern und
ihr Vorkommen », Sic itur ad astra. Studien zur Geschichte der
Mathematik und Naturwissenschaften. Festchrift (...) Paul Kunitsch
(Wiesbaden, 2000), 216-233.
http://bvmm.irht.cnrs.fr/consult/consult.php?reproductionId=5632
236
xie s. Orig. Angleterre ? Prov. abbaye du Mont
Saint-Michel – 1-82bis BOETH. mus. – RISM B III, 6 (2003).
http://bvmm.irht.cnrs.fr/consult/consult.php?reproductionId=984
237
xiie s. Orig. inconnue. Prov. abbaye du Mont Saint-Michel
– 1-76 BOETH. mus. ; 76 « Quatuor sunt tonorum... » (éd. Chr.
Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout, 2011], p. 93-95) – RISM B
III, 1 (1961), p. 82.- RISM B III, 6 (2003).- Bernhard/Bower, Glossa
(Kommentar- und Registerband, 2011), p. 64.
http://bvmm.irht.cnrs.fr/consult/consult.php?reproductionId=5633
BELFORT,
Bibliothèque municipale (F-BEL)
Ms. 1 (Impr. L. 315)
Début du xvie
s. Orig. Allemagne du Sud-Ouest ? Prov. Belfort, couvent des Capucins ? – 1-11
« Musica mensuralis a mensura originem ducit… » ; 11v
« Item maxima in modo (?) imperfecto valet duas longas… » – RISM B
III, 6 (2003).
BESANÇON,
Bibliothèque municipale (F-B)
507
ixe s. (seconde moitié). Orig. France. Prov. inconnue
– 1-8v BOETH. mus. (fragm.) – RISM B III, 6 (2003).- Bernhard/Bower, Glossa
(Kommentar- und Registerband, 2011), p. 2.
+ 594
c. 850-875. Orig. Saint-Oyan, abbaye Saint-Claude
(?) – MART. CAP. (GLOSS. Mart. Cap.) – Teeuwen, Harmony, 2002, p.
74, 75 (repr. f. 16r), 98-103, passim.
BOULOGNE-SUR-MER,
Bibliothèque municipale (F-BSM)
20
xie s. Orig. inconnue. Prov. Saint-Bertin – RISM B
III, 1 (1961), p. 82.- RISM B III, 6 (2003)
CAMBRAI,
Bibliothèque municipale (F-CA)
172 (B)
xiie s. Orig. Nord de la France. Prov. Cathédrale de
Cambrai. – 11-19v « Igitur cum in superioribus non est eadem via
phylosophorum... » ; 12ra, 13rb, 13va, 14ra-b, 14vab, 15ra, 15rb-va,
16ra-b Proslambanomenos hypatehypaton... Horum disposicione sonorum... (éd.
Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout, 2011], p.
65-69) ; 12r-v « Sciendum est autem quod currentes
modulationes... » (éd. ibid. p. 123) ; 16r-v BOETH. mus.
(exc.) ; 16v-17r « Auctoritate phylosophorum septem sunt discrimina
vocum... » (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli...,
p.124-125) ; 17r-v « Primus tonus facit suum diapason de .D. in .d.
... (éd. ibid., p. 125-127) ; 17v GUIDO micr.
(exc.) ; 17v-18r « In .D. finitur primus modus atque secundus... (éd.
ibid., p. 127-130) ; 18rb « Ut queant laxis... » ;
18rb « Rota modo arte personemus musica » (Bernhard, Cambridger
Lieder, p. 145) ; « Tonus. Ditonus. Semiditonus... » (éd.
Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli..., p. 130) ; 18va
« Laudans canto deo meo simplo tono... » (éd. ibid., p.
130-131) ; « Archos Deuteros Tritos Tetrardos » (éd. ibid.,
p.131) ; 18vb « Primus et sectus sic mediantur sextus sic
finitur... » (éd. ibid., p. 132) ; 18vb « Pater in filio
filius in patre... » (éd. ibid., p. 132) ; « Primus
ut exurge Rorate et Lex... » (éd. ibid., p. 133) ; 19ra
« Ecce modus primus sic noscitur atque secundus... » (éd. ibid.,
p. 133) ; 19a GUIDO reg. (exc.) – RISM B III, 1 (1961), p. 83.- RISM B
III, 6 (2003).
+ 416 (A)
Fin du xve
s. Orig. Nord-Est de la France, Pays-Bas ou Nord-Ouest de l'Allemagne. Prov.
St.-Sépulchre de Cambrai – 8v-12v IOH, TINCT. inv. (éd. Woodley,
Printing) ; cf. R. Woodley, « The Printing and Scope of Tinctoris's
Fragmentary Treatise De inventione et vsv mvsice », Early Music History,
5 (1985), p. 239-268 [= fol. 8v-9].
+ B 490
xiie s. Orig. Cambrai, Saint-Sépulchre – Hexameron
et autres opuscules de St Ambroise ; 110v-112r : « Hanc minorem
formulam ideo descripsimus... » (Charles Edmond de Coussemaker,
« Notice sur les collections musicales de la Bibliothèque de Cambrai et
des autres villes du département du Nord », Mémoires de la Société
d'émulation de Cambrai. Séance du 17 août 1841 [Cambrai, 1843]. p. 59-236
[édition séparée : Paris, 1843, 180+40 p.] ; éd. Chr. Meyer, Sh.
Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout, 2011], p. 134-137).
+ 693
viiie s. 18r Musica est peritia modulationum quae sonus
inter se et cantibus constat. Haec ex animo et corpore motum facit... ; Hi
in ullus et in solitudinibus ortam musicam Graeci sagacissimis sensibus cantu suavium
rivorum murmura sonus... ; Musica est disciplina quae de numeris loquitur
qui ad aliquid sunt his qui inveniuntur in sonis, Musica disciplina est quae in
carminibus cantibusque consistit ; Musica cantica an voce humana an soni
modulatione pulsuve composita ; Musica est peritia modulationis sonu
cantuque consistens... ; Musica est quae mensuram diversorum metrorum
probabili ratione cognoscit. – Huglo, Interpolationen, 2001, p. 15-17.
CHALON-SUR-SAONE,
Bibliothèque municipale (F-CSS)
32 (27)
Fin du xiie
s. Orig. inconnue. Prov. abbaye cistercienne de la Ferté-sur-Grosnes ;
Loys de Thesut ; B. Tisserand ; Salomon Clerguet – 1-52 BOETH. mus. –
RISM B III, 6 (2003).
http://bvmm.irht.cnrs.fr/mirador/index.php?manifest=http://bvmm.irht.cnrs.fr/iiif/18563/manifest
CHAMBÉRY,
Bibliothèque muncipale (F-CHM)
26
xiiie s. Orig. inconnue. Prov. couvent des Dominicains
de Chambéry – 1r « Cantus est in choro, sonus in tympano... » – RISM
B III, 1 (1961), p. 84.- RISM B III, 6 (2003).
CHANTILLY,
Bibliothèque du Musée Condé (F-CH)
+ 397
Début du xve
s. Orig. France. Prov. Hôtel de Condé (1673) – 1-77 Aristote, section musicale
des Problemata (en français) ; 78-83
« Ad faciliorem notitiam musicalis habendam… »
CHARLEVILLE-MEZIERE,
Bibliothèque municipale (F-CV)
+ 158, vol. II
Parchemin 209 f. à 2 col., 370 x 270 mm (cf. vol.
I : 326 x 225 mm) fin du xiie
s. Orig. abbaye Ste-Marie de Signy (Ardennes). Prov. Ste-Marie de Signy (cf.
l'ex-libris du xve
s. : « Liber S. Marie de Signiaco, signatus littera A numero
XXIII », f. 1) – Hieronymus, Opuscula – 175r-v PS.-HIER. ep.
« Epistola sancti Ieronimi ad Dardanum. » « Cogor a te ut tibi
Dardane de aliis generibus musicorum… » « …Et est minima sapientia
legis uetis in manu Iudeorum. Explicit epistola. » (sans illustrations)
cf. CGM 5, p. 615 ; Ch. Samaran et R. Marichal (éd.), Catalogue
des manuscrits en écriture latine portant des indications de date, de lieu ou
de copiste, t. V (Paris, 1965), p. 53 ; pl. CCXLII [= vol. I, f.
191v]. [Shin Nishimagi]
http://bvmm.irht.cnrs.fr/consult/consult.php?reproductionId=18214
184
Fin du xiie
s. Orig. Est de la France. Prov. Notre-Dame de Signy-l'Abbaye – BOETH.
arithm. ; 154v-167r BOETH. mus. (gloses)
– RISM B III, 6 (2003).- Bernhard/Bower, Glossa (Kommentar- und
Registerband, 2011), p. 8-9.
CHARTRES,
Bibliothèque municipale (F-CHRm)
48
xie s. Orig. inconnue. Prov. Chapitre de la Cathédrale
– 1-87v BOETH. mus – RISM B III, 6 (2003).
+ 102 (94)
[détruit]
xe s. Orig. inconnue. Prov. Chapitre de la Cathédrale
– Cassiodore, etc. f. 61v : « Quantis cordis antiqui musici usi sunt,
quorum Boetius in capitulo de additione vocum meminit, quaeve sint eorum nomina
et ordo. Genera melorum sunt tria... ». – CGM, t. 11 (1890), p.
54-55.
105
xe s. Orig. inconnue. Prov. Chapitre de la
Cathédrale – 125 « Pluribus ignotam primam sed origine fixam… ». –
RISM B III, 6 (2003).- Teeuwen, Harmony, 2002, p. 31 n. 92.
130 [détruit]
xie s. Orig. inconnue. Prov. Chartres, Abbaye
Saint-Père – 1-9v MUS. ENCH. ; 9v-28 SCOL. ENCH. ; 28-29 MON. Super
unum ; 29r-v PS.-BERNEL. spec. ; 29v MON. Dimidium. ; 29v-31
CASSIOD. inst. (exc.) ; 49v « Quattuor principales qui autenti
dicuntur... » (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli...
[Turnhout, 2011], p. 140) – RISM B III, 1 (1961), p. 84-85.- RISM B III, 6
(2003).
498
1125-1150. Orig. Chartres. Prov. Chapitre de la
Cathédrale – 86-113v BOETH. arithm. ; 114 Gerbertus, Scholium ad
Boethii Musicae Institutionis l. II, c. 10 (ed. *Bubnov, Gerberti,
p. 28-30) et Scholium ad Boethii Musicae Institutionis l. II, c. 21 (ed.
*Bubnov, Gerberti, p. 30-31) ; 125-140 BOETH. mus. (fragm.) – RISM
B III, 6 (2003).- Menso Folkerts, « Frühe westliche Bennenungen der
indisch-arabischen Ziffern und ihr Vorkommen », Sic itur ad astra.
Studien zur Geschichte der Mathematik und Naturwissenschaften. Festchrift (...)
Paul Kunitsch (Wiesbaden, 2000), 216-233.
COLMAR,
Archives départementales (F-COa)
E 1609,4
c. 1520. Orig. et prov. Ribeauvillé – 1 CONRAD.
ZAB. chor. (exc.) – RISM B III, 6 (2003).
COLMAR,
Bibliothèque municipale (F-CO)
315 (Cat. 238)
xiiie-xive
s. Orig. (?) et prov. abbaye cistercienne de Pairis – 138v-140 TON.cist. – RISM
B III, 6 (2003)/
318 (Cat. 239)
xiiie s. Orig. (?) et prov. abbaye cistercienne de
Pairis – 270v-272 TON. cist. – RISM B III, 6 (2003).
406 (Cat. 227)
xiiie s. Orig. (?) et prov. abbaye cistercienne de
Pairis – 139v « Cum omnes cantus
sive sint autenti sive plagales… » .– RISM B III, 6 (2003)
445 (Cat. 226)
xiie s. Orig. (?) et prov. Abbaye cistercienne de
Pairis – 129v-130r : « Dyapente et diatesseron symphonie et intese
et remissae pariter... » (noté) 130r « Incipiunt toni artis
musicae autentus prothus id est auctoritas primi. Primum querite regnum dei »
(noté ; la suite manque) 130v-131r : « Cognita gradatim
omnium intensione vocum et remissione... » (noté) ; 131r :
« Primus ut exurge. evovae. Eruge. Secundus ut ecce... »
(noté) ; 132v NEUM. Eptaphonus – RISM B III, 1 (1961), p. 85 – RISM B III,
6 (2003).- Marosszéki, Chant cistercien, p. 153-154.
DIJON, Bibliothèque
municipale (F-Dm)
olim Ms. 273 (cat. 457)
= Paris, BnF, Nouv. acq. lat. 1618
448
xie s. Orig. France. Prov. abbaye bénédictine
Saint-Pierre et Saint-Paul de Bèze – diagramme des saisons et des planètes –
RISM B III, 6 (2003).
DOUAI,
Bibliothèque municipale (F-DOU)
6
xie s. Orig. inconnue. Prov. Abbaye de Marchiennes –
134va MON. Si mon. ; 134va CYMB. Quicumque cymb. ; 134va-b FIST.
Longissimam – RISM B III, 1 (1961), p. 85.- RISM B III, 6 (2003)
EVREUX,
Bibliothèque municipale (F-EV)
2
xiiie s. Orig. inconnue. Prov. abbaye Notre-Dame de Lyre
– 5r-v « Est tonus sic ut re ut, aut re mi re », 5v-6 « Sic
primus cunctos format modulamine punctos... » – RISM B III, 6 (2003).
9
xiie s. Orig. inconnue. Prov. abbaye Notre-Dame de Lyre
– 141v-142v PS.-HIER. ep. (exc.) – RISM B III, 6 (2003).
GRENOBLE,
Bibliothèque municipale (F-G)
467 (cat. 124)
xiiie s. Orig. et prov. Grande-Chartreuse – TON.
Gratianop. (édition avec les exemples du tonaire PDF) ; cf. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli...
(Turnhout, 2011), p. 65-69 – RISM B III, 1 (1961), p. 85.- RISM B III, 6
(2003).- D. Mielle de Becdelièvre, Prêcher en silence. Enquête codicologique
sur les manuscrits du XIIe siècle provenant de la Grande Chartreuse
(Saint-Étienne, 2004), p. 397, n° 101.
LAON, Bibliothèque
municipale (F-LA)
38 bis
Fin du xiie
s. Orig. Normandie ? Prov. Le Marchant, Cambronne – 53-84v BOETH. mus. (texte
glosé) –RISM B III, 6 (2003).- Bernhard/Bower, Glossa (Kommentar- und
Registerband, 2011), p. 65.
+ 75
Parchemin. 185 f. 185 x 165 mm. xe s. Orig. Reims. Prov.
abbaye Saint-Vincent de Laon – Ps.-Hieronymus, Commentarius in Evangelium
secundum Mattheum.- f. 1r, 17r, 179v, 120v, 184v-185r (add. en marge)
chants et probatio en neumes messins – PS.-HIER. ep. 1v-2 « Incipit
epistola Hieronimi de generibus musicorum ad Dardanum. » (f. 2)
« Cogor a te ut tibi Dardane dea aliis generibus musicorum … »
« … Cithara … per fidem sanctae trinitatis manifestissime. » (PL
30, col. 213-214D) (sans illustrations) – cf. CGM, t. 1 (1849), p.
83-84. [Shin Nishimagi].- CMN 4/ii (2016), p. 133.
LOCHES,
Bibliothèque municipale (F-LOCma)
+ Ms. 3
XIV. Prov. Chartreuse du Liget. – Antiphonaire.
9r-v « Institutiones heremitice gravitas non sinit longua in cantandi
studiis temporum... » (éd. CGM, p. 417). Tonaire cartusien – CGM,
t. 24 (1894), p. 417.
LYON,
Bibliothèque municipale (F-LYm)
47
1500. Orig. Milan (autographe Fr. Gafurius). Prov.
Charles Jaufred, président du Parlement du Dauphiné et vice-chancelier du Sénat
de Milan (c. 1505-1506) – 3-52v Franchinus Gafurius, De harmonia musicorum
instrumentorum opus – RISM B III, 6 (2003).
METZ, Bibliothèque
municipale (F-ME)
351
Copié avant 869. Orig. inconnue. Prov. Metz, abbaye
bénédictine Saint-Arnould – 66r « Noe noe ane AUCTORITAS VERA. AUTENTICUS
PROTUS... iunior quam est intonandi in arte musica » (éd. Lipphardt,
Tonar, 1965, p. 12-13 ; Atkinson, Tonus, 2001, p. 37) ;
66v-75v TON. Mett. ; 77v « Gloria individuae trinitati... Autenticus
vel autentus protus grece quod veraciter latine auctoralis... » (éd. Lipphardt,
Tonar, 1965, p. 62-63) – RISM B
III, 1 (1961), p. 86.- RISM B III, 6 (2003).- Atkinson, Tonus, 2001, p.
36.
http://bvmm.irht.cnrs.fr/mirador/index.php?manifest=http://bvmm.irht.cnrs.fr/iiif/22956/manifest
452
Début du xiie
s. Orig. et prov. tropaire-prosaire (Metz, Gorze ?). Détruit le 31 août
1944 – « Ecce modus primus... » – RISM B III, 1 (1961), p. 86.- RISM
B III, 6 (2003).
