STATUTA ORDINIS CISTERCIENSIS

<Diffinitiones in divinis laudibus>

ñ

 

Joseph-Marie Canivez, Statuta capitulorum generalium ordinis cisterciensis ab anno 1116 ad annum 1786. Louvain 1933-1941 ; Bibliothèque de la Revue d’histoire ecclésiastique, vol. 9-14, 14A, 14B). 8 vol.
I (= vol. 9 [1116-1220])
II (= vol. 10 [1221-1261])
III (= vol. 11 [1262-1400])
IV (= vol. 12 [1401-1456])

 

1134

Statuta ordinis cisterciensis.
III. Quos libros non licet habere diversos.
Missale, epistolare, textus, collectaneum, graduale, antiphonarium, regula, psalterium, lectionarium, kalendarium, ubique uniformiter habeantur.

Canivez, Statuta, I, p. 13.

1134

In prima die Capituli post recitationem brevium, et absolutionem deffunctorum, dicatur Adiutorium nostrum (...)

Canivez, Statuta, I, p. 32.

1152

<6> Quibus diebus commemoratio beatae Mariae intermittenda sit, et quibus dicenda.
ln vigilia Natalis Domini ad laudes commemoratio beatae Mariae intermittatur usque in crastinum Epiphaniae; et tunc ad laudes incipiatur. Similiter in Coena Domini ad laudes inter­mittatur usque in quintam feriam post diem Paschae, et tunc ad laudes dicatur. ln vigilia quoque Ascensionis Domini, intermit­tatur ad vesperas, et in crastino Ascensionis agatur ad laudes. ln vigilia Pentecostes ad vesperas intermittatur usque in quin­tam feriam; et tunc ad laudes reincipiatur. ln festo quoque Omnium Sanctorum et in omnibus solemnitatibus sanctae Ma­riae intermittatur. Per octavas etiam Assumptionis ipsius non fiat, praeter propriam de octavis.

Canivez, Statuta, I, p. 46-47

1152

<7> Quae antiphonae assidue ad commemorationem dicantur.
Privatis diebus et festis duodecim lectionum quibus laboramus, ad vesperas dicatur Sancta Dei genitrix, ad laudes Beata Mater. ln sabbatis vero et diebus dominicis et festis quibus non labora­mus, ad utrasque vesperas dicatur Sancta Maria succurre, ad laudes Beata Dei genitrix, versus Ave Maria, collecta Concede nos famulos. Per Adventum autem dicitur collecta Deus qui de beatae Mariae. Versus vero et antiphonae non mutantur. Et sciendum quia omni die quo de beata Maria commemoratio fiet ad laudes, dicetur et ad missam collecta, exceptis tribus vigiliis Pentecostes, Assumptionis sanctae Mariae, et Omnium Sanctorum. Sciendum etiam quod omni die quo cantatur missa quotidiana pro defunctis, et de sancta Maria cantatur. Die vero Natalis Domini, Paschae et Pentecostes, hebdomadarius eiusdem missae cantet de festo, et dicat collectam de sancta Maria. In Adventu autem et in omnibus solemnitatibus sanctae Mariae et per octavas Assump­tionis eiusdem, eadem missa quae in conventu canitur, et priva­tim dicetur.

Canivez, Statuta, I, p. 47.

1152

<19> Ad Missam B. Mariae tam privatim quam in conventu cantore incipiente Salve sancta parens, omnes qui affuerint tam in choro quam extra chorum, praeter sacerdotem et ministros in albis indutos, petant veniam, semel videlicet ante versum, et privatis quidem diebus super genua, festis vero super articulas. Similiter et ad commemorationes quae fiunt singulis diebus ad laudes et ad vesperas, quando antiphonae inchoantur, ubicumque canta­verint, nisi gravis infirmitas obstiterit, vel in via directi fuerint.

Canivez, Statuta, I, p. 48.

1152

<20> Ad missam cotidianam pro defunctis, si praesens defunctus fuerit, collecta Omnipotens sempiterne Deus, pro eo secunda dicatur.

Canivez, Statuta, I, p. 48.

1154

<14> In antiphona Clementissime Domine, ad “Domine miserere super peccatore” petat conventus veniam super genua. Si autem in luteo loco steterit.

Canivez, Statuta, I, p. 57.

1161

<11> Extra conventum, qui privatim cantant primam, si pro tempore terrae prosternantur, finita Prima subsequente Preciosa, non se erigant donec dicatur Et ne nos... Respice domine.

Canivez, Statuta, I, p. 73.

1161

<13> Incipiente cantore antiphonam post finem psalmorum, sive gradalia aut Alleluia, non expectabit conventus usquedum una dictio finiatur.

Canivez, Statuta, I, p. 73.

1174 ?

Quando hystoria Domine ne in ira dominica infra octavas epiphanie vel in octavis eiusdem propter instantem LXX [septua­gesimam] canitur, non iccirco in sabbato ad vesperas super psalmos dicende sunt antiphone Custodit Dominus et cetere, sed Videntes stellam et cetere. Capitulum debet esse Benedictus Deus, Responsorium Deus qui sedes, Himnus Deus creator, Versus Ves­pertina oratio, ad Magnificat antiphona Fratres confortamini. Col­lecta Omnipotens Deus qui celestia. Post quas vesperas fiet commemoratio de octavis hoc modo : infra octavas antiphona Ab Oriente; in octavis antiphona Baptizat miles. Hymni ad hysto­riam pertinentes tam per diem quam per noctem dicantur, ad cantica et in laudibus et ad horas diei Alleluia dicatur. ln laudibus iterum ita fiet commemoratio de octavis. Infra octavas antiphona Magi viderunt. In octavis antiphona Precursor Iohan­nes. Missa matutinalis erit de octavis et major de dominica. Item ad vesperas in die commemoratio de octavis, antiphona Fontes aquarum. Infra octavas antiphona Ab Oriente.
Quando necessitate cogente ystoria In principio Deus dominica infra octavas Assumpcionis beate Marie in octavis s[ancti] Lau­rentii videlicet canitur, non ideo ad vesperas super psalmos di­cenda est antiphona Custodit Dominus et cetere, sed Ecce tu pulchra es, et cetera. Capitulum debet esse Benedictus Deus, Responsorium Initium sapientie, Hymnus Deus creator et cetera que ad hystoriam pertinent. Post quas vesperas fiet in primis commemoratio de octavis s[ancte] Marie antiphona Ascendit Christus, deinde commemoratio de octavis s[ancti] Laurentii et post de s[an]c[t]o Mamete. Hymni tam per diem quam per noctem ad historiam pertinentes dicantur1. In laudibus comme­moratio de octavis beate Marie antiphona Salve regina deinde de s[sancto] Laurentio, post de s[ancto] Mamete. Missa matuti­nalis erit de dominica nisi defunctus presens aderit, et maior de octavis s[ancte] Marie. Hore diei et vespere plenarie agantur de dominica. Item ad vesperas commemoratio de octavis beate Marie antiphona Tota pulchra es.

1. Add. in margine : et hoc notandum quod in octavis Assumpcionis beate Marie ad iijam et ad completorium dicantur eius hymni, non mutentur.
Canivez, Statuta, I, p. 81-82.

1175

<1> Hystoria de Trinitate cantabitur et missa dicetur sicut in festo unius Apostoli.

Canivez, Statuta, I, p. 82.

1175

<2> De sancto Bernardo propriuum officium et due misse et fratres laborent.

Canivez, Statuta, I, p. 82.

1175

<3> Ad vesperas et ad laudes cotidie fiat commemoratio de sancta Maria. Privatis diebus ad Magnificat antiphona Sancta Dei ge­nitrix ; ad Benedictus Beata Mater. Dominicis et festis diebus ad Magnificat antiphona Sancta Maria succurre; ad Benedictus Beata Dei genitrix Maria. A vigilia Nativitatis dominice usque in crastinum Epiphanie et a Va feria ante parascheve ad laudes usque Vam feriam paschalis ebdomade et die Ascensionis tantum, et a vigilia pentecostes usque [in Vam feriam] intermittenda est ista commemoratio, et est facienda post alias commmoratio­nes1.

1. Add. in marg. In vigilia natalis domini ad laudes, crastinum ascensionis de octavis.
Canivez, Statuta, I, p. 82.

1175

<4> De sancta Maria Magdelene due misse canantur.

Canivez, Statuta, I, p. 82.

1184

<16> Ad missam quotidianam pro defunctis, si presens defunctus fuerit in ecclesia dicatur pro eo collecta Omnipotens sempiterne Deus cui cunquam singularis, post primam collectam.