494
Début du xie
s. (XI/2 f. 99v). Orig. inconnue. Prov. Metz, abbaye bénédictine Saint-Arnould
– 81-101v REG. PRUM. ; 101v-102 tableau comparatif des échelles de la Musica
enchiriadis et de Boèce – RISM B III, 1 (1961), p. 86.- RISM B III, 6
(2003).- Bernhard/Bower, Glossa (Kommentar- und Registerband, 2011), p.
62.
MONTPELLIER,
Bibliothèque de l'École de Médecine (F-MOf)
H 159
xie s. Orig. Dijon, Saint-Bénigne. Prov. bibliothèque
de la famille Bouhier à Dijon (xviie
s.) ; abbaye cistercienne de Clairvaux (1782) ; Troyes (175) – 1-7v
REG. PRUM. – RISM B III, 1 (1961), p. 86-87.- RISM B III, 6 (2003).- M.-P.
Laffitte/J. Sclafer (dir.), Catalogue général des manauscrits latin n° 8823
à 8921 (Paris : Bibl. nat. de France, 1997), p. 96.- Bernhard/Bower,
Glossa (Kommentar- und Registerband, 2011), p. 62.
H 384
Fin du xie
s. et xiie s.
(première moitié). Orig. Sud de la France. Prov. ne provient pas de la
collection Bouhier (cf. Albert Ronsin, La Bibliothèque Bouhier [...] [Dijon,
1971], p. 234-235) – 113-116 « Quid est tonus ? Regula que de omni
cantu… » (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout,
2011], p. 256-263) ; 115 « Proslambanomenos. Hypate hypaton… »
(éd. ibid., p. 264) ; « Ypodorius. Ypopgrygius. Ypolidius.
Dorius… » (éd. ibid., p. 264) ; 115v-116 « Primus tonus officiorum habet quinque... » ;
116-121 PS.-ODO dial. (exc.) ; 121r-v GUIDO micr. (exc.) ; 121v-122
GUIDO micr. (exc.) ; 122 « Quae est prima consonancia ? Prima quidem
consonancia est diapason… » (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli...
[Turnhout, 2011], p. 265) ; 122r « Sexquioctava proporcio est quando
maior numerus... » (éd. ibid., p. 265) ; 122-123 ORG.
Montep. ; 123r-v « Toni igitur universaliter efficiuntur
IIII…. » (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout,
2011], p. 265-266) – RISM B III, 6 (2003).
H 491
xie s. Orig. inconnue. Prov. P. Pithou (1539-1596) ;
Oratoire de Troyes – 81-91 FIST. Rogatus ; 91r-v PS.-BERNEL.
interv. ; 92v-93v MON. In primo ; 93v PS.-BERNEL. interv. – RISM B
III, 6 (2003).
NANCY,
Bibliothèque municipale (F-NAm)
+ Ms. 28 (241)
182 f. Parchemin. xiiie
et xve s. Bréviaire
(sanctoral, cursus romain) à l’usage de Châlons-sur-Marne – f. 173v-176v
Tonaire « Incipiunt toni. Et primo de primo tono... » expl.
« Incipit VIII<us> tonus. Octavo tono... in gesolreut et in
cesolfaut » (xiiie
s.).
NICE, Bibliothèque
municipale (F-NI)
+ XV-247
Papier. 84 f. 1488. Orig. Milano. Prov. Franciscus
Turianus OP – Federico Frezzi, Il Quadriregro. Publié par A. Zarotto et
E. Lanza – (garde inférieure) add. Dessin de la main guidonienne. R. Giraud
(dir.), Le patrimoine écrit de Nice, t. 1, 1470-1500 (Nice, 2003), p. 50
n° 229 et p. 100, pl. XX. [Shin Nishimagi]
ORLÉANS,
Bibliothèque municipale (F-O)
277 (olim 233)
xe s. Orig. inconnue. Prov. Fleury-sur-Loire ; à
compléter par Nouv. acq. lat. 1630,
f. 14-16 et Leyde, Voss. lat. F. 70 I, f. 1-66 (cf. E. Pellegrin, « Membra
disjecta Floriacensia », in Bibliothèques retrouvées. Recueil d’Études
publiées de 1938 à 1985 (Paris, 1990), p. 163-170) – p. 44 Diagramme des
aspects de quarte et de quinte – RISM B III, 6 (2003).- Michel Huglo, « Le
traité de musique d’Abbon de Fleury », in : Abbon, un abbé de l’an
mil. Etudes réunies par Annie Dufour et Gillette Labory (Brepols, 2009), p.
225-239.
293 (olim 247)
xe (p. 1-32) et xie
s. in. (p. 33-142). Orig. Val de Loire ? Prov. Fleury-sur-Loire – 1-32, 33-142
BOETH. mus. (fragm.) ; GLOSS. Boeth. mus. – RISM B III, 6 (2003).- Élisabeth Pellegrin, Jean-Paul Bouhot (dir.), Catalogue
des manuscrits médiévaux de la bibliothèque municipale d’Orléans (Paris, 2010), p. 386-388.- Bernhard/Bower, Glossa (Kommentar- und
Registerband, 2011), p. 30-32.
PARIS, Bibliothèque
de l'Arsenal (F-Pa)
114
1471 (daté au f. 264v). Orig. Paris ? Prov. Paris,
Sainte-Chapelle – 205 « Primus cum sexto fa sol la semper
habeto… » ; « Septimus et sextus dant fa mi re » ;
« Sunt in .d. vel in .a. primus tonus atque secundus…. » ;
205r-v « Omnis antiphona designans in re cuius seculorum incipit in la
primi toni est… » – RISM B III, 6 (2003).
763
xive s. Orig. France. Prov. Paris, abbaye Saint-Victor
– 278va : « Primo videamus quid sit dictamen... » ; 278v
« Quid sit rithmus et unde dicatur et quot sillabis et quot
distinctionibus et quot dictionibus videamus et ubi consonancia debeat
observari... » ; 280v-281 : « Quoniam intelligenti pauca
sufficiunt pauca... » – RISM B III, 6 (2003).
1016
xive s. Orig. inconnue. Prov. Bibliothèque des Grands
Augustins de Paris – Vincent de Beauvais, Speculum doctrinale – RISM B
III, 1 (1961), p. 87.- RISM B III, 6 (2003).- Anna Morelli, « Il ruolo delle
arti quadriviali nello Speculum Doctrinale di Vincenzo di
Beauvais », Medioevo, XXV (1999-2000), p. 208.
1169
996-1024. Orig. Autun – 39 « Autentus dicitur
autoritas sive testamentum... » (éd. Huglo, Tonaires, p. 48) – RISM
B III, 1 (1961), p. 87.- RISM B III, 6 (2003).
PARIS,
Bibliothèque de l’École des Beaux-Arts (F-Peb)
+ Ms. Mas 138
Fin xie-début xiie s. 131 f. Orig.
Nord-Est de la France. Prov. Abbaye Saint-Pierre d’Hautmont (cf. f. 124r ;
inconnu chez J. Leclercq, « Les manuscrits de l’abbaye d’Hautmont »,
Scriptorium, 7 [1953], p. 59-67) – Vie de saint Germain d’Auxerre.
Versus en l’honneur de saint Benoît. Hucbald, Ecloga de calvis. Vie de
saint Amand (versifiée), etc. 130v main de solmisation (avec not. alphabétique,
not. dasiane, syllabes de solmisation et indications
tonales « protus... » etc.) ; 131r Explication de la main
de solmisation « De notis musicis quibus per cuncta
tetracorda... diligentiam adhibebis. » Tableau de solmisation et exemples.
« Huius artis inventori secum... doni vitam eternalem fiat fiat
amen. 131v « De initinere solis... » | add. 02/09/2017
http://bvmm.irht.cnrs.fr/resultRecherche/resultRecherche.php?COMPOSITION_ID=14398
PARIS, Bibliothèque
du Conservatoire (F-Pc)
cf. ci-dessous PARIS, Bibliothèque Nationale de
France, Département de la musique
PARIS, Bibliothèque
Mazarine (F-Pm)
+ 574 (268)
Parchemin. 321 f. à 2 col. 325 x 218 mm. xve s. Orig. allemande ?
Prov. inconnue – Hieronymus, Epistolae – f. 41a-vb PS.-HIER. ep.
« Epistola beati Iheronimi presbiteri ad Dardanum de diuersis generibus
musicorum. » « Cogor a te ut tibi Dardane de aliis generibus
musicorum … » « … et spiritaliter ac mistice intelligenda
sunt. » (non illustrée).- A. Molinier, Catalogue des manuscrits de la
Bibliothèque mazarine, t. 1 (Paris, 1885), p. 234-238. [Shin Nishimagi]
+ 575 (263)
Parchemin. 302 f. 386 x 270 mm. xve s. Orig. italienne.
Prov. « Abrahamus Valerius, anno 1625 » (f. 1) ; abbaye de
St.-Victor de Paris, anciennes cotes : 216 ; 1048 – Hieronymus,
Epistolae (en 2 vol. avec F-Pm 576 (264)) – f. 283-284 PS.-HIER. ep.
« Ad Dardanum. » « <C>ogor a te ut tibi Dardane de aliis
generibus musicorum … » « … Et est minima sapientia legis veteris in
manu iudeorum. » (non illustrée).- A. Molinier, Catalogue des
manuscrits de la Bibliothèque mazarine, t. 1 (Paris, 1885), p. 238-245.
[Shin Nishimagi]
PARIS, Bibliothèque
Nationale de France (F-Pn)
Département des Manuscrits
+ Fr. 143
1496?-1498? Orig. Italie. Prov. Louise de Savoie ; librairie de Blois – Évrart de Conty, Les Echecs amoureux 65bis (add.) Échelle des sons (C-cc) avec syllabes de solmisation ;
diagrammes de la division du tétracorde dans les genres diatonique, chromatique
et enharmonique. [Shin Nishimagi]
+ Lat. 345
Parchemin, 215 f. à 2 col. 285 x 205 mm. xiiie s. Orig. inconnue.
Prov. abbaye cistercienne de Bonport (dioc. d'Evreux) ; envoyé à Colbert
en 1683 ; entré en 1732 dans la Bibliothèque royale ; anciennes
cotes : Colbert 2852 ; Regius 3994. 5.5. – Glossae divernorum
librorum ; Hieronymus ; Hugo de Sancto Victore ; Beda – f.
100a-100va PS.-HIER. ep. « Incipit epistola sancti Ieronimi ad
Dardanum. » « Cogor a te ut tibi Dardane de aliis generibus musicorum
… » « … Et est minima sapientia legis ueteris in manu Judeorum.
Explicit. » (non illustrée) – CGML, I (1939), p. 121-122 [Shin
Nishimagi]
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9076525n
Lat. 740
xe s. Orig. Limoges, abbaye Saint-Martial (n° 120) – 2v « Efficitur
quinis simphonia sescupla ptongis... » (éd. Chr. Meyer,
Sh. Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout, 2011], p.40) – RISM B III, 1
(1961), p. 88.- RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8432464t
Lat. 776
xie s. Orig. Saint-Michel de Gaillac ; coll.
Colbert n° 873 ; Regius 3661.3, – 147 « Pange camena tuis extollens
vocibus octo... » 147ra-b AURELIAN. (VIII,1-21) ; 147rb-vb AURELIAN.
(XX,1-24) ; 147vb « Octo toni consistunt in musica... » ;
148-153v tonaire « secundus tonus plagi protus vocatur quod nomen significatur… »
– RISM B III, 1 (1961), p. 88-89.- RISM B III, 6 (2003).- Clyde W. Brockett,
« The Frontispiece of Paris, Bibliothèque Nationale, Ms. lat. 776 :
Gerbert's Acrostic Pattern Poems », Manuscripta, 39 (1995), 3-25.-
Nino Albarosa, « Il manoscritto Paris, Bibliothèque Nationale lat. 776
(Albi) e ipotesi ritmiche nel communio « Dominus dabit », in : Trent'anni
di ricerche musicologiche. Studi in onore di F. Alberto Gallo (Roma, 1996),
9-12.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b84546727
Lat. 780
xie s. Orig. Narbonne. Prov. Cathédrale d'Arles ;
coll. Colbert n° 1586 ; – 122v-130v tonaire (PDF) dont les rubriques sont à rapprocher de celles du
tonaire d’Odorannus de Sens (cf. Bautier/Gilles, Odorannus, p. 156-197, passim)
– RISM B III, 1 (1961), p. 89.- RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b6000736q
Lat. 909
1029-34 (110-125, 198-205). Orig. Limoges, abbaye
Saint-Martial (n° 102) – 251-257 tonaire
– RISM B III, 1 (1961), p. 89-90.- RISM B III, 6 (2003).- James Grier, « Scriptio
interrupta : Adémar de Chabannes and the Production of Paris, Bibliothèque
Nationale de France, MS latin 909 », Scriptorium, 51 (1997),
234-250.- James Grier (éd.), Ademari Cabannensis opera liturgica et
poetica (Turnhout, 2012 ; Corpus Christianorum Continuatio Mediaevalis,
145 / II, 1), p. 655-697 [éd. du tonaire des f. 251r-257v]
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b84323046
Lat. 933
xiie s. Orig. abbaye OSB Notre-Dame de la Grasse (dioc.
Carcassone) – 101 ANON. Cist. III. – RISM B III, 1 (1961), p. 90.- RISM B III,
6 (2003).
+ Lat. 983A
c. 1502. Orig. Troyes – Ordinaire cistercien à
l'usage de l'abbaye de Clairveaux « Hunc librum ad requestam et procuratione
domni Petri quondam abbatis Clarevallis scripsit frater Iohannes Le Becgue de
civitate Trecensi oriundus religiosus professus de dicta Claravalle. Anno
domini millesimo quingentesimo secundo. Orate pro eis. « (f. 215v) ;
112r-117r tonaire – Delisle, Cabinet,
II, p. 355 ; Cat. gén. I, p.
350-351. [Shin Nishimagi]
Lat. 1014
xvie s. (première moitié). Orig. France (Beauvais ?).
Prov. Sebastianus Cosette ; coll. Colbert 5377 ; Regius 4377.5 – 1-7v
Petrus Bugnius, Accentum ecclesiasticorum methodus « Accentus tres
sunt nam vocem tollit acutus... » ; 8-25v Petrus Bugnius, Modus
accentuandi epistolas et evangelia. » Tenor ab authoribus pro
accentu capitur... » ; 26-41 « Tonus tribus modis accipitur.
Primo modo tonus dicitur tenor sive accentus... » ; 42v-43 « Moy
amous dy toutte musicque que trois especes c'est à dire trois magnieres
diuerses de chantrie... » – RISM B III, 6 (2003).
Lat. 1084
xie-xiie
s. Orig. abbaye OSB Saint-Géraud d'Aurillac. Prov. Limoges, abbaye
Saint-Martial (n° 98) – 155-158v Tonaire (PDF) ;
159-160v « Octo toni consistunt in musica... » – RISM B III, 1
(1961), p. 90-91.- RISM B III, 6 (2003)
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8432316d
Lat. 1093
xiiie s. ; xive
s. (83-88). Orig. Normandie ? Prov. coll. Jean Bigot (n° 252) – 84 « Quid est organum ? Organum est
sonus armonicus... » – RISM B III, 1 (1961), p. 91.- RISM B III,
6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9067726s
Lat. 1118
987-996. Orig. Limoges, abbaye Saint-Martial (n°
94) – 104-114v Tonaire (PDF) – RISM B
III, 1 (1961), p. 91-92.- RISM B III, 6 (2003).- Cf. C. T. Russell, The Southern French Tonary in the Tenth and
Eleventh Centuries, Ph. D. dissertation, Princeton University, 1966, p.
206-221 ; Huglo, Tonaires,
p. 137-138.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8432314k
Lat. 1121
Avant 1029 (f. 58-72) ? Orig. Limoges, abbaye
Saint-Martial (n° 101) – 202-206v Tonaire – RISM B
III, 1 (1961), p. 92.- RISM B III, 6 (2003)
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8432272p
Lat. 1240
931-934 (1-80) ; XII (183-188). Orig.
Sud-Ouest de la France. Prov. Limoges, abbaye Saint-Martial – 62v-64v Tonaire (PDF) – RISM B III, 1 (1961), p. 92.- RISM
B III, 6 (2003).- Philip Rutter, Paris, Bibliothèque Nationale, fonds latin
1240 : A Transcription and Analysis of the Trope Repertoire (Ph.D.
Royal Holloway, University of London, 1993) (résumé).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b6000528g
Lat. 1684
xie s. Orig. Normandie ? Prov. coll. Jean Bigot (n°
37) ; Regius 3956.1 – 130r-v FIST. Primam fist. IV – RISM B III, 1 (1961),
p. 92-93.- RISM B III, 6 (2003)
+ Lat. 1871
Parchemin, 250 f. 345 x 225 mm. xe s. Orig. inconnue. Prov.
J.-A. de Thou (1553-1617). Anciennes cotes : Colbert 635 ; Regius
3758. 9.9. – Hieronymus, Epistolae (add. de neumes français par deux
mains différentes : f. 1 « kyrie » et f. 156 sans paroles) – f.
249v-250v PS.-HIER. ep. « Incipit epistola Hieronimi de generibus
musicorum ad Dardanum. Cogor a te ut tibi Dardane de aliis generibus
musicorum … et spiritaliter ac mistice intelligenda sunt. » (sans
illustrations).- CGML, II (1940), p. 209-210. [Shin Nishimagi]
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b100323224/f506.item
+ Lat. 1878
Parchemin, IV + 244 f. à 2 col. 380 x 270 mm. xiiie s. Orig. inconnue.