Canivez, Statuta, I, p. 97.

1184

<18> Pro domino papa et pro aliis multis una missa de Spiritu sancto dicatur ab aliquo sacerdote; et alia pro defunctis. Inclina domine pro quodam penitente.

Canivez, Statuta, I, p. 97.

1184

<19> In festivitate s[an]c[t]i Vincentii due misse canantur et conversi laborent.

Canivez, Statuta, I, p. 98.

1185

<20> Ad vesperas S. Vincentii dicatur duodecimum responsorium, id est Gloria et honore.

Canivez, Statuta, I, p. 100.

1185

<27> Quando festivitas s[an]c[t]i Marci evangeliste V° kalendas maii celebratur, in ultimis vesperis ad Magnificat dicatur Tua s[unt]. Quando vero IV° kalendas agitur, dicatur ad Benedictus In medio et in circuitu. Quando festivitas [de] sancta Lucia feria secunda illuxerit, vespere de dominica sint. Quod simili modo agendum est in festum [sic] s[an]c[t]i Gregorii et s[an]c[t]i Ambrosii.

Canivez, Statuta, I, p. 101.

1185

<28> Statutum est in generali capitulo ut hore beate Marie dicuntur in conventu et in infirmitorio hoc modo. In intervallo quod est inter nocturnos et laudes dicantur matutini ante officium de­functorum si tunc dicendum est. Relique hore statim post horas canonicas subsequantur. Invitatorium, hymni, antiphone, psal­mi, responsoria canentur sicut ad officium defunctorum. Ad psalmos et lectiones omnes sedebunt. Intermittantur tamen a dominica prima adventus domini usque ad octavas epiphanie et a ramis palmarum usque ad octavas pasche, et a sabbato pente­costes usque ad octavas eiusdem, et intra octavas assumptionis s[an]c[t]e marie, et in omnibus festis XII lectionum. In his tamen temporibus unusquisque agat sicut solitum erat. In dominicis et festis diebus agetur commemoratio more solito, nec ad antiphonam petetur venia, sed ad versiculum Ave Maria.

Canivez, Statuta, I, p. 101-102

1185

<36> In festivitate s. Thomae martyris, Anglis ab olim concessae sunt duae missae, ceteris una.

Canivez, Statuta, I, p. 102.

1186

<9> Sequenti die post Exaltationem sanctae Crucis, in Cistercio cantetur missa in conventu de Spiritu sancto, et ab uno sacerdote privatim de sancto Nichomede ad nutum cantoris. A ceteris qui cantare poterunt praeter hebdomadarios, de Spiritu sancto. In ceteris abbatiis a singulis sacerdotibus, qui cantare poterunt, missa cantetur de Spiritu sancto pro generali Capitulo et missa de sancto Nichomede in conventu cantetur.

Canivez, Statuta, I, p. 104.

1186

<14> Quando praesens defunctus in choro introducitur, et minuti et infirmi, et quicumque sunt extra chorum, intrent. Similiter ad solemnes exequias cum ferendus est ad tumulum. Si quis tamen ex eis necesse habuerit sedere, licebit. Similiter ad psalmos circa defunctum, adsint qui competenter adesse pote­runt. Si praesens defunctus fuerit in choro, qui sunt in infirmi­torio, celebrent officium defunctorum ad vesperas et ad laudes diebus quibus conventus celebrat. Similiter qui privatas vigilias in capitulo dixerint, et qui nocte vigilant circa funus post matu­tinas in choro similiter dicant officium, nisi forte finito psalterio prius dixerint illud. Quod si psalterium finierint, dicant officium defunctorum ab hora prandii usque ad noctem Placebo et Dirige ; si secundum In loco pascuae ; si tertium Complaceat. Ab initio noctis et deinceps usque ad horam prandii : Dirige, vel In loco, vel Complaceat, et Exultabunt.

Canivez, Statuta, I, p. 105.

1186

<15> Nullus in monasterio loquatur dum opus Dei in oratorio celebratur, ad laudes, ad vesperas usque post ultimum Benedicamus Domino.

Canivez, Statuta, I, p. 105

1189

<7> Conversi dicant alternatim post refectionem Miserere mei Deus, priore tamen incipiente.

Canivez, Statuta, I, p. 111.

1189

<33> Illud quod in hymno Omnium Sanctorum in quibusdam abbatiis videlicet : Sanctis quoque confessoribus canitur, penitus deleatur et sicut in Cisterciensi hymnario a modo decantetur.

Canivez, Statuta, I, p. 115-116

1191

<50> Ad missas matutinales dicatur totum neuma in fine reponsorii et versus, propter dissonantias quae contingunt et sententia illa eradatur de Usibus.

Canivez, Statuta, I, p. 143

1191

<60> Festum beati Malachiae fiat tertia die novembris, et agat de eo sicut de beato Gregorio.

Canivez, Statuta, I, p. 143

1191

<63> In festo sancti Thomae Cantuariensis fiant duae missae ita ut matutinalis sit de Nativitate Domini, illa scilicet quae intermittebatur.

Canivez, Statuta, I, p. 144.

1192

<1> Nonis novembris in territorio Lingonensi, monasterio Clarevallensi, sancti Malachiae episcopi et confessoris officium sicut in festo sancti Nicolai plenarie agatur.

Canivez, Statuta, I, p. 146.

1193

<13> Festum sancti Iuliani Cenomanensi episcopi facient cum duodecim lectionibus omnes abbatiae quae sunt in Cenomanensi episcopatu, et per universum Ordinem commemoratio eius fiat quinto calendas februarii post commemorationem sanctae Agnetis. Collecta Da quaesumus, omnipotens Deus, ut beati Iuliani confessoris tui atque pontificis veneranda solemnitas.

Canivez, Statuta, I, p. 160

1193

<14> Septem psalmi qui feria sexta post capitulum dicebantur, et collecta Ecclesiae tuae de cetero omittantur; sed orationes aliae teneantur.

Canivez, Statuta, I, p. 160

1194

<10> Oratio pro terra Ierosolymitana : Deus venerunt genes, et collecta : Deus a quo sancta desideria, in missis defunctorum; et Deus qui corda fidelium, in aliis missis dicatur.

Canivez, Statuta, I, p. 172

1194

<29> Abbati Ursicampi conceditur ut commemoratio fiat de sancto Eligio.

Canivez, Statuta, I, p. 175.

1195

<63> Sciendum est quod omni die quo de beata Maria commemoratio fiet ad laudibus (sic) ad missam dicatur collecta exceptis tribus vigiliis Pentecostes, Assumptionis, Omnium Sanctorum. Et omni die quo cantatur missa pro defunctis et de sancta Maria cantetur, die vero Natalis Domini, Paschae, Pentecostes hebdomadarius eiusdem missae cantetur (sic) de festo et dicat collectam de sancta Maria. In adventu autem et in omnibus solemnitatibus sanctae Mariae et per octavas Assumptionis ipsius eadem missa quae de conventu canitur de ipsa privatis (sic) dicetur.

Canivez, Statuta, I, p. 181

1196

<61> Festum beati Petri Tarentasiensis de mandato domini Papae transferatur ad 8 idus maii, et versus anni, recurso, non dicatur.

Canivez, Statuta, I, p. 209

1197

<1> De sancto Petro Tarentasiensi fiat sicut de sancto Ambrosio in tempore resurrectionis.

Canivez, Statuta, I, p. 210

1198

<1> Quando festum sancti Petri Tarentasiensis diebus Rogationum evenerit, duae missae in conventu canantur, et secunda post Tertiam.

Canivez, Statuta, I, p. 224

1198

<5> De sancto Antonio fiat commemoratio sicut Pauli primi eremitae.

Canivez, Statuta, I, p. 224.

1199

<1> Monachi qui rythmos fecerint, ad domos alias mittantur non redituri nisi per generale Capitulum.

Canivez, Statuta, I, p. 232

1199

<10> De Sancto Nicolao celebrentur duae missae et conversi laborent. Ad vesperas sancti Nicholai R[esponsorium] Sint lumbi.

Canivez, Statuta, I, p. 234

1200

<3> In antiphonis beatae Mariae Virginis ad Benedictus et ad Magnificat, et ad commemorationem eius quae ad laudes et ad vesperas fiunt, ob reverentiam eius et honorem, monachos concedimus extra stallum stare.

Canivez, Statuta, I, p. 249-250

1200

<4> Commemoratio beati Bernardi fiat in horis beatae Mariae in laudibus et ad vesperas. Ad vesperas : Benedictio Domini...; ad benedictus : Consurgens diluculo... Collecta : Adesto supplicationibus nostris, omnipotens Deus... Iustum deduxit Dominus... et in litaniis nominetur.