Prov. Raoul Bouvier (+1470), moine de l'abbaye de Lyre (Normandie), élu évêque
de Béziers et Agde, abbé de Saint-Paul et préchantre de la cathédrale de
Narbonne ; Ursin Tiboult, d'origine de Saint-Lô, élu prieur de la Sorbonne
en 1443, chanoine et vicaire général de l'évêché de Bayeux, reçut ce manuscrit
le 24 août 1470, puis il le légua aprês 1484 à la bibliothèque de l'université
de Caen ; N.-J. Foucault (+ 1721) ; Charles d'Orléans, abbé de Rothelin
qui l'a donné en 1736 à la bibliothèque du roi anciennes cotes :
246 ; 116. – Hieronymus, Epistolae – f. 135va-136va PS.-HIER. ep.
« Incipit epistola Hieronimi ad Dardanum de generibus musicorum. »
« Cogor a te ut tibi Dardane de aliis generibus musicorum … »
« … spilitualiter ac mistice intelligenda sunt. Explicit de musice artis
generibus. » (sans illustrations). – CGML, II (1940), p. 213-214.
[Shin Nishimagi]
Lat. 1891
Parchemin, 567f. 420 x 280 mm. 17 nov. 1484 (cf. f.
566). Orig. Firenze. Prov. un membre de la famille Briçonnet, probablement
Robert, abbé de St.-Vaast d'Arass en 1488, puis archevêque de Reims (+
1497) ; Georges d'Amboise, cardinal et archevêqie de Rouen en 1498 (+
1510) anciennes cotes : 22 ; CLXXIII ; Rigault-Dupuy, 173 ;
Regius 3629 – Hieronymus, Epistolae (en 2 vols. avec lat. 1890) – f. 144-145
PS.-HIER. ep. « Beati Hieronymi presbiteri ad Dardanum de diuersis
generibus musicorum scilicet Organo, Tuba, Fistula, Cithara, Sambucca, Buccina,
Psalterio, Tympano, et Choro, quae in scripturis memorantur, ostendens qualis
eorum forma fuerit apud hebreos & quid mystice spiritaliterque
significent. » « Cogor a te ut tibi Dardane de aliquibus [sic]
generibus musicorum … » « … et spiritaliter ac mystice intelligenda
sunt. » (sans illustrations) – CGML, II (1940), p. 223-225 ; CMEL,
II, p. 95, pl. CLXIII. [Shin Nishimagi]
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b53014815k
Lat. 2236
xe s. Orig. inconnue. Prov. Saint-Martial de Limoges
– (Extraits du Livre II des Histoires naturelles de Pline) 2
« Inter coelum et terram certis discreta spatiis septem sidera... « ;
2v « Intervalla eorum a terra multi indagare temptaverunt... » ;
« Tres autem quas supra solem... meantes cum eo. » ; « He
oriuntur uero matutino... utraque statione quaternos menses non
impleant. » (cf. Plinius, Naturalis historiae
libri XXXVII. post L. Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia
adiecta edidit Carolus Mayhoff, vol. VI, Teubner/Lipsiae 1892-1909, Liber II,
passim) – RISM B III, 6 (2003)
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9078152s
Lat. 2389
Volume factice formé de cinq cahiers d'époques et
de. Prov.s diverses (VIe-xve
s.).
Cahier II (f. 15-40) xiie
s. Orig. inconnue. Prov. Périgueux, couvent des Cordeliers (1497) – 15-34
CALC. ; 35r-v « Septenarius numerus obtinetur... » ; 40r
Diagramme de la gamme stellaire.
Cahier IV (f. 49-56) xiie
s. Orig. inconnue. Prov. abbaye de Waten (dioc. de Saint-Omer) – 50v
« Tonus habet XXII milia stadiorum... » ; 50v « Interualla
eorum a terra multi indagare temptauerunt... » – RISM B III, 1 (1961), p.
93.- RISM B III, 6 (2003).- Huglo, Diagrammes de Calcidius, 2008, p.
219.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b84323098
Lat. 2627
Début du xie
s. Orig. abbaye de Moissac – 84 GUIDO micr. (III,17-23) ; 84 MON. Totam
tabulam (exc.) ; 84 MON. Prima corda ; 84 « Ordine primigeno
nomen... » (vers relatifs aux noms et aux valeurs numériques des chiffres
de l’abaque ; cf. Catalogue des manuscrits de la bibliothèque de la
ville de Chartres [Chartres, 1840], p. 33-34) ; 175-177v Bertrandus
Prudentius, <Versus de arte musica> (éd. La Fage, Essais, p.
297-303) – RISM B III, 1 (1961), p. 93-94.- RISM B III, 6 (2003).- Menso
Folkerts, « Frühe westliche Bennenungen der indisch-arabischen Ziffern und
ihr Vorkommen », Sic itur ad astra. Studien zur Geschichte der
Mathematik und Naturwissenschaften. Festchrift (...) Paul Kunitsch
(Wiesbaden, 2000), 216-233.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b84965538
Lat. 2667A
xe s. ; xie
(f. I-II). Orig. Fleury-sur-Loire ? Prov. J.-A. de Thou – Ir-v Tonaire (fragm. à compléter par Lat. 7185) – RISM B
III, 1 (1961), p. 94-95.- RISM B III, 6 (2003).
Lat. 2794
xiie s. Orig. Allemagne ? Prov. Trêves (xive s.) – Iv « Numerus
iste ducenta quinqueginta sex epitritus est CXCII... » – RISM B III, 1
(1961), p. 95.- RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b90724148
Lat. 2994
1406-1413. Orig. Evreux (copié par Ricardus de
Basochiis, maître d'école à Saint-Nicolas d'Evreux). Prov. coll. Colbert. 6452
– 52v-54 Ricardus de Bazochis, Tractatus de consonantiis cantus.
« Et primo sciendum quot sunt. Unde nota quod sunt sex secundum planum
cantum, videlicet ut re mi fa sol la... » - Sur Richard de Bazoques et sa
bibliothèque, voir : Jeanne Bignami-Odier et A. Vernet, « Les livres
de Richard de Bazoques », Bibliothèque de l'Ecole des Chartes, 110
(1952), p. 124-153 – RISM B III, 6
(2003).
+ Lat. 3445
XV. Prov. Bibliothèque des Célestins de
Saint-Pierre de Luxembourg à Avignon. – 158v Six proverbes moraux forgés sur
les notes de la gamme : « Nota expositionem vocum. Ut, id est uti
temporalibus cum moderatione... » Expl. « ... La, id est lavare
peccata in confessio<ne> sine reiteratione » – CGML, V (1966), p.
409-412, part. p. 411.
+ Lat. 3464
XV (vers 1458). Orig. écrit par Jean Bassier,
prêtre du diocèse d'Autun, chapelain du Grand Hôpital de Beaune. – 206v
« Nota de detractione in jubilatione ut re mi fa sol la. Ut :
ascendit Deus utiliter... » Expl. « ... La : Laudabiliter quia
cum magna jubilatione cantantibus angelis » – CGML, V (1966), p. 451-457,
part. p. 456.
Lat. 3713
xiie s. (f. 30-44). Orig. Sud-Ouest de la France. Prov.
Limoges, abbaye Saint-Martial – 30r-v PS.-ODO prol. ; 30v-37v PS.-ODO
dial. ; 37v-38 PS.-ODO mus. (exc.) : Cum
pueris volumus insinuare legere... ; 38 « Emisperium quid est?.. » ; « Nona
dicitur a greco... » ; 38r-v : « His (bis)
septenis monacordam designamus litteris... » (éd. Chr. Meyer, Sh.
Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout, 2011], p. 52) ; 38v “Diffinitio
toni...” (éd. ibid., p. 317) ; 38v-39 : “Voces quas in
monacorda ostendimus...“ (éd. ibid.,
p. 317) ; “Has voces ita breviter...” (éd. ibid., p. 50-51) ;
39r “Ter tria iunctorum...” (cf. GS2, p. 149-152) ; 39r :
« Tonus est spacium duarum cordarum... » (éd. Chr. Meyer, Sh.
Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout, 2011], p. 317) ; 39r HERMANN.
vers. ; 39v-40 « Est prima species ypodorii que habet licanen
ypaton... » (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli...
[Turnhout, 2011], p. 317-318) ; 40r-41r « Primus tonus et tercius,
quintus vel septimus... » (éd. ibid., p. 318-320) ;
41r-v MON. Mon. compos. ; 41v « Efficitur quinis simphonia secupla
ptongis... » (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli...
[Turnhout, 2011], p.40) ; 42v « Diatessaron et diapente et
diatonon... » (cf. Bernhard, Clavis Gerberti, p. 26-32 ;
éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout, 2011], p. 320) –
RISM B III, 1 (1961), p. 95.- RISM B III, 6 (2003). Shin Nishimagi, « Un libellus
de traités musicaux provenant de Saint-Martial de Limoges : Paris, BnF, lat.
3713, fol. 30-44 (xiie
siècle) », in : Parvo pro Magnis munera. Etudes de Littérature
tardo-antique et médiévale offertes à François Dolbeau par ses élèves
réunies par Monique Goullet (Turnhout, 2009), p. 305-318.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9078154m
+ Lat. 4995
Parchemin. 38 f. 230 × 305 mm. xe s. Orig. inconnue. Prov.
Bibliothèque des Carmes de Clermont ; incorporé en 1690 à la bibliothèque
colbertine du marquis de Seignelay ; entrée en 1732 dans la Bibliothèque
royale. Colbert 3287 ; Regius 5192.2.2. 1-37v Capitularium collectio (cf. http://www.uni-leipzig.de/~jurarom/manuscr/Can&RomL/shelfmrk/13755.HTM) ;
38 blanc – 38v
(add.) tonaire (traces de grattage au-dessus de chaque formule
échématique, excepté pour la formule Annes du sixième mode. Il pourrait
s'agir de notation neumatique) Huglo, Tonaires, p. 312 ; P.
Merkley, « Tonaries and Melodic Families of Antiphons », Journal
of the Plainsong and Medieval Music Society, 11 (1988), p. 13-24. [Shin
Nishimagi]
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9066600w
+ Lat. 5351
Parchemin. 179 f. (+ un f. non num. après 57). 260
× 170 mm. Première moitié du xie
s. (f. 2r-4v). Orig. inconnue. Prov. Limoges, abb. Saint-Martial 172 ; Regius 4177.2. 2r-4v Boethius, De
institutione musica (extraits du quatrième livre, à la suite des Satyres de
Perse :) « Restat ut quoniam sumus nervum secundum praedictas
consonantias... (4v) ... sesquitertia abstulero relinquetur mihi semitonium
minus sumo tertiam » (Boeth. mus. 4, 3-6 ; Friedlein p.
308-320, l. 13) (à la suite :) « Codex in quo Thebaidorum Persii
satyrae et Iuvenalis libri .V. satyrarum. » (puis :) « Netes igitur dieseugmenon quae est
III.LXXII si dimidium... III.LXXII ad paramesen » (Boeth. mus. 4, 8 ; Friedlein p. 324, l. 27 – 325, l.
10).
Lat. 5577
xe s. (f. 3) ; xiie
s. Orig. Espagne. Prov. Eglise de Luçon – diagramme (cf. BOETH. mus., III,14) –
RISM B III, 1 (1961), p. 96.- RISM B III, 6 (2003).
Lat. 6286
xive s. Orig. inconnues. Prov. Coll. Dupuy – 13-14v
ANON. Couss. VII. – RISM B III, 1 (1961), p. 97.- RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b107211898
Lat. 6428
xiiie s. (c. 1270). Orig. inconnue. Prov. Coll. Colbert.
contenu Vincent de Beauvais, Speculum doctrinale – RISM B III, 1 (1961),
p. 97.- RISM B III, 6 (2003).- Anna Morelli, « Il ruolo delle arti
quadriviali nello Speculum Doctrinale di Vincenzo di Beauvais », Medioevo,
XXV (1999-2000), p. 207.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9067018t
Lat. 6755.2
Début du xive
s. Orig. Flandres ou Allemagne ? – 71-78 LAMBERTUS (traité de plain chant). – RISM B III, 1 (1961), p. 97.- RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b84324531
Lat. 6842C
Fin du xiie
s. Orig. France. Prov. coll. Colbert 4569 – 56v-57 FIST. Cuprum pur. – RISM B III, 6
(2003).
Lat. 7181
ixe s. Orig. Nord de la France. Prov. coll.
Dupuy ; Regius 5365 – 1-81 BOETH. arithm. ; 82v-136v BOETH.
mus.- RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9068419x
Lat. 7185
xie s. (110-125), xiie
s. (179), xiiie s. (xiie s. Bower,
Manuscripts) (126-177, 178). Orig. Saint-Evroult ? (110-115) ;
Fleury-sur-Loire (116r-v) ; Aquitaine (117-123) ; Normandie
(126-177). Prov. Coll. P. Pithou ; coll. Colbert 4001 – 1-40v BOETH.
arithm. ; 110-115 tropaire (fragm. à compléter par Lat. 10756, f.
70-71) ; 116r-v Tonaire (fragm. à
compléter par Lat. 2667A) ; 117-123v tonaire ; 124
« <...>turas digitorum de foris usque ad caput
maioris... » ; 125 « <...> partiatur partibus ad neten
yperboleon quae... » ; 125 BOETH. mus. (III,8) ; 126-177 BOETH.
mus. ; 178v « Decem in huius artis exordio fere inquirenda... » – RISM B
III, 1 (1961), p. 98.- RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9072601b
Lat. 7199
Fin du xe
s. Orig. Italie du Nord. Prov. Paris, abbaye Saint-Denis – 1-82v BOETH. mus.
(GLOSS. Boeth. mus.) – RISM B III, 6 (2003).- Bernhard/Bower, Glossa
(Kommentar- und Registerband, 2011), p. 35-36.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b90780333
Lat. 7200
Milieu du ixe
s. Orig. Fleury-sur-Loire ; Laon-Soisson (cf. Bernhard, Rezeption,
p. 602 n. 6 ; Teeuwen). Prov. Fleury-sur-Loire – 1-93v BOETH.
mus. ; 8v-9 INTERV. Quid sit tonus ; 29r : Gerbertus, Scholium
ad Boethii Musicae Institutionis l. II, c. 10 (ed. *Bubnov, Gerberti,
p. 28-30) ; 36r Scholium ad Boethii Musicae Institutiones l. II, c. 21
(ed. *Bubnov, Gerberti, p. 30-31) ; 94-207 AUGUST. ;
207v-218v,221 MART. CAP. (exc.) ; 219-220 MON. Super unum – RISM B III, 1
(1961), p. 99.- RISM B III, 6 (2003).- Teeuwen, Harmony, 2002, p.
29-30 n. 71, 31 n. 83.- Bernhard/Bower, Glossa (Kommentar- und
Registerband, 2011), p. 19-23.- CSEL 102 (2017), p. 18
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9067035b
Lat. 7201
ixe s. ; c. 800-850. Orig. Saint-Amand. Prov.
Regius 5363,1 – 1-63 BOETH. mus. – RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b90780229
Lat. 7202
xie s. (c. 1000). Orig. sans doute France (seules les
initiales semblent avoir été rajoutées en Italie du Nord) ; cf. Bower,
Manuscripts, 1988, p. 232, n° 86 : « While initials cleary point to a
North Italian origin, neumes in the tonary may indicate a musical scribe from
northern France. The citation of Fulbertus (Chartres) and the character of
diagrams also indicate France as possible origin. ». Prov. Venise, Couvent
des Dominicains ; Collection Claude Hardy (cf. Catalogue des mss.
achetez à l’inventaire de feu M. <Claude> Hardy le 14 juillet 1675
[Paris, BnF, Lat. 9363, f. 145r-148v [f. 146r]) ; Coll. Colbert. – 1-50
BOETH. mus. ; 24-36 TON. Boeth. mus. ; 50-54v INCH. UCHUB. ;
54v-56 ORG. Paris – RISM B III, 1 (1961), p. 99.- RISM B III, 6 (2003).- Bernhard/Bower,
Glossa (Kommentar- und Registerband, 2011), p. 41-42.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8432473s
Lat. 7203
Première moitié du xiie s. Orig. Val de Loire, Fleury-sur-Loire ?
Prov. J.-A. de Thou et Marie Barbançon, puis coll. Colbert – 2v-3 VERS. Est
planetarum ; 3 « Terra-Silentium, Luna-Proslambanomenos,
Mercurius-Ypateypaton... Seraphin-Netehyperboleon » (échelle du grand
système parfait ; diagramme reproduit in Handschin, Sphärenharmonie 2,
p. 201) ; 6-7v MON. Boetius ; 7v « Musicam censet Plato
exorbitantes animas... et auditu et sonis posita est » (CALC. cap.
CCLXVII, extrait Waszink, p. 272, l. 20 - p. 273, l. 5) ; 8-104
BOETH. mus. – RISM B III, 1 (1961), p. 99-100.- RISM B III, 6 (2003).
Lat. 7204
xiie s. Orig. Normandie. Prov. coll. Jean Bigot (n°
309) ; Regius 5364,2 – 1-51 BOETH. mus – RISM B III, 6 (2003).
Lat. 7205
Début du xiiie
s. Orig. France (Ile de France ?). Prov. coll. Jean-Baptiste Hautin ;
Stéphane Baluze (n° 244) ; Regius 5362,3 – 1-67 BOETH. mus. (fragm.)
(GLOSS. Boeth. mus.) – RISM B III, 6 (2003).- Bernhard/Bower, Glossa
(Kommentar- und Registerband, 2011), p. 40.
Lat. 7206
Fin du xiiie
s. Orig. France. Prov. Huguet Joufre (xvie
s.) ; coll. Colbert (n° 3536) ; Regius 6015 3.3.a. – 1-46v BOETH.
mus. – RISM B III, 6 (2003).
Lat. 7207
xve s. (1430-1460). Orig. Italie. Prov. Cardinal
Ridolfi (ob. 1550 ; coll. Henri IV en 1604) – 1-293 IAC. LEOD.
spec. (f. 272v-273r « Quamvis mille modis » (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi,
Tractatuli... [Turnhout, 2011], p. 75-78) ; 294-300 IOH. MUR. spec.
– RISM B III, 6 (2003).
Lat. 7207 A
c. 1480-1490. Orig. Italie. Prov. coll.
Mazarin ; Regius 5172 – 1-227 IAC. LEOD. spec. – RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9065997x
Lat. 7208
c. 1500. Orig. Italie du Nord. Prov. Nicolò
Leoniceno – 1-108 Franchinus Gafurius, De harmonia musicorum instrumentorum
opus. – RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9078371t
Lat. 7209
xvie s. – « 1° Hieronymi Mei tractatus de
musica ad Petrum Victorium. 2° Trattato di musica, fatto dal signor Hieronimo
Mei, Gentilhuomo Fiorentino. 3° Del verso Toscano trattato del medesimo Mei. »
(Catalogus, IV, 1744, p. 326-327).
Lat. 7210
Début du xie
s. Orig. France. Prov. France ? (notes marginales françaises des xvie ou xviie s.) ; Coll.
Colbert. – 71+1-21 MUS. ENCH. ; 21-65 SCOL. ENCH. ; 65-67 MON. Super
unum ; 68 « Multiplicatio per ternarium quaternario fit
XII... » ; 68 « Proslambanomenos, hypate hipaton, ypate
meson... » (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout,
2011], p. 321-322) ; 68 « Dorius / phrigius / lidius... »
(tableau) 68 : « Albinus earum nomina latina oratione... »
69 : « Proslambanomenos / hypate hypaton... » (tableau) ;
69 « Verba Agustenii de doctrina Christiana. Virile semen VI diebus
lactis similitudinem habet... Legitur in evangelio Nazarenorum... » – RISM
B III, 1 (1961), p. 100-101.- RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9072620p
Lat. 7211
Fin du xie
ou début du xiie s.
(1-72, 73-105, 133-149) ; xiie
s. (106-132, 150-151). Orig. école monastique de Saint-Pierre de Luxeuil (?)
(f. 1-72 [à rapprocher de Lat. 7212]) ; Auvergne ou Sud de la France (f.
73-149, d’après la notation neumatique) ; orig. inconnue (f. 150-151).
Prov. Coll. Colbert (n° 2415) – 1-12 MUS. ENCH. ; 12-16v+19v-49 SCOL.
ENCH. ; 17 AURELIAN. (exc.) ; 17r-v “Diximus etiam tonos
consistere...” (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout,
2011], p. 83-85) ;17v-19 Tonaire ; 19r-v AURELIAN. (exc.
XVIII,5-26) ; 49-51v COMM. BR. ; 51-52v MON. Super unum ; 52v-54
MOD. Ecce modorum ; 54-71 ALIA MUS. (57r-58r “Littere sinemenarum. Nete
.V....” éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout, 2011],
p. 55-56) ; 71v-72 « Tribus contans intervallis quatuorque
neruis... Simphonie prima species diapente pentacordum resonat... In
ordine quarta vocibus discrepat tribuus que e quatuor... » (éd. ibid.,
p. 322-324) ; « Diapente et diatesseron simphoniae et intense et
remisse... » ; 73-89 GUIDO micr. ; 89-95 GUIDO reg. ;
95-97v GUIDO prol. ; 97v-105 GUIDO ep. ; 105r <Primus adest
protus> (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout,
2011], p. 61-64) ; 105v-115 PS.-ODO dial. ; 115v-125v LIB.
ARGUM. ; 125v-127 LIB. SPEC. ; 127v « Ecce modus primus sic
noscitur atque secundus... » ; 128v-131v différences
psalmodiques ; 132r main de solmisation ; 132v « Largitur nulla regnum celeste cuculla
/ non est vita bona vestis... adeptus honorem. » (cf. La Fage, Essais,
p. 189) ; 133r-v « usque coniungitur... componere » (MART. CAP.
exc., éd. Willis, p. 370, l. 16-372, l. 12) ; 133v « De differentiis armonicae artis. Religione
vincens clemens prudenter adaugeat...
Armonica est scientia musicae... Rithmica est quae requirit
incursionem... » (cf. La Fage, Essais, p. 190) ; 133v-134r
« Rithmus igitur est compositio... cantilenam faciunt » (MART. CAP. exc.,
éd. Willis, p. 372, l. 15 – 373, l. 14) ; 134r « Que sit metrica
ars. Metrica est que mensuras diversorum metrorum... Instrumentorum
musicorum genera sunt tria. Mercurius gentilis... » (cf. La Fage,
Essais, p. 191) ; 134r « Percussionalia, acitabula aenea et
argentea alique metalli rigore... autem
per sonitus XV. Hac de causa dictum in superioribus sufficienter me
recolo. » (CASSIOD. inst. 2, 5, 6-7) ; 134r-v CASSIOD. inst. (exc.) ;
134v-144v AURELIAN. (exc.) ; 144v-145
Tonaire ; 145-146v COMPIL. Paris. I (146ra-va “Thonos consistere in
musica... » éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout,
2011], p. 83-85) ; 146v-147 MON. Si vis metiri ; 147 MON. Divide
mon. ; 147v tableau de la division du monocorde dans les trois
genres ; 148r-v Tonaire abrégé et noté avec la notation A-O-LL (cf. Phillips,
Notationen, p. 551-553) ; 148vb-149ra Formules échématiques (éd. Chr.
Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout, 2011], p. 324-327) ;
149r-v « Sapientia<m> Dominus Confessio... » (incipits notés
d’introïts dans l’ordre des tons) suivi des antiennes types et des formules
échématique des huit tons ; 149v main gauche (sans syllabes de
solmisation) de solmisation avec VERS. Indicis ; 150r-151r PS.-HIER.
ep. ; 151r-v « Ad omnem autem sonum... » (ISID. etym.
exc.) ; 151v « Ex inumera varietate... » (MACROB. exc.) – RISM B
III, 1 (1961), p. 101-105.- RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8432471z
Lat. 7212
Début du xiie
s. Orig. Bourgogne. Prov. Dijon ou Luxeuil ; Coll. Colbert – « ...
praemittuntur Honorii, Papae II. ad Matthaeum, Albanensem Episcopum,
litterae pro monasterio Luxoviensi, cum Matthaei responso <du 4 mai
1128 ; éd. Recueil des Historiens des Gaules et de la France (...),
ed. Martin Bouquet [Paris, 1788-1904], vol. 15 (éd. M.-J.-J. Brial ;
1808) ; rééd. PL 166, col. 1278> » (Catalogus, IV, 1744, p.
327) ; 1v-12v MUS. ENCH. ; 12v-36 SCOL. ENCH. ; 36-37v COMM. BR.
(extr.) ; 38r-v MON. Super unum ; 39 MOD. Ecce modorum ; 39v-50v
ALIA MUS. (41v-42r “Littere sinemenarum. Nete .V.... éd. Chr. Meyer, Sh.
Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout, 2011], p. 55-56) – RISM B III, 1
(1961), p. 105-106.- RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8432470j
Lat. 7212 A
xve s. Orig. inconnue. Prov. Carmes de
Clermont-Ferrand – 3-6 EG. CARL. rit. – RISM B III, 6 (2003)
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9065996h/f2
Lat. 7295
xve s. (vers 1440 ?). Orig. Dijon ? Prov. Le Fèvre (ob.
1565), secrétaire du Cardinal de Givry ; maître Adam S., chanoine de
Dijon ; frère François Buffet ; coll. Colbert n° 1900 : Regius
5463,2 – 99-100 TRAD. MUR. I ; 100v-110 IOH. MUR. spec. ; 110v
« Nota quod quinque sunt species discantus scilicet unisonum semidytonum,
dyatessaron, dyapente, dyapente cum tono... » ; 110v « Nota quod
in quacumque iunctura manus reperitur mi per vocem ibidem reperitur fa per
adiunctionem... » ; 110v « Item in ludo organorum quandoque ante
sextam contrapuncti... » ; 110.2 « Unisonus et requirit post se
semiditonum id est terciam imperfectam... Semiditonus... » ; 110.3
« Cupientibus habendi noticiam aliquam circa practicam contrapuncti
necesse est sibi ut sciat quod sunt 6 voces quarum iij sunt
perfecte... » ; 110.4 « Nota hic quod si tenor descendat in fine
siue hoc quod ultima… » ; 111 « Sequitur divisio
diapason… » . (éd. Le Cerf/Labande, Zwolle, p.
37-38) ; 123v-124 « Huic tergali positiuo communis omnium
canonicorum... » (éd. ibid., 39-40) ; 127r-v Notes sur un jeu
d'anches de l'orgue des Dei custodientes (éd. ibid., p. 41-42) ;
127 Diapasons de certains jeux du même orgue (éd. ibid., p.
43-44) ; 128r « Isti sunt forpices... » (éd. ibid., p.
3-6) ; 128v « Pro composicione clavisimbali fiat linea... » (éd.
ibid., p. 7-9) ; 128v « Notandum quod stephanus quantum ad
positionem cordarum... » (éd. ibid., p. 10) ; 128v-129v
« Compositio clavicordiorum secundum librum Baudeceti » (éd. ibid.,
p. 11-12. ; ARN. ZWOLL) ; 128.2 « Primo fiat divisio per
15... » (éd. ibid., p. 52) ; 128.2 « Cum dividit aliquam
cordam in duo facit octavam... » (éd. ibid., p. 53) ; 129
Diagrammes relatifs à l'orgue et au clavicorde (cf. ibid., p.
13-14) ; 129 « Compositio fimbrie quod est initium
organorum... » (éd. ibid., p. 14-16 ; éd. Sachs, Mensura,
p. 145-146) ; 129v « Nota quod aliqui faciunt... » (éd. ibid.,
p. 17-18) ; 129v « Notandum pro composicione instrumenti vocati dulce
melos... » (éd. ibid., p. 19-21) ; 129.2v « Monocordium
sonans... fissura est pluma » (éd. ibid., p. 22) ; 130 Dessin
du troisième système de dulce melos. Plan d'un sommier d'orgues.
Notes ; « Notandum quod fissure superficiei... » (éd. ibid.,
p. 23-25) ; 130v « Ad faciendum solidum tubam optissimam... »
(éd. ibid., p. 26 et 49) ; 131 Plan d'une façade d'orgue. ;
131v Composition de trois orgues ; 131.2 « Notandum quod organum
sancti Cyri... » (éd. ibid., p. 29-31) ; 131.2
« Semitonium est concordantia quae est inter duas... » (éd. ibid.,
p. 30-31) ; 132 « Pro composicione lutene capiatur asser... »
(éd. ibid., p. 32-34) ; 132v-133 Composition des fournitures d'un
orgue de N.-D. de Dijon (éd. ibid., p. 54-55) ; 133v-134
Composition d'un orgue (éd. ibid., p. 56) ; 134v « Isti
sequentes calami sunt plumbei... » Expl. « ... dimittitur 2
differenciis » (éd. ibid., 50-51) ; 135 « La longueur des
soufflets... » (éd. ibid., p. 57-58).
– RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b90725989
Lat. 7297
xe s. (première moitié). Orig. Fleury-sur-Loire.
Prov. Blois, abbaye de St.-Lomer ; Rigault (n° 1334) ; coll. Dupuy
(n° 1451) – 55-92 BOETH. mus. ; 92a INTERV. Quid sit tonus – RISM B
III, 1 (1961), p. 106.- RISM B III, 6 (2003).- Bernhard/Bower, Glossa
(Kommentar- und Registerband, 2011), p. 32-34.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9072594n
Lat. 7361
Début du xiie
s. Orig. Normandie. Prov. Bonport (Normandie) ; Coll. Colbert (n° 5186) –
57-103 BOETH. mus. – RISM B III, 1 (1961), p. 106.- RISM B III, 6 (2003).- Étienne
Deville, « Les manuscrits de l'ancienne bibliothèque de l'abbaye de
Bonport », Revue des Bibliothèques, 19 (1909), p. 183-184.- Bernhard/Bower,
Glossa (Kommentar- und Registerband, 2011), p. 64.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b90782183
+ Lat. 7359
ixe s. (f. 2-82) et xve s. (f. 1,
83-84 ; f. 85-111). Boethius, De institutione arithmetica (f. 1-84) ;
Algorismo Ioannis Hyspalensis (f. 85-111) contenu 84r Schéma des intervalles
entre les planètes [Shin Nishimagi]
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9068289w/f97
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9068289w
Lat. 7369
1471. Orig. Italie (Firenze). Prov. coll.
Mazarin ; Regius 6401 – iiv « Tensus habet nervos quem musica
possidet omnis... » ; « Musica si quis adest dederit cui nomen
et ipse... » ; 1-8 IOH. MUR. lib. ; 9-25 ANON. Couss. V ;
26-28 IOH. HOTH. prop. ; 28r-v « Consonantia interpretatur sonus cum
alio sonans... » Expl. « ... Unde symphonia idem est quod
consonantia. Et diaphonia dissonantia. Finis » ; 29-45 IOH. MUR.
spec. ; 45 « Diatonicum genus procedit per semitonium minus tonum ac
tonum… » ; 46r-v « Voces ad invicem consonantes sunt plures que
sunt univoca... ; 47-59v PS.-ODO dial. ; 59v « Semitonium minus
vel lima vel dyezis vel semitonium diatonicum... » (éd. Balensuela,
Ars 2, p. 114) ; 60-61v « <D>ivisio itaque in
monocordo... » (éd. Meyer, Mensura, p. 102-103) ;
60-65v TRAD. Guid. ; 66r « E multorum optimo... » ; 67
« XV. A. Nete hyperboleon... » ; 67v « Angelorum pastor
bone... » ; 67v-68 REG. PRUM (exc.) ; 68r-v
« Sexquioctava proportio est quando maior numerus habet in se
minorem... » ; 68v-69v MON. In primis divide ; 70r
« <E>narmonicum dicitur quid est magis... » ; 70r
« Diesis semitonii dimidium... » ; 70r-v « .A. immobilis
qui in tribus generibus nullatenus variatur... » ; 70v « Primus
tonus vel modus vocatur dorius... » ; 70v « <E>misperium
quid est. Emisperia sunt duo capitella... » ; 70v-71 « NONA NOE
ANE. Nona dicitur a greco quod est nus... » ; 71 CANT. In defect. (=
BERNO prol. [exc.]) (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli...
[Turnhout, 2011], p. 53-54) ; 71v « Diapente et diatessaron
S<i>mphonie... » (Bernhard, Clavis Gerberti, I, p.
26-31) ; 71v-72 HUCBALD. (exc.) ; 72v-73 PS.-BERNEL. spec. ; 73
« D licanos hypate. Dorius et hypodorius... » ; 73r-v TON.
Lugd. ; 73v-74 HUCBALD. (exc.) ; 74 « Nete hyperboleon itaque
habet iota extensum sic Y... « ; 74v Rex celi domine... » ;
74v « His utimur notis secundum enchiridion. Licteras autem secundum
comunem usum » . ; 74v-75 « <N>atura matre omnium
mouentium sistentium... » (éd. Bernhard, Lobgedicht, p.
29-30) ; 75v-79v ISID. etym. (exc.) ; 80 Quintilianus, Institutio
oratoria (I, 10) ; 83-91v Horatius, Ars Poetica ; 91v
« Si quis per plura momenta digit... » – RISM B III, 6 (2003).
Lat. 7370 (déficit constaté à la fin du xixe
s.)
xive s. Orig. inconnue. Prov. coll. Colbert –
« Codex membranaceus, olim colbertinus. Ibi continetur anonymi tractatus
de musica. Is codex saeculo decimo quarto exaratus videtur. » (notice du
catalogue de 1744). Il s’agit peut-être du codex envoyé par Dom François
Clément à Martin Gerbert (en 1782 ?), aujourd’hui conservé à Saint-Paul en
Carinthie (A-SPL, Cod. 264/4), cf. Page, Summa, 1991, p. 2 – RISM B III,
6 (2003).
Lat. 7371
c. 1350-1400 (f. 6-17v) ; xve s. Orig. Paris,
Saint-Victor ou un collège proche de la nation allemande de l'université de
Paris. Prov. Paris, Saint-Victor ; coll. Colbert 4650 ; Regius
4500.5A – 6-17 IOH. BOEN mus. – RISM B III, 6
(2003).
Lat. 7372
xve siècle (seconde moitié). Orig. Italie.
Prov. Venise, coll. Grimani ; coll. Mersenne – 1 : « Est questio
utrum Musica sit scientia et argumentum quod non. Primum argumentum. Eciam est
neccessariorum (?) et impossibilium aliter se habere. Sed musica non
est... » (éd. Panti, Questio, p. 288-313) ; 6 : « Est
questio utrum sonus sit subiectum in musica.... » ; 46 : « Est
questio utrum diffinitio soni data a Boetio... » ; 67v : « Est
questio utrum maximus numerus inequalitatis sit quinarius... » (éd. Frank
Hentschel [en préparation]) – RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9066195n
Lat. 7377 C
Fin du xie ou xiie s. Orig. France (Reims?). Prov. Henricus Wierus (Trier)
puis Marquard Freher (Heidelberg, 1565-1614 ; colophon daté de Heidelberg
1594 [f. Av]), Franz Nans (Dordrecht), Pieter Schrijver (1576-1600) – 44 FIST.
Primam fist. II ; 44 FIST. Prima fist. III ; 44r-v FIST. Si fistulae
II ; 44v FIST. Rogatus (exc.) ; 44v FIST. Si tonum ; 44v MON. In
primo ; 44v-47v FIST. Rogatus ; « Tonus habet ut dictum est
miliaria... » – RISM B III, 1 (1961), p. 107.- RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9072623x
Lat. 7378 A
xive s. (1362). Orig. Paris ? Selon D. Jacquart,
« l'ensemble formé par le reste paraît bien avoir été transcrit, par
diverses mains, dans un même milieu. L'un des scribes de cet ensemble se nomme
'Nicolaus Iude' et il est raisonnable de l'identifier avec le personnage qui
passa, en même temps que son frère Thémon Juif, l'examen de déterminance à la
Faculté des arts de Paris, en 1349 (...) » (art. cit, p. 242). Prov. coll.
Colbert 5052 – 41v-45v IOH. MUR. spec. (B) ; 55v-57v Leo Hebraeus, De
numeris harmonicis (éd. *Meyer Chr./Wicker, Leo Hebraeus) ;
58ra « Omnes homines natura[m] scire desiderant... » ; 58v-59
« Partes prolationis quot sunt ? Quatuor. Que ? Longa, brevis, semibrevis,
minima... » ; 59r-v « Celebranda diversa sunt officia in
ecclesia dei cum musica... » ; 59va-61ra IOH. MUR. Not. ;
61va-62b TRAD. Phil. I. ; 62rb « Nota quod si vis facere semitonium
maius... » ; 85r « Utrum omnis angulus incidencie in sonis
fit equalis angulo reflexionis... (Pascale Duhamel, « L’enseignement de la
musique à l’Université de Paris d’après le manuscrit BnF lat. 7378A », Acta
Musicologica, LXXIX/2 [2007], p. 288-289 ; G. Rico, Music in the
Arts Faculty... D. Phil. Thesis. Christ Church College. University of
Oxford, 2005, p. 214-215) – RISM B III, 1 (1961), p. 107-108.- RISM B
III, 6 (2003).- Danielle Jacquart, « Rapport de la Table ronde Les
disciplines du quadrivium » in : L'Enseignement des
disciplines à la Faculté des arts (Paris et Oxford, XIIIe-XVe siècles, Olga
Weijers et al. (ed.) (Brepols, 1997), p. 239-247.- Bernhard, Thomas,
2006, p. 14, n. 20.- Gilles Rico, Music
in the Arts Faculty of Paris in the Thirteenth and Early Fourteenth Centuries (Christ Church College, D. Phil. Thesis, University
of Oxford, 2005 - http://www.diamm.ac.uk/redist/pdf/RicoFull.pdf), p. 213 sqq.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b525016914
Lat. 7400 A
c. 1330-1370. Orig. inconnue. Prov. coll. Colbert
6404 ; Regius 6043,3. – 24-25+25v FIST. Si quis. ; 24v-25v :
« Qualiter debeant fieri organa... » 25r-v « Musica est scientia
vocum sibi invicem consonantium... » (24v-25v Transcription @ TML) –
RISM B III, 1 (1961), p. 108-109.- RISM B III, 6 (2003).- Geoffroy
Grassin, « Le travail des gemmes au xiiie
siècle dans la Doctrina poliendi pretiosos lapides », Cahiers de
civilisation médiévale, 42 (1999), 111-137.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9072622h
Lat. 7461
Fin du xiie
s. Orig. Italie centrale. Prov. coll. Colbert 6404 ; Regius 6401,1 –
1-4+13-16+5-7 GUIDO micr. ; 7-9v GUIDO reg. ; 9v-11 GUIDO prol. ;
11-12v 27r-v GUIDO ep. ; 19-25 PS.-ODO dial. ; 25 Nomenclature du
grand système parfait ; tableau de solmisation (éd. Chr. Meyer, Sh.
Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout, 2011], p. 328) ; 25r-v CANT. In
defect. (éd. ibid., p. 53-54) ; 25v-26 « Proslambanomenos
latine A interpretatur... » (éd. ibid., p. 328) ; 26r
« Tonus est legitimum... » (éd. ibid., p. 85) – RISM B III, 1
(1961), p. 109-110.- RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b84324761
Lat. 7462
1566-1570. Orig. Italie. Prov. coll. Colbert
6302 ; Regius 6596.4 – 3-36v Francesco Maurolico, <Musica> (Transcription)
– RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b60011574
+ Lat. 7530
776-796. Orig. abbaye du Mont-Cassin. Prov.
cathédrale de Bénévent (vers 1447) ; collection privée de l’archevêque de
Reims Le Tellier – mélanges de grammaire. 27v « Incipit de rithmis. Dicimus
rithmum esse... » (extraits remaniés du De musica d’Augustin ;
éd. H. Keil, Grammatici latini, t. 6, p. 631-632) ; 62v-65v Incipit
de artibus liberalibus. Quid sit philosophus et cur sic dicam philosophus
grece... 64r-v De musica. Musica est ars spectabilis in voce vel gestu...-
Ulrich Schindel, « Ein anonymes Kapitel “de musica” aus dem 8.
Jahrhundert » [édition du texte], in : Musikalische Quellen – Quellen
zur Musikgeschichte. Festschrift für Martin Staehelin zum 65. Geburtstag,
éd. Jürgen Heidrich et al. (Göttingen, 2002), p. 1-8.- CSEL 102 (2017),
p. 39-40, 55.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b84900617
Lat. 8121 A
Fin xie
- début xiie s. Orig.
Normandie – 33r-v FIST. Primam fist. II – RISM B III, 1 (1961), p. 110.- RISM B III,
6 (2003).- Andrew Galloway, « Word-play and Political Satire :
Solving the Riddle of the Text of 'Jezebel' «, Medium Aevum, 68 (1999),
189-208.
Lat. 8500
Vers 1350. Orig. Italie. Prov. Bibl. des ducs de
Milan à Pavie (à l'inventaire de 1426) ; Bibl. de Blois (xvie s.) – 39v-41 CASSIOD.
inst. (exc.) – RISM B III, 1 (1961), p. 110.- RISM B III, 6 (2003).- Giuseppe
Z. Zanichelli, « 'Non scripsit sed miniavit' : Turinus e i codici del
Petrarca, Studi Petrarchesi, 11 (1994 [publ. 1999]), 159-182.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8446933h
Lat. 8625
xie s. Orig. Sud-Ouest de la France. Prov. Colbert –
36v versus « Ad cceli clara non sum » (AH 50, 148) ; 37 (add.)
tonaire (?) : « NO EAGIS. Ad celi clara » (en neumes aquitains).
[Shin Nishimagi]
Lat. 8663
xe s. ou début du xie
s. Orig. Saint-Germain d'Auxerre (?), plus sûrement Fleury-sur-Loire. Prov.
Fleury-sur-Loire ; Philibert de la Mare (n° 232) – 50-51 ANON. Bernh.
(51 : ALIA MUS. exc.) ; 51v-57 BOETH. mus. (exc.) – RISM B
III, 1 (1961), p. 111.- RISM B III, 6 (2003).- Michel Huglo, « Le traité
de musique d’Abbon de Fleury », in : Abbon, un abbé de l’an mil.
Études réunies par Annie Dufour et Gillette Labory (Brepols, 2009), p. 225-239.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8432469w
Lat. 8669
ixe s. Orig. France, Soissons ? [Bischoff].
Martianus Capella – 114v (en marge) Échelle du grand système parfait. Cf. C.
Leonardi, « I codici Martiano Capella «, Aevum, 34 (1960), p. 411-524,
en part. p. 436-437.- Ch. M. Atkinson, « Glosses on Music and Grammar and the
Advent of Music Writing in the West », in Western Plainchant in the
First Millennium, éd. S. Gallagher et al., (Aldershot, 2003), p. 199-215,
en part. p. 208-209. [Shin Nishimagi]
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9077672z
Lat. 8671
Deuxième tiers du ixe
s. Orig. Auxerre ? (Préaux) ; Région du Lac de Constance
(Bodenseeraum) (Préaux, Teeuwen) ? Lorsch ? (Teeuwen, Harmony,
p. 310) ; « Several hands were at work in this late ninth-century
manuscript, some using abbreviations characteristic for the writing school of
Lorsch » (Teeuwen, Harmony, p. 86). Prov. coll. Colbert 637 ;
Regius 5073 – 1-83, 85 MART. CAP. (GLOSS. Mart. Cap.) ; 84v
« Adquisitus / Principalis principalis... » (tableau) ; 84v
« Proslambanomenos adquisitus / Ipate ipaton principalis uel principalium... »
(tableau) ; 84v « Mese ypodorii est adquisita eolii... » – RISM
B III, 1 (1961), p. 111.- RISM B III, 6 (2003).- Teeuwen, Harmony, 2002,
p. 86, 87 (repr. f. 73r), 140-145, passim (sigle Par).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b90660299
Lat. 8674
ixe/xe
s. Orig. inconnue. Prov. Nicolas de Clemengis ; Coll. Dupuy – 1-111 Gloses
sur Martianus Capella, De nuptiis... 1v
Incipiunt glossae Martiani magistri Remigii... (91r « Incipit liber
de musica. Musica dicta. musica est ars modulandi. dicta autem musica ab aqua
quia moy grece aqua dicitur... Facibus i. flammis vel facilis quae
accensae erant... » (différent du commentaire de l’édition C. E.
Lutz) ; 111 « Monocolos dicitur cantus unimenbris... » ;
111 Tableau du grand système parfait dans les trois genres ; 111v (col.
g.) Nomenclature du grand système parfait avec la notation A-LL et les quinze
tons de transposition pseudo-aristoxéniens (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli...
[Turnhout, 2011], p.329-330) ; 111v (col. d.) « De cordis
monocorde » (gamme stellaire) (éd. ibid., p.330) ; 111v
(col. d.) « He quoque V infra notate sunt tetracorde : Hypaton,
Meson... » – RISM B III, 1 (1961), p. 111.- RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b90666620
+ Lat. 8812
ixe s. Orig. Sud de la France ? (M. Huglo, notice
dact.) – textes relatifs aux Arts
libéraux. 42v-49 Isidore, de Musica (« Musica isidori »).
Lat. 8881
1851. Orig. Montpellier – copie de H 159 par
Théodore Nisard. – RISM B III, 6 (2003).- M.-P. Laffitte/J. Sclafer (dir.), Catalogue
général des manauscrits latin n° 8823 à 8921 (Paris : Bibl. nat. de France,
1997), p. 95-96.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b90676807.r
+ Lat. 8911
Parchemin, 393 f. 405 x 290 mm 18 mai 1469. Orig.
Rome : Franciscus de Tiannis de Pistoïe a copié pour Niccolò Forteguerri,
évêque de Teano de 1459 à 1473, cardinal en 1460 (cf. f. 393v). Prov. Philippe
de Lévis, archevêque d'Auch, puis d'Arles, cardinal en 1473 (+ 1475) ;
puis François della Rovere, cardinal en 1467, puis pape Sixte IV (1471-1484) ou
plus vraisemblablement Guiliano della Rovere, cardinal en 1472, puis pape Jules
II (1503-1513) ; collection de Gaspard-Moïse de Fontanieu ; entrée à
la bibliothèque du roi en 1767 ancienne cote : Suppl. l. 903 – Hieronymus,
Epistolae (en 2 vol. avec lat. 8910) – 153-154 « Iero. ad
Dardanum. » « Cogor a te ut tibi Dardane de aliis generibus musicorum
generibus… » « … Et est minima sapientia legis ueteris in manu
iudeorum. » (non illustrée). M.-P. Lafitte, dans CGML 8823-8921,
M.-P. Laffitte/J. Sclafer (dir.), 1997, p. 156-159 ; Colophons,
II, 1967, p. 109, n° 4408. [Shin Nishimagi]
+ Lat. 9333
1477. Orig. Allemagne. Prov. Dijon (N° 11 de la liste des manuscrits saisis à
Dijon en 1804 par Chardon de la Rochette; cf. Delisle, Cab. des mss., II, 17) –
Elbocasim de Baldach, Tacuinum sanitatis. 100r Cantus. Cantus natura
concordari voces instrumentorum sonus quorum non sunt usus... ; 100v
Organare. Organare cantum vel sonare natura est quedam rauca et cantus
violentus... ; 102r Sonare et ballare. Sonare et ballare natura motio
pedum et persone proporcionalim ad sonum...
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b105072169/f217.item
Lat. 9338
xixe s. – copie de B-Br Ms. II 4147 – RISM B III, 6 (2003).
Lat. 9346
xie s. Orig. Echternach – 121v CYMB. Si volueris –
RISM B III, 1 (1961), p. 112.- RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9067061t
Lat. 10275
Fin xe
ou xie s. Orig. aire
mosano-rhénane. Prov. Echternach, Saint-Willibrod – 1 « Aurea personet
lira... » ; 1 « Symphonia dicta et lenice diatessaron... »
(éd. Bernhard, Clavis Gerberti, I, p. 21-23) 1 FIST. Si fistulae
I ; 1 Description sommaire de la psalmodie « Gloria primi toni
incipit a medio eius sono et finitur in primo. Gloria secundi toni... »
(identique aux rubriques du tonaire Paris, BnF, Lat. 13252, f. 71r-76v ;
voir aussi Huglo, Tonaires, p. 315) ; 1v-77 BOETH. mus.
10r-v INTERV. Quid sit tonus ; 24, 30 Gerbertus, Epistolae ad
Constantinum (éd. Bubnov, Gerbertus, p. 29-30 et 30-31) ; –
RISM B III, 1 (1961), p. 112.- RISM B III, 6 (2003).- Bernhard/Bower, Glossa
(Kommentar- und Registerband, 2011), p. 36-40.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b90669495
Lat. 10508
vers 1150 (1-135) ; additions du début du xiiie s. (136-159). Orig.
Saint-Evroult. Prov. Alençon, Bibliothèque de la Ville (avant 1838)
remarque : il s'agit sans doute du manuscrit signalé par Pierre Benoît de
Jumilhac, La Science et la pratique du plain-chant (Paris, 1673), p.
vii : « Celuy d'Aretin appartient à l'Abbaye de S. Evroult en
Normandie : Il luy fut vray-semblablement donné par un Abbé de la mesme Abbaye
nommé Serlon, qui fut fait Evesque de Seez en 1091. d'où ayant esté contraint
de se retirer à cause des outrages que lui faisoit Robert Comte de Bellesme, il
passa en Italie, où pendant le sejour qu'il y fit, son merite & son
erudition luy acquit aisément l'amitié des gens de Lettres, & luy donna
moyen de faire écrire & d'envoyer ce manuscrit à ses Religieux pour
lesquels il eut des soins & une bonté de Pere jusques à la fin de sa
vie » [renseignement aimablement communiqué par Théodora Psychoyou, Paris]
– 136-143 GUIDO micr. ; 143-145 GUIDO reg. ; 145-146v GUIDO
prol. ; 146v-149 GUIDO ep. ; 149-150r PS.-GUIDO form. ; 150r
Igitur quia ut dictum est eiusdem conditionis quatuor... excellentes demissi
graves (MUS. ENCH. II, 1-10) ; 150v-158v Igitur protus habet... (PS.-GUIDO
form. [tonaire]) ; 156v-157v VERS. Ars humanas ; 157v-158 MON.
Partire totum – RISM B III, 1 (1961), p. 112-114.- RISM B III, 6 (2003).- Shin
Nishimagi, « Origine d’un libellus guidonien provenant de l’abbaye
de Saint-Evroult : Paris, BnF, lat. 10508, f. 136-159 (fin du xiie s.) », Bulletin
of the Institute for Mediterranean Studies, 6 (March 2008), p. 185-199 (PDF).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8422969b
Lat. 10509
xiie s. Orig. Normandie. Prov. abbaye de
Saint-Wandrille – 58r-v PROP. Prop. est duarum ; 58v-59v PROP. Est
autem ; 59v-60 « Dicitur quoque tonus... » (éd. Chr. Meyer, Sh.
Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout, 2011], p. 37-39) ; 60
« Sed tamen per licentiam... » (éd. La Fage, Essais, p.
72) ; 60 « Finales IIIIor corde sunt in monocordo : Lychanos
ipaton, ipate meson... » ; 60r-v « Inchoant autem proti in ipso
finali... » (éd. La Fage, Essais, p. 72) ; 60v
« Ubicumque in monocordo praeter eos qui dicti sunt
finales... » ; 60v « Prius quippe quam hoc
instrumentum... » (éd. La Fage, Essais, p. 73) ; 60v-61v
« Proslambanomenos (.A. suprascr.) hoc est adquisitus. Ideo quia
hic nervus ultimus... » (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli...
[Turnhout, 2011], p. 331-332) ; 61v MON. Mensurus ; 61v-62 MON.
Dividatur ; 62r-v GUIDO micr. (exc. III, 2-23) ; 62v-63 MON. Partire
gamma ; 63r-v MON. Mon. compos. ; 63v-64 MON. Mon. compos. ;
64r-v MON. Prima corda ; 64v-65 « Cordae quaedam finales dicuntur
quia... » (MON. Prima corda [exc.]) (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli...
[Turnhout, 2011], p. 31-32) ; 65 « Proslambanomenos quam ab aliquibus
dicitur prosmelodos tonum integrum distat... » (éd. Chr. Meyer, Sh.
Nishimagi, Tractatuli... [Turnhout, 2011], p. 332) ; 65v-66
FIST. Primam fist. IV ; 66r-67v « Finales sunt quattuor... His ita
positis... Nec tamen minus inesse... » (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli...
[Turnhout, 2011], p. 43-46) ; 67v « Dorius habet melodiam... » (ANON.
Bernh., 2, 51-58) ; 67v-68 « Primus tonus inchoat in quarta
corda... » (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli...
[Turnhout, 2011], p. 333) ; 68r « Diatonicum vocatur eo quod per
duos tonos currat... » (éd. ibid., p. 333) ; 68r-v PS.-BERNEL.
spec. (exc.) ; 69 MON. Totam tabulam (exc.) ; 69v-72 REG. PRUM.
(exc.) ; 73-92v GUIDO micr. ; 93-95 GUIDO prol. ; 95 « None
dicitur a greco quod est nus, id est sensus... » 95v-96 MON. Prius
dividenda – RISM B III, 1 (1961), p. 114-117.- RISM B III, 6 (2003).- Ed.
fac-sim. par A. Santosuosso (Ottawa, 2003 ; Publications of Mediaeval
Musical Manuscripts, 24/2).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b84229700
Lat. 10516
1519-1524. Orig. Eichstätt. Prov. abbaye de Rebdorf
en Franconie – 201v-211v Sebastianus Faber, De musicae rudimentis ;
213-216v Isagoge in Musicen – RISM B III, 6 (2003).
Lat. 10612
viiie s. Orig. inconnue. Prov. abbaye de Saint-Julien de
Tours – 1v « Tonos alii accentus, alii tenores nominant... » – RISM B
III, 1 (1961), p. 117.- RISM B III, 6 (2003).- Michael Gorman, « The
Carolingian Exegetical Compendium in Albi 39 and Paris lat. 2175, with notes on
Paris lat. 614A and Paris lat. 10612 », Scriptorium, 51 (1997).
Lat. 11266
xiiie s. (c. 1280). Orig. France (Paris ?). Prov. (? xv/xvie
s.) Moreaut (f. 39) ; Gobertus de Fonte (f. 41) ; Suppl. Lat. 1136 –
1-35 LAMBERTUS – RISM B III, 1 (1961), p. 117.- RISM B III, 6 (2003).- Mark
Everist, « Music and Theory in Late Thirteenth-Century Paris : The
Codex Paris, Bibliothèque Nationale f. lat. 11266’ » . Royal
Musical Association Research Chronicle, 17 (1981), 42-64.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8432482r
Lat. 11267
xiiie s. Orig. inconnue. Prov. Reims, abbaye de
Saint-Denis ; M. de Fontanieu – 1-7v FRANCO COL. ; 7v-8
« Unisonus est quando plures voces in una ita accipiuntur... » ;
– RISM B III, 1 (1961), p. 117.- RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9066111z
Lat. 11268
Début du xve
s. Orig. Italie. Prov. inconnue – 1-9 « Nota quod regula subscripta debet
doceri in manu sinistra… » – RISM
B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9065836w
+ Lat. 12128
xviie s. Copie réalisée par le cardinal Giovanni Bona
vers 1661 d'un manuscrit conservé autrefois à la bibliothèque de l'abbaye
cistercienne Saint-Sauveur de Monte Amiata (dioc. de Sienne). Manuscrit utilisé
par Mabillon pour son édition des œuvres de st Bernard (Paris, 1667) – 95-103
ANON. Cist. I.- CSM 24, p. 12.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9068351s
Lat. 12584
xiie s. Orig. inconnue. Prov. abbaye
St.-Maur-des-Fossés – 216r Antiennes types et Gloria patri dans les huit
tons (PDF) – RISM B
III, 1 (1961), p. 118.- RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8422977w
Lat. 12949
ixe-xiiie
s. Orig. inconnue. Prov. Paris, Saint-Germain-des-Prés – 43 FIST. Si fistulae I
– RISM B III, 1 (1961), p. 118.- RISM B III, 6 (2003).
Lat. 12958
ixe ou xe
s. Prov. Corbie ; Paris, Saint-Germain des Prés – 55r « Quantis
cordis antiqui musici usi sunt... » (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli...
[Turnhout, 2011], p. 334) – RISM B III, 1 (1961), p. 118.- RISM B III, 6
(2003).- CSEL 102 (2017), p. 41
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9072551w
+ Lat. 12963
xie s. Nord-Est de la France. f. 57v-59r « Ex
libro primo sancti Augustini de Musica. Ab ipso principio numerorum capiamus
considerationis exordium... » – CSEL 102 (2017), p. 41
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b90767898
Lat. 13020
870-875. Orig. Corbie. Prov. Paris,
Saint-Germain-des-Prés – 1-58v BOETH. mus.- RISM B III, 6 (2003).
Lat. 13159
entre 795-800. Orig. Rhin-Meuse. Prov. abbaye de
Saint-Riquier – Psalterium gallicanum ; 167r-v Tonaire (fragm.) (PDF).- M.
Huglo, « Un tonaire du Graduel de la fin du viiie
siècle (Paris, B. N. lat. 13159) », Revue
grégorienne, 31 (1952), p. 176-186, 224-233 ; Huglo, Tonaires, p. 25-29.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b84267835
Lat. 13252
xie s (seconde moitié). Orig. inconnue. Prov. Paris,
Saint-Magloire (?) ; Paris, abbaye St.-Germain-des-Prés – 71-76v Tonaire –
RISM B III, 1 (1961), p. 118.- RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8422979q
+ Lat. 13388
ixe s. (milieu).
Orig. Tours, Corbie ? – 5r (add. xe s.) Formules
modales des intonations. Primum querite regnum dei, Secundum autem simile est
huic... (not. de Corbie).- notice MANNO
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b105423611
Lat. 13908
c. 870-900 (f. 54-116) ; 986-1013 (f. 1-26,
28-53). Orig. Nord de la France (Corbie ? cf. Bernhard, Rezeption, p.
602-603, n. 6). Les gloses qui accompagnent le texte de Boèce (f. 54 ss) sont
d'une main insulaire. Prov. abbaye Saint-Pierre de Corbie, puis Paris, abbaye
Saint-Germain-des-Prés – 54-116 BOETH. mus. (fragm. ; GLOSS. Boeth. mus.)
– RISM B III, 6 (2003).- Michel Huglo, « L'organum à Landévennec au ixe siècle », Études
Celtiques, XXIII (1986), p. 191 et n. 20 (p. 188 : reproduction du f.
60r).-.- Bernhard/Bower, Glossa (Kommentar- und Registerband, 2011), p.
47-49.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9066993k
+ Lat. 13953
xe s. Orig. Corbie ? puis
Saint-Germain-des-Prés. Gloses sur Prudence, Boèce... ; 47v-49v Figures de
géométrie ; f. 48r « Musicae sunt III partes, id est armonica... ex
duobus vel pluribus sonis aptatum. » (ISID. etym. 3,xviii-xx, exc.) ;
49r tableau et nomenclature des degrés du grand système parfait :
« Adiunctus. Principalis principalium. ... Nete excellentis. Diapason
simphonia. » « Proslambanomenos vel prosmelodos... Nete yperboleon.
Diapason simphonia. » – BEC, 29 (1868), p. 250-251. [Shin
Nishimagi]
Lat. 13955
ixe (850-875 selon B. Bischoff), xe (f. 3v-4) et xie s. (pour la notation
neumatique au f. 3r). Orig. Corbie. Prov. Paris, Saint-Germain-des-Prés (lat.
1094) – 3v-4 MUS. ENCH. (exc.) ; 60-105v BOETH. mus. (GLOSS. Boeth.
mus.) ; 158v-165v « Musica est scientia bene modulandi... » Cf.
Vecchi, Giuseppe (éd.), Praecepta artis musicae. Collecta ex libris sex
Aurelii Augustini De Musica, in : Academia delle scienze
dell'istituto di Bologna, classe di scienze morali. Memorie V/1, 1950
(Bologna, 1951), p. 91-153 (éd. du texte p. 109-141) – RISM B III, 1 (1961), p.
119.- RISM B III, 6 (2003).- Arsenio Ferraces Rodriguez, Estudios sobre
textos latinos de fitoterapia entre la antigüedad tardia y la alta eded media
(Coruna, 1999).- Teeuwen, Harmony, 2002, p. 31n.- Bernhard/Bower,
Glossa (Kommentar- und Registerband, 2011), p. 49-50.- CSEL 102 (2017), p.
42
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9066978w
Lat. 14069
xiie s. (1-25, 35v-48v, 114-121v, 141-180), xiiie s. (49-113v, 135-140),
xive s. (26-33,
181-204), 1407 (122-134). Orig. inconnue. Prov. Reims, abbaye Saint-Rémi ;
Paris, Saint-Germain-des-Prés – 23v-24 CYMB. Si vis – RISM B III, 1 (1961), p.
119.- RISM B III, 6 (2003).
Lat. 14080
850-875. Orig. Corbie. Prov. Paris,
Saint-Germain-des-Prés – 1-64 BOETH. mus. (GLOSS. Boeth. mus.) – RISM B III, 6 (2003).- Bernhard/Bower,
Glossa (Kommentar- und Registerband, 2011), p. 51.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b90778250
+ Lat. 14471
Parchemin, 177 f. ca. 284 x 168 mm milieu du xiie s. Orig. inconnue.
Prov. Abbaye de St.-Victor de Paris (CCC4 ; 885 ; Da3 ;
888 ; 414 ; 283) – f. 17-149 : Hieronymus, Epistolae ;
Beda, De temporibus, etc… – f. 115r-v PS.-HIER. ep. « Incipit Epistola
sancti Ieronimi ad Dardanum. » « Cogor a te ut tibi Dardane de aliis
generibus musicorum … » « … Et est minima sapientia legis ueteris in
manu Iudeorum. » (sans illustrations) – CMEL, III, p. 737.- Gilbert
Ouy, Les manuscrits de l’abbaye de Saint-Victor. Catalogue établi sur la
base du répertoire de Claude de Grandrue (1514) (Turnhout, 1999), t.
2, p. 451, n° CCC4. [Shin Nishimagi]
Lat. 14506
Vers 1235. Orig. un couvent cistercien français –
336 Anon. Cist. III – RISM B III, 1 (1961), p. 119-120.- RISM B III, 6 (2003).
Lat. 14741
xve s. Orig. France. Prov. Paris, abbaye Saint-Victor
– II-IV IOH. MUR. comp. ; IV-V PHIL. VITR. (fragm.) ; V-VI ANON.
Michels ; VIr-v+VIII IOH. MUR. not. (exc.) ; VII-VIII « Cum sine
cognitione figurarum non possit haberi mensurabilis musice perfectam
cognitio... » (transcription @ TML) ; VIIIv-IXv « Qui veult sauoir lart de
deschant il doibt sauoir que sont XIII species de chant... » (éd. CS3,
p. 496-498 ; CSM 36, p. 69-75) – RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9077734m
+ Lat. 14905
Papier, 339 f., 240 x 160 mm (f. 207-214) ;
justification 191 x 115 mm, 43 longues lignes (f. 207-214) xve s. Prov. Abbaye de
Saint-Victor de Paris (Claude de Grandrue, NN9). Recueil factice des opuscules
de Jean de Gerson et de N. de Clémangis – 207r blanc ; 207v, 208r «
Monocordum Iesu Christi « (Fabre, p. 547) ; 207v « Canon ad intellectum
monocordi. » « Triplicatur hoc monocordum... « (Fabre, p. 548) ;
213v Tableau de solmisation (Fabre, p. 555 ) ; 214r Schéma des
consonnances : « In ista figura sunt isti numeri VIII, VI, III, III... « (Fabre
p. 557) ; « Primum re fa. Secundum re fa... » « Finalem primi .D.
continet atque secundi... » « Primus cum sexto fa, sol la semper
habeto... » « Septimus et sextus dant fa, mi, re, mi quoque primus... «
(Fabre, p. 556) ; 214v blanc – A. Combes, Essai sur la critique de Ruysbroeck par Gerson (Paris, 1945), t. I,
p. 92-93.- D. Calvot, G. Ouy, L'œuvre de
Gerson à Saint-Victor de Paris. Catalogue des manuscrits (Paris, 1990), p.
102-117, n° 18.- G. Ouy, Les manuscrits
de l'abbaye de Saint-Victor. Catalogue établi sur la base du répertoire de
Claude de Grandrue (1514) (Turnhout, 1999), p. 111.- I. Fabre, La doctrine du chant du cœur de Jean Gerson
(Genève, 2005 ; Publications romanes et françaises, 235), p.
282-284. [Shin Nishimagi]
+ Lat. 15078
xiie s. Prov. Paris, abbaye Saint-Victor – Timée ;
Hermannus, De astrolabio ; Prepnon fisicon.- 30r et 31r diagrammes
de l’Âme du Monde ; 30v gamme stellaire.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b90780689/f32.image,
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b90780689/f33.image
Lat. 15120
xiiie s. Orig. inconnue. Prov. Paris, abbaye
Saint-Victor – 37v « Minor quam octava decima, maior quam nona decima,
quae magis proximae octave decime maius semitonium, quae minus semitonium minus
» ; 41-46 RAD. LAUD. – RISM B III, 1 (1961), p. 120.- RISM B III, 6
(2003).
Lat. 15121
xiiie s. Orig. inconnue. Prov. Paris, abbaye
Saint-Victor (KKK 24) – 62v-63v « Musica dicitur a moys, quod est
aqua... » remarques : à compléter par Bern, Burgerbibl., 327, 61-70,
71-76 (cf. É. Pellegrin, « Manuscrits de l’abbaye de Saint-Victor (...) »,
BEC, 103 [1942 ], p. 97) – RISM B III, 6 (2003) – RISM B III, 1 (1961),
p. 120.
Lat. 15128
xiie et xive
s. (120-131v). Orig. inconnue. Prov. Paris, abbaye Saint-Victor – 120-122v
ANON. Paris. I ; 122v-124 IOH. BALLOCE ; 124-127 TRAD. Lamb. ;
127-129 TRAD. Phil. II ; 129-131v ANON. Paris. II. – RISM B III, 1 (1961),
p. 120-121.- RISM B III, 6 (2003).- Bernhard, Thomas, 2006, p. 5.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b52504590b
Lat. 15129 (olim 812)
xiiie-xive
s. Orig. inconnue. Prov. Paris, abbaye Saint-Victor – 1-3 PS.-PETR.
CRUC. ; 3-4v DISC. Sciendum est ; 4v-5v INTERV. Proportionum – RISM B
III, 1 (1961), p. 121-122.- RISM B III, 6 (2003).
Lat. 15139
xiiie-xive
s. Orig. Nord de la France ? Prov. Jacques Bauchant (Saint-Quentin, seconde
moitié du xive
s.) ; Paris, abbaye Saint-Victor (n° 813) – 269-270 « Quiconques veut
deschanter... » (éd. Coussemaker, Histoire, p. 259 et ss. ; CSM 36, p. 61-63) ; 270-275 Trad. Franc. V. –
RISM B III, 1 (1961), p. 122.- RISM B III, 6 (2003).- The music in the St.
Victor manuscript Paris lat. 15139 : polyphony of the thirteenth century
introd. and facsimiles by Ethel Thurston (Toronto : Pontifical Institute of
Mediaeval Studies, 1959 ; Studies and texts / Pontifical Institute of
Mediaeval Studies 5).- Die Klauseln der Handschrift Saint-Victor (Paris,
BN, lat. 15139), hrsg. von Fred Büttner (Tutzing : Hans Schneider 1999).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8432457p
Lat. 15256
xiiie s. Orig. inconnue. Prov. Paris, Sorbonne – Hugues
de Saint-Victor, Didascalicon – RISM B III, 1 (1961), p. 122.- RISM B
III, 6 (2003).
Lat. 16089
xiiie-xive
s. Orig. inconnue. Prov. Paris, Sorbonne – 88r-v « Subiectum musice, sicut
dictum est, est discreta quantitas... » – RISM B III, 1 (1961), p. 123.-
RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9065948f
Lat. 16100.2
xiiie s. (c. 1280). Orig. inconnue. Prov. Paris,
Sorbonne – Vincent de Beauvais, Speculum doctrinale – RISM B III, 1
(1961), p. 123.- RISM B III, 6 (2003).- Anna Morelli, « Il ruolo delle
arti quadriviali nello Speculum Doctrinale di Vincenzo di
Beauvais », Medioevo, XXV (1999-2000), p. 207-208.
Lat. 16201
Fin du xiie
s. Orig. centre de la France. Prov. Sorbonne (1618) – 6v-34 BOETH.
arithm. ; 83-124v BOETH. mus. – RISM B III, 1 (1961), p. 123.- RISM B III,
6 (2003).- Bernhard/Bower, Glossa (Kommentar- und Registerband, 2011),
p. 44.
Lat. 16652
xiiie s. (avant 1271). Orig. France. Prov. coll. Gérard
d'Abbeville – 43-95 BOETH. mus. (fragm. à compléter par CH-Beb A 94.11) – RISM B III, 6
(2003).- Bernhard/Bower, Glossa (Kommentar- und Registerband, 2011), p.
64.
Lat. 16662
xiiie s. (c. 1240/50). Orig. monastique (parisienne?).
Prov. Richard de Fournival, puis Gérard d'Abbeville, puis Sorbonne – 2-66v
AUGUST. ; 67v-70v ISID. etym. (exc.) ; 70v ANON. Cist. III ;
71r-77 ANON. Cist. I ; 77-78 ANON. Cist. II ; 78-81v TON. Cist. –
RISM B III, 1 (1961), p. 123-124.
Lat. 16663
Avant 1289 (Birkenmajer ; réfuté par Hentschel,
Musiktheorie, p. 276) ; avant 1306 (date du décès de Pierre de Limoges
qui a légué le livre au collège de Sorbonne). Orig. Paris (?), Couvent des
Dominicains. Prov. Pierre de Limoges, puis Paris, Sorbonne (n° 1817). Une
copie, datée de 1835, signée « G. S. Trébutien Normand » (= Th.
Nisard) figurait dans un catalogue de vente Leo Lipmanssohn de 1899 (cf. Gastoué,
Jérôme, 1932, p. 235) – HIER. MOR. (IOH. GARL. mens., FRANCO COL.,
PETR. PIC.). – RISM B III, 1 (1961), p. 124.- RISM B III, 6 (2003).- Aleksander
Birkenmajer, « La Bibliothèque de Richard de Fournival. Poète érudit
français du xiiie
siècle et son sort ultérieur », in : J. B. Korolec (éd.), Etudes
d'histoire des sciences et de la philosophie du Moyen Age (Varsovie,
1970 ; Studia Copernicana, 1), 117-210.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8432480x
Lat. 16664
vers 1474-1484. Orig. Flandres et Allemagne,
Province de Saxe. Prov. coll. Richelieu (ms. CCCXCIX), puis, à partir de 1660
Sorbonne (ms. 1479) – 8r, 9v CONR. ZAB. chor. (exc.) ; 8v « Non vox
cantorem facit sed artis... » ; 8v « Insipide psallunt...
Consuetudo loci... officiare chorum... » ; 8v « Musica delectat
auditum suauiter auris... » ; 8v « Philosophus octavo
politicorum ait sit. Habet enim musica delectationem naturalem... » ;
8v « Nomina greca graduum monocordi ex musica boetii... » ; 8v
« Triplex est musica scilicet supercelestis, celestis et
subcelestis... » (Heinricus Helene / Iohannes de Velle, Summula de
musica, exc.) ; 8v « Musica est scientia mathematica iuxta
numerum sonorum... » ; 9 SUMM. GUID. (exc.) ; 9 HERMANN.
mod. ; 15b-26 CONR. ZAB. mon. ; 27-36 CONR. ZAB. tract. ; 36-39v
GUIDO micr. ; 39v-45v SUMM. GUID. ; 45v-46v GUIDO reg. ; 46v-47
GUIDO ep. (exc.) ; 47 IOH. COTT. mus. (exc.) ; 62-85v ANON. Couss. I
– RISM B III, 6 (2003).- Bernhard,
Thomas, 2006, p. 11.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8432484k
Lat. 16680
xiiie (1-76), xive
(77-80) et xve s.
(i-iv). Orig. Italie. Prov. Lucas de Cantarellis, de Regio, decretorum
doctor ; Paris, Collège de Sorbonne – 77r-v « Inter coelum et
terram... » – RISM B III, 1 (1961), p. 124.- RISM B III, 6 (2003).
Lat. 17328
xiie s. (avant 1174). Orig. une abbaye cistercienne
(nord de la France ?). Prov. Paris, Feuillants – Ar-v ANON. Cist. II – RISM B
III, 6 (2003).- Marosszéki, Chant cistercien, p. 154.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8426270t
Lat. 17487
1447. Orig. Paris. Prov. Paris, Collège de Navarre
(n° 20) – florilège de traités de Jean Gerson ; 225v « Monocordum Iesu
Christi » (Fabre, p. 547) ; « Canon ad intellectum monocordi. »
« Triplicatur hoc monocordum... » (Fabre, p. 548) ; 231r main de
solmisation ; tableau de solmisation (Fabre, p. 555 ) ; 231v Schéma
des consonnances : « In ista figura sunt isti numeri VIII, VI, III,
III... » (Fabre p. 557) ; «
Primum re fa. Secundum re fa... » « Finalem primi .D. continet atque
secundi... » « Primus cum sexto fa, sol la semper habeto... »
« Septimus et sextus dant fa, mi, re, mi quoque primus... »
(Fabre, p. 556) – RISM B III, 6 (2003).- A. Combes, Essai sur la critique de
Ruysbroeck par Gerson (Paris, 1945), t. I, p. 94.- I. Fabre, La doctrine du chant du cœur de Jean Gerson
(Genève, 2005 ; Publications romanes et françaises, 235), p.
287-289.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b90672158
Lat. 17872
xe s. (92-171v), xie
s. (2-49v) et xiie s.
(50-91v) origines inconnues. Prov. Compiègne, Saint-Corneille – 2-49v BOETH.
mus. (fragm. ; GLOSS. Boeth. mus.) – RISM B III, 6 (2003).- Bernhard/Bower,
Glossa (Kommentar- und Registerband, 2011), p. 34-35.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9077829n
Lat. 18514
Fin xiiie-début
du xive s. Orig.
Sud-Ouest de la France. Prov. Paris, Collège de Navarre (n° 95) – BOETH. mus. (glosé) ;
30v Scholium ad Boethii Musicae Institutionis l. II, c. 21 (ed. Bubnov,
Gerberti, p. 30-31) ; 85-94 TRAD. Garl. plan. I – RISM B III, 1
(1961), p. 124-125.- RISM B III, 6 (2003).- Bernhard/Bower, Glossa
(Kommentar- und Registerband, 2011), p. 66.- Gilles Rico, Music in the Arts Faculty of Paris in the
Thirteenth and Early Fourteenth Centuries (Christ Church College, D. Phil. Thesis, University of Oxford, 2005 - http://www.diamm.ac.uk/redist/pdf/RicoFull.pdf), p. 80.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9081034m
Nouv. acq. lat. 229
xiie s. (première moitié). Orig. Allemagne (Rhénanie) –
65v TRAD. Notk. ; 66r-v CYMB. Quicumque vult – RISM B III, 1 (1961), p.
125.- RISM B III, 6 (2003).
Nouv. acq. lat. 372
Fin du xiie
s. Orig. inconnue. Prov. Gand – 66v ANON Cist. III – RISM B III, 6 (2003).
Nouv. acq. lat. 443
Vers 1050 (1-28), xiie
s. (29-36). Orig. abbaye de Fleury (les f. 1-28 [office de sainte Foy]
proviennent de l'abbaye de Conques ; autrefois solidaires des ms. Orléans,
Bibl. mun. 347, p. 1-16, 73-88, Bibl. Vat. Reg. lat. 467, f. 1-56, Leyden, Voss.
lat. O.60, f. 14-29) – 29v-33 tonaire ; 34va-b MON. Mon.
compos. ; 34vb MON. Prima corda ; 35ra MON. Totam tabulam ; 35v
« Ut queant laxis resonare fibris... » ; 36a
« Trinum et unum pro nobis miseris deum... » ; 36b
« Diapente et diatessaron symphonie et intente et remisse... » (éd. Bernhard,
Clavis Gerberti, I, p. 26-31) ; 36b-36va GUIDO reg. (exc.) – RISM B
III, 1 (1961), p. 125-126.- RISM B III, 6 (2003).- Huglo, Tonaires,
1971, p. 158-159.- Denis Grémont, « Le culte de Ste-Foy et de
Ste-Marie-Madeleine à Conques au xie
siècle d’après le manuscrit de la Chanson de Ste-Foi », Revue de
Rouergue, 23 (1969), p. 165-175.
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8426266x
Nouv. acq. lat. 456
ixe-xe
s. et xie s. Orig.
région d’Auch. Prov. Auch, prieuré Saint-Orens – 190 « Autentus pretus
(!), id est auctoritate primus, qui desinit in licanos ypaton in qua desinit
plaga proti... Proslambanomenos. Ypate ypaton. Parypate hypaton.
Lichanos ypaton. secundus... » (éd. Chr. Meyer, Sh. Nishimagi, Tractatuli...
[Turnhout, 2011], p. 335-336) – RISM B III, 6 (2003).
Nouv. acq. lat. 661
Après 1457. Orig. Freiburg i. Breisgau – 1-30 CONR.
ZAB. tract. – RISM B III, 6 (2003).
Nouv. acq. lat.
1235
c. 1150. Orig. Nevers – 141v-146 TON. Nivern. (éd.
partielle) ; transcription intégrale (PDF) – RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8432301z
Nouv. acq. lat.
1411
xiie s. (avant 1174). Orig. France ? (Morimond ?)
d'après l'écriture et la notation musicale (champenoise). Prov.
Morimondo ; ms. offert le 1er septembre 1880 à la B.N. par le
duc de La Trémoïlle – 145-146v TON. Cist. – RISM B III, 6 (2003).- Claire
Maître (éd.). Paris, Bibliothèque Nationale de France. Nouvelles acquisition
latines 1411. Un antiphonaire cistercien pour le temporal. XIIe
siècle. [Edition fac-similé.] (Poitiers, 1998 ; Manuscrits notés,
I).
Nouv. acq. lat.
1412
xiie s. (avant 1174). Orig. France ? (Morimond ?)
d'après l'écriture et la notation musicale (champenoise). Prov. Morimondo –
186-189 TON. Cist. – RISM B III, 6 (2003).
Nouv. acq. lat.
1443
ixe-xe
s. (vers 830). Orig. Lyon. Prov. Bibliothèque de Cluny – 190v « Octo modos
iubilo monet ista per O rota rithmo… » (éd. MGH, Poetae latini,
V/3, p. 666 d'après ce manuscrit). – RISM B III, 6 (2003).
Nouv. acq. lat.
1618
xe-xie
s. Orig. Dijon, abbaye Saint-Bénigne. Prov. Dijon, B.M., Ms. 273 ;
Barrois ; Ashburnham (34) – 1-69 BOETH. mus. (GLOSS. Boeth. mus) ;
35v FIST. Longissimam – RISM B III, 1 (1961), p. 126.- RISM B III, 6 (2003).-
Marie-Noël Colette, « Séquences et versus ad sequentias (...) », Revue
de Musicologie, 89 (2003), p. 5-29 (voir p. 14 et n. 9).-.- Bernhard/Bower,
Glossa (Kommentar- und Registerband, 2011), p. 42-44.
Nouv. acq. lat.
1630
xe s. Orig. Fleury. Prov. Orléans, B.M., Ms. 277
(233), p. 56-61 (= f. 14-16) (cf. ci-dessus). – 15r-v « Expositio sperarum
ordine motuque descriptio... » – RISM B III, 1 (1961), p. 127.- RISM B
III, 6 (2003).
Nouv. acq. lat.
2664
vers 950 (f. 2-31v). Orig. Cluny. Prov. Cluny (n°
24 au catalogue du xiie
s.) – 2-31v BOETH. mus. (fragm. ; GLOSS. Boeth. mus.) – RISM B III, 6
(2003).- Bernhard/Bower, Glossa (Kommentar- und Registerband, 2011), p.
44-45.
Nouv. acq. lat.
2282
Parchemin, 401 f. 375 x 250 mm. 8 avril 1467. Orig.
Pérouse, Italie : « Johannes Ten Lande [Tenlande] de Reeis,
Coloniensis diocesis, iuris utriusque scolaris Persinus hoc opus exaraui anno
domini millesimo quadringentesimo sexagesimo septimo die octaua mensis aprilis
de quo deus sit benedictus in secula seculorum amen. » (f. 401). Prov.
vente de M. de Bazinghen de Boulogne-sur-Mer, n° 21 (cf. R. 7289) – Hieronymus,
Epistolae – f. 219-220v PS.-HIER. ep. « XCma. Epistola sancti
Hieronimi ad Dardanum de generibus musicorum. » « Cogor a te ut tibi
Dardane de aliis generibus musicorum… » « … spiritualiter ac mistice
intelligenda sunt. » (sans illustrations).- Delisles, Inventaire
1875-1891, p. 338-339 ; CMEL, IV / 1, p. 241, pl. LXXX [= f.
5] ; cf. Colophons, III, 1973, p. 347, n° 10218-220, p. 458, n°
11139. [Shin Nishimagi]
PARIS, Bibliothèque Nationale de France (F-Pn)
Département de la Musique
Rés. 359 (Départ. Mus.)
xiie s. Orig. inconnue. Prov. coll. Ch.-E. de
Coussemaker – 1
GUIDO ep. (exc.) ; 1-5 PS.-ODO dial. (exc.) ;
5-6 PS.-ODO
dial. (exc.) – RISM B III, 6 (2003).- Shin Nishimagi, « Un
manuscrit du Dialogus de musica et de l’Epistola de Guy d’Arezzo
légué par Ch. E. de Coussemaker : Rés. 359 (xiie
s.) », Bulletin of the Institute for Mediterranean Studies, 5
(2007),155-170 PDF
Rés. 1007 (Départ.
Mus.)
Fin xve-début
xvie s. Orig. Italie.
Prov. Paris, Bibliothèque du Conservatoire – 2-6v « Mutatio est divisio
unius vocis propter alias sub eodem signo et sono... » ; 7-12
« Quinque sunt partes prolationis, scilicet maxima... » ; 13-18
« Quinque sunt prolationes, scilicet maxima, ut hic... » ; 18v
« Item notandum est quod septem sunt species cantus… ». – RISM B III,
6 (2003).
Rés. 1531 (Départ.
Mus.)
xiiie s. Orig. inconnue. Prov. Paris, couvent des
Dominicains – 1-5v préface et tonaire dominicain – RISM B III, 1 (1961), p.
87-88.- RISM B III, 6 (2003).
Rés. 2067 (Départ.
Mus.)
xixe s. Prov. coll. Ch-E. de Coussemaker – copie de London, Brit. Libr.,
Add. 34200 par A. Schubiger pour Ch. E. Coussemaker – RISM B III, 1 (1961), p.
87-88.- RISM B III, 6 (2003).
PARIS, Bibliothèque Sainte-Geneviève (F-Psg)
1257
Début du xve
s. Orig. inconnue – 37-40 SEMIBR. CAUD. – RISM B III, 1 (1961), p. 127.- RISM B
III, 6 (2003).
2284
Début du xiiie
s. Orig. inconnue. Prov. Paris, Abbaye de Ste-Geneviève (signalé dans le
catalogue de Molinet [rédigé entre 1675-1687]) – 84-109v GUIDO AUG. ;
109v-110v DISC. Si cantus asc. – RISM B III, 1 (1961), p. 127.- RISM B III, 6
(2003).
PARIS, Bibliothèque
interuniversitaire de la Sorbonne (F-Ps)
Lat. 53
xive s. – Vincent de Beauvais, Speculum doctrinale
– RISM B III, 1 (1961), p. 128.- RISM B III, 6 (2003)
+ 189
Parchemin, 108 f. à 2 col. 318 x 228 mm. xiiie s. Orig. inconnue.
Prov. Collège de Louis-le-Grand (188. 1. A). anciennes cotes : M. S. T.
11. 24 ; 54 – Hieronymus et Boetii varia opuscula – f. 60b-61a
« Incipit epistola sancti ieronimi ad Dardanum. » « Cogor a te
ut tibi dardane de aliis generibus musicorum… » « … Et est nimia [sic]
sapientia legis ueteris in manu Iudeorum. » (non illustrée) – CGM,
Université de Paris et Universités des départements (Paris, 1918), p.
55-56. [Shin Nishimagi]
PARIS ?, Collection particulière
Parchemin. 52 f. 281 x 204 mm c. 1490. Orig. France
– BOETH. mus.
Cf. http://www.lesenluminures.com/
[Shin Nishimagi]
REIMS, Bibliothèque
municipale (F-RS)
+ 387 (E. 247)
Parchemin 202 f. à 2 col. + B (contre-plat inf.) 326
x 213 mm. xiie s.
Orig. abbaye de Saint-Thierry, près de Reims. Prov. abbaye de Saint-Thierry (n°
34 au xviiie s.) –
Hieronymus, opuscula – PS.-HIER. ep. 201va-202b « Incipit epistola sancti
Iheronimi de generibus musicorum ad Dardanum. » « Cogor a te ut tibi
Dardane de aliis generibus musicorum… » « … sapienter ac diligenter
respiciam spiritaliter ac mystice intelligenda sunt. » (sans
illustrations) – Cf. CGM, t. 38 (1904), p. 514-515 ; Ch. Samaran et R.
Marichal (éd.), Catalogue des manuscrits en écriture latine portant des
indications de date, de lieu ou de copiste, t. V (Paris, 1965), p.
53 ; pl. CCXXIII [= f. 4v]. [Shin Nishimagi]
http://bvmm.irht.cnrs.fr/consult/consult.php?reproductionId=2429
426
ixe s. Orig. et prov. Saint-Thierry – 35v MON.
Dimidium – RISM B III, 6 (2003).
+ 975
xie s. (f. 34-75) ; début du xiie s. (f. 1-33). Prov.
Reims, Chapitre de la cathédrale – 1r Boèce, De arithmetica (32v-33r « Tonus
est quod vocabula vocabulam tota sui quantitate superaverit... » (GLOSS.
Boeth. ar.) ; 34r CASSIOD., inst. II, « Institutio de arte
grammatica. Grammatica a litteris nomen accipiat... » – Caiazzo,
Commento, p. 113-150.- CMEL 102, p. 40 n. 109.
1270
xiiie s. Prov. Chapitre de la cathédrale de Reims – 63v
« Tonus attenditur penes sexquioctavam proportionem... » – RISM B
III, 1 (1961), p. 128.- RISM B III, 6 (2003).
1275
xiiie s. Orig. inconnue. Prov. Chapitre de la cathédrale
de Reims – 137r-v FIST. Arbitrii – RISM B III, 6 (2003)
ROUEN, Bibliothèque
muncipale (F-R)
245 (A.190)
xiiie s. Orig. inconnue. Prov. Fécamp – 2-28
« Musica vocalis tocius pars specialis... », 2v HERMANN. mod., 5r
« Tractus inequalis psalmi patet antiphonalis. Omnibus antiphonis certus
in octo tonis. De primo tono qui decem habet differentias. Primum querite
regnum dei... » (tonaire) – RISM B III, 1 (1961), p. 128-129.- RISM B
III, 6 (2003).- Huglo, Tonaires, p. 332.- David Chadd (ed.), The
Ordinal of the Abbey of the Holy Trinity Fécamp (...) (London, 1999).
450 (A.344)
xiie s. Orig. inconnue. Prov. Jumièges – 110v-111v
PS.-HIER. ep. – RISM B III, 1 (1961), p. 129.- RISM B III, 6 (2003).
+ 451 (A. 306)
Parchemin. 120 f. 265 x 175 mm. xie s. Orig. inconnue. Prov.
Abbaye de la Sainte-Trinité de Fécamp (E. 91. 23) – Hieronymus, opuscula –
68-69 PS.-HIER. ep. « Incipit epistola sancti Ieronimi ad Dardanum. »
« Cogor a te ut tibi Dardane de aliis generibus musicorum… »
« …Et est minima sapientia legis ueteris in manu Iudeorum. » (sans
illustrations). cf. CGM, t. 1, p. 91-92 ; G. Nortier, Les bibliothèques
médiévales des abbayes bénédictines de Normandie (Caen, 1966), p. 28. [Shin
Nishimagi].
489 (A.254)
xie-xiie
s. Orig. inconnue. Prov. Fécamp – 69v-70v « Nil patitur placidum
temerarius ardor, amantum... » – RISM B III, 1 (1961), p. 130.- RISM B
III, 6 (2003).
666 (A.506)
xiie s. Orig. inconnue. Prov. Rouen, Abbaye Saint-Ouen
– 38r-40v « Nunc de consonantiis et nominibus earum videamus. Tonus est
ascensus unius vocis ad aliam... » – RISM B III, 1 (1961), p. 130.-
RISM B III, 6 (2003).
1386 (U. 158)
xie s. Orig. inconnue. Prov. Jumièges – 40r
« Primus ut Exurge Rorare. Secundus ut Ecce. / Tercius ut Vocem, Tibi.
Quartus : Nunc scio vel Nos / Quintus ut Ecce, Domine in tua, Sextus ut
Esto. / Septimus his Aqua, Ne, Letabitur. Ultimus ut Lux » (cf. Huglo,
Tonaires, p. 280 ; notation alphabétique a-p) ; 40r-v Gloria
(tropé) – RISM B III, 1 (1961), p. 130.- RISM B III, 6 (2003).
SAINT-CLAUDE,
Bibliothèque municipale (F-SCL)
2
Recueil de traités grammaticaux.
(Orig. ?) et prov. abbaye bénédictine
Saint-Oyend (Saint-Oyend-de-Joux). Ancienne cote XIeXXXVI ; n° 52 de
l’inventaire de l’abbaye Saint-Claude en 1492. xie s.
130 f. Parchemin. 250 x 163 mm.
Manuscrit composite de quatre éléments : I. f.
1ra-6rb Donat, 6v Blanc ; II. f. 7r-22v Priscien ; III. 23r-115v Traités
grammaticaux ; IV. 116r-130v Horace.
6rb (add.) Figure de la disposition de la quinte,
de la quarte et de l'octave avec l'indication de r et de s.
(add.) Diapente et diatesssaron (en neumes
messins sur lignes dont la note F en rouge et la note c en
jaune). Cf. K. Strecker (éd.), Die Cambridger Lieder (Berlin 1955), p.
62, n° 21 ; Bernhard, Calvis Gerberti, p. 24-31 (non collationné).
A. Castan, « La Bibliothèque de l'abbaye de Saint-Claude
du Jura », Bibliothèque de l'École des
chartes, 1889, p. 301-354.- J. Gauthier, Catalogue général des Manuscrits des Bibliothèques publiques de France,
Département, t. 21, Paris, 1893, p. 139-140 ; M. Glück, Priscian's Partitiones und ihre Stellung in der spätantiken Schule,
Hildesheim, 1967, p. 66 ; M. Passalacqua, I
codici di Prisciano, Roma, 1978, n° 584 ; RISM, B / III / 1, p. 131 ;
M. Huglo, notice dactyl. datée du 19 avril 1972 ; L. Holtz, Donat et la tradition de l'enseignement
grammatical. Étude sur l'Ars Donati et sa diffusion (IVe-IXe
siècle) et édition critique, Paris, 1981, p. 414-415 ; RISM B III 6,
p. 239-240. [Shin Nishimagi,
mars 2013].
SAINT-DIÉ,
Bibliothèque municipale (F-SDI)
42
Seconde moitié du xive
s. Orig. Italie ou Flandres (copié sur un modèle italien). Prov. inconnue –
1-33v MARCH. luc. ; 34-43 TRAD. Franc. I (39-40 CONTR.Quoniam
latens) ; 43v-53v FRANCO COL. ; 54-56v TRAD. Franc. II ; 56v-58v
DISC. Quicumque II ; 59r-v Multe quidem at diverse... (IOH. COTT. mus.,
V.) ; 60-65 MARCH. comp. ; 65v-66v RUBR. BREV. ; 67 CONTR.
quarta quod ; 68-83 TRAD. Garl. plan. V ; 83-106v TON. Franc. ; 106-117
IOH. MUR. spec. (B) ; 117v-118v « Divisio monocordi secundum boetium
In tribus generibus diuisi, scilicet diatonico, cromatico et
enarmonico... » (tableau du grand système parfait) ; 119-120v Proportio est
habitudo duorum terminorum adinvicem... ; 121-122v :
diagrammes relatifs à la notation mesurée ; 122v « Si quis scire vult
hoc querat inter istas septem figuras ordinem... » (fragment) ;
123-126v ANON. Deodat. ; 127r-v « tempora. Si due breves inter duas
longas inveniuntur... » (fragm. ; éd. CSM 30, p. 48) ; 128r-v
« in # quadrada est tonum et de .B. molla (!)... » ; 129r-v IOH.
MUR. lib. (fragm.) ; 130 PROP. MENS. senar. 130-131 MON. Fiat
corpus ; 131r-v « Venerabilis dominici proporciones... » – RISM
B III, 1 (1961), p. 131-134.- RISM B III, 6 (2003).- Bernhard, Thomas,
2006, p. 6.
SAINT-OMER,
Bibliothèque municipale (F-SOM)
738
xve s. (xie
s. pour les feuillets de garde) Orig. et prov. abbaye Saint-Bertin – f. A
BOETH. mus. (fragm.) – RISM B III, 6 (2003).
SAUMUR,
Bibliothèque municipale (F-SAU)
3
xiiie s. Orig. Fleury (?). Prov. Saumur, Abbaye
Saint-Florent (?) – 1-3+60 BOETH. arithm. (fragm.) ; 4-58v BOETH.
mus. ; 59-61 MON. Boetius – RISM B III, 1 (1961), p. 134.- Bernhard/Bower,
Glossa (Kommentar- und Registerband, 2011), p. 64. – RISM B III, 6 (2003).
http://bvm.irht.cnrs.fr/consult/consult.php?COMPOSITION_ID=11985&corpus=manuscrit
SÉLESTAT,
Bibliothèque municipale (F-SEL)
17
xe s. Orig. Saint-Gall. Prov. Johann von Dahlberg ?
(évêque de Worms) ; Beatus Rhenanus – 37v-38v FIST. Mensuram et ;
38v-39 ORG. Selest. ; 214r-v FIST. Si fistulae I – RISM B III, 6 (2003).
+ 136
Missel (fragm.). Parchemin. 272 x 185 mm. 16 f.
début du xiie s. Orig.
Haute Alsace. Prov. Bibliothèque paroissiale de Sélestat – 3va-4va Tonaire des introïts (neumés) ; 4va
« Item. » « Primus ut Exurge, Rorate » (neumé) ; 4vb
BMV (neumé) – CGM, t. 3 (1861), p.
601-602.- Leroquais, Sacramentaires et
missels, I (1924), p. 285.- Huglo, Tonaires,
p. 248. [Shin Nishimagi]
STRASBOURG, olim
Bibliothèque publique
Les manuscrits décrits ci-dessous ont brülé dans la
nuit du 24 au 25 août 1870, comme la plupart des manuscrits alors conservés à
la Bibliothèque publique de Strasbourg.
+ cote inconnue
Fin du xiie
s. Orig. abbaye du Mont Sainte-Odile (Alsace) sous l'abbesse Herrade de
Hohenbourg. Herrade de Hohenbourg, Hortus deliciarum – 30v « De
musica. » « Musica est veraciter canendi scientia… » ; 90v « Item
de nativitate Domini » . « Sol oritur occasus nescius … »
(noté) ; 109v « De primo homine. Rithmus » « Primus parens
hominum … » (noté). – Cf. R. Green, M. Evans, Ch. Bischoff & M.
Curschmann, avec contribution de T. J. Brown & K. Levy, Herrad of Hohenbourg,
Hortus deliciarum (London & Leiden, 1979), p. 54, 117, 178, pl. 166 [=
f. 90v, 109v] [Shin Nishimagi]
cote inconnue
xve s. Orig. inconnue – a HUCBALD. ; b MON. In
primo ; c MON. Dimidium ; d PS.-BERNEL. spec. ; e FIST. Si
secunda ; f MON. In primis ; g MOD. Ecce modorum ; h ALIA
MUS. ; k FIST. Primam ad votum ; l FIST. Prima per ; m FIST.
Prima quantaecumque ; n FIST. Rogatus ; o FIST. Si tonum ; p
FIST. Si fistulae I ; q CYMB. Primum quant. ; r MOD.
Autenticus ; u GLOSS. Boeth. mus. ; v ANON. Gerbert ; w MUS.
ENCH. ; w SCOL. ENCH. ; x COMM. BR. (?) – RISM B III, 6 (2003)
olim Ms. B I 24
Fin du xe
s. Orig. inconnue – 102v « Auctentus dicitur auctoritas, sive
testamentum… » – RISM B III, 6 (2003)
olim Ms. B II 15
vers 1500 (après 1490). Orig. inconnue. Prov.
Johannes Hellmutt de Bâle ? Abbaye cistercienne d'Altenzelle (cf. J. Heidrich,
art. « Adam von Fulda », in : MGG Personenteil, vol. 1
(1999), col. 111-112) – 1-47v ADAM. FULD. ; 48r-v In quolibet signo
cuiuslibet notae valorem continens… » ; 78-89 » Expedit et
conscium humane rationi, ut si quid utilitatis antiquissima illa nobilissimaque
musicalis vicaria <…>« ; 90-97v « Magna et venerabilis res ut
ac delectabilis omnique mortalium vobis expetenda musica <…>« ; ?-115
Hermann Javolhaberi musica, « Quam magnos studiosis afferat fructus arti
antiquissima illa nobilissima que musicalis scientia… » ; 122-141v
« Ars ? liberalis recte canendi principia administrans
etc. » ; 144-149v « quot sunt voces in manu : sex scilicet
etc. » ; 152-160 « Etsi huius pareclarissimarum
commoditates… » ; 161-163 « ad sciendum quae notae debeant
festinari (bécarre) duro (bécarre) (double croix) (bémol) » ; 164
« circa initium musicae. 'Cuius materia fere continetur' sequntur
inceptiones distra... » 218-242 « Fundamentum aliquod de modo
formandi quinque partium epistolarum (...) » – RISM B III, 6 (2003)
olim Ms. M. 222 C.
22
1411. Orig. Zofingen (Aargau). Prov. Bâle ? (vers
1442, cf. Staehelin, Straßburg, p. 16), puis ? Heinrich von Laufenberg,
puis Strasbourg, Commanderie Saint-Jean de Jérusalem – 3-7 PS.-PHIL. lib.
mus. ; 9 FIST. Inter quascumque ; 9-11 MENS. Notularum ; 120-142
« Quoniam ut dicit Sanctus Augustinus in domo dei... » (cf. B-Bc FA 54.525)
– RISM B III, 6 (2003).- Lorenz Welker, Untersuchungen zu den Traktaten der
Handschrift Strasbourg, Bibliothèque municipale, 222 C. 22,
Lizentiatsarbeit der Philosophischen Fakultät I der Universität Zürich,
Wintersemester 1987/1988.- Bernhard, Thomas, 2006, p. 9.
TOULOUSE,
Bibliothèque municipale (F-TLm)
176
Fin du xiiie
s. Orig. inconnue. Prov. Toulouse, couvent des Augustins – 41 AURELIAN. (exc.)
– RISM B III, 6 (2003).
http://numerique.bibliotheque.toulouse.fr/cgi-bin/superlibrary?a=d&d=/ark:/74899/B315556101_MS0176
TOURS,
Bibliothèque municipale (F-TOm)
820 (ms. détruit en
1940)
xve s. Orig. inconnue. Prov. Saint-Gatien (n° 459) –
1-? TRAD. Mur. I ; ?-25 IOH. MUR. not. – RISM B III, 6 (2003).
TROYES,
Bibliothèque municipale (F-T)
Ms. 96
viiie-ixe
s. Prov. legs du prévôt Mannon à l’abbaye Saint-Oyen à Saint-Claude
(Jura) ; fonds de Bouhier (B.16). Commentaire des Épîtres de saint Paul – 300ra (add. Xe s.) Tonaire. Cf. CGM, t. 2
(1855), p. 58.- Huglo, Tonaires, p. 316, 398.- A.-M. Turcan-Verkerk,
« Mannon de Saint-Oyen dans l'histoire de la transmission des
textes », Revue d'Histoire des Textes, 29 (1999), p. 169-243, part.
p. 171, 172.
+ Ms. 1877
xve s. Prov. Clairvaux – Mélanges de théologie ;
P. d’Ailly, Méditations sur les Psaumes de la Pénitence ; Capitula
evangelica contenu 58r-59v Traité de plain-chant. « Incipit opusculum
artis musice in cuius principio scire debet quid sit musica... »
http://patrimoine.agglo-troyes.fr/simclient/integration/EXPLOITATION/dossiersDoc/voirDossManuscrit.asp?INSTANCE=EXPLOITATION&DOSS=BKDD_MS_1877_00
Ms. 2142
xie-xiie
s. Orig. Dijon, Saint-Bénigne (cote C 9). Prov. coll. Bouhier – 158v-166v
PS.-ODO dial. – RISM B III, 6 (2003).
VALENCIENNES,
Bibliothèque municipale (F-VAL)
148 (olim 141, B.
511)
ixe s. (c. 880-885, cf. Mémoires du chant).
Orig. inconnue. Prov. Abbaye de Saint-Amand (n° XLII au catalogue du xiie s.) – 57v-89 AURELIAN.
– RISM B III, 1 (1961), p. 134.- RISM B III, 6 (2003).- Mémoires du chant.
Le livre de musique d’Isidore de Séville à Edmond de Coussemaker. Sous la
direction de Bruno Bouckaert. Neerpelt (Lille, 2007), p. 150-151 (notice de
Barbara Haggh et Michel Huglo).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8452635b
172 (olim 164)
ixe s. – CASSIOD. inst. (59r sqq.). f. 60v-61v liste
des tons de transposition avec en marge une notation alphabétique grecque.-
CSEL 102 (2017), p. 41
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b84516440
337 (olim 325, 359)
c. 850-875 (1-37) ; c. 850-900 (38-41) ;
950-1000 (?) (42-79). Orig. inconnue. Prov. abbaye de Saint-Amand – 42-54v MUS.
ENCH. ; 54v ORG. Colon. (fragm.) ; 55v-79v SCOL. ENCH. (fragm.) –
RISM B III, 1 (1961), p. 134-135.- RISM B III, 6 (2003).
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8452596p
+ 384
ixe s. Orig. Saint-Amand. Prov. Saint-Amand (n° 79 au
catalogue du xiie s.)
– 1-4v ISID. etym. (avec interpolations éd. Huglo, Interpolationen, p.
14) ; 5v-85v AUGUST. – RISM B III, 6 (2003) – Huglo, Interpolationen,
p. 7.- CSEL 102 (2017), p. 17-18.