Canivez, Statuta, I, p. 250.

1202

<6> Missae de sancto Bernardo : In medio collecta : Perfice, quesumus, Domine, pium in nobis sanctae...; secretae collecta : Grata tibi sit, Deus, haec oblatio sacramenti, quam in memoriam Dominicae passionis tuae offerimus maiestati...; postcommunionis collecta : Suum in nobis omnipotens Deus, cibus quem sumpsimus operetur effectum ut incorporet nos sibi esus edentes, qui tecum...

Canivez, Statuta, I, p. 275-276.

1203

<1> In festivitate Sancti Barnabae apostoli fiat sicut fieri solet in unius apostoli, excepto quod conversi laborabunt.

Canivez, Statuta, I, p. 284.

1204

<15> In officio sancti Barnabae lectiones ex commentario beati Augustini : Ait Dominus discipulis suis : Hoc est praeceptum meum... Evangelium : Hoc est praeceptum mesum..., cum homelia beati Gregorii : Cum cuncta sacra eloquia... In officio missae si tempore Resurrectionis evenerit : secundum Alleluia : Non vos me eligistis; Evangelium : Hoc est praeceptum meum...

Canivez, Statuta, I, p. 298.

1206

<1> Collecta de Spiritu Sancto non dicatur in missa de Trinitate.

Canivez, Statuta, I, p. 320.

1206

<3> Si festum S. Barnabae in sabbato ante festum S. Trinitatis evenerit, nihil in secundis vesperis de eo fiat, nisi tantum commemoratio post Magnificat.

Canivez, Statuta, I, p.320.

1207

<1> Commemoratio S. Catharinae cum missa fiat sicut Priscae virginis, VIIo calendas decembris.

Canivez, Statuta, I, p. 334.

1211

<2> Si dominica fuerit, missa matutinalis de dominica, maior de spiritu Sancto erit, et hoc apud Cistercium; in ceteris domibus nostri Ordinis in eadem vigilia missa de Spiritu Sancto dicetur; sed si dominica evenerit, matutinalis de spiritu Sancto, maior de dominica erit. Haec autem de Spiritu Sancto pro praesenti defuncto non intermittetur.

Canivez, Statuta, I, p. 378.

1211

<3> In officio defunctorum quando hebdomadarius antiphonam incipit, qui post eum in choro stat, Benedictus et Magnificat a podio semotus imponat.

Canivez, Statuta, I, p. 378.

1214

<56> In litania sanctus Ioannes Evangelista [27 décembre], et sanctus Thomas Martyr [29 décembre], et sancta Catherina nominentur. Et de sancta Catherina [25 novembre] festum duodecim lectionum fiat. Missa sicut de sancta Prisca cetera sicut de sancta Lucia.

Canivez, Statuta, I, p. 428.

1215

<1> Quando minor campana pulsatur in elevatione hostiae salutaris, in missis de conventu, omnes qui pulsationem audierint, flectant genua praeter eos qui in dormitorio fuerint, orationem quam Deus inspiraverit facientes ; et in letania nominetur sanctus Iacobus ante sanctum Ioannem.

Canivez, Statuta, I, p. 434.

1217

<56> Festum S. Martialis in episcopatu Lemovicensi, sicut de uno confessore uniformiter fiat in crastino octavae S. Joannis-Baptistae.

Canivez, Statuta, I, p. 479.

1218

<1> Omni die, finito Capitulo incipiat cantor Responsorium : Aspice Domine, sub mediocri voce eundo in oratorium usque ante altare, sicut itur in sexta feria ad VII psalmos. Finito responsorio dicatur versus cum Gloria et repetitione Responsorii ; et post incipiat cantor Salve regina sub mediocri voce; quam cum inceperit, omnes veniam petant et sic maneant usque ad misericordiae, et tu ne surgant fratres, donec tota finiatur. Qua finita, dicat qui tenet conventum : Ora pro nobis sancta Dei Genitrix, conventu petente veniam et prono existente, donec ille collectas stando dixerit : Adsit nobis et Concede nos, quae non praemisso Dominus vobiscum dicentur et per Christum Dominum nostrum finientur.
Missa quoque de Spiritu Sancto ab unoquoque sacerdote semel in hebdomada celebretur, pro qua clerici VII psalmos persolvant, et omnibus sextis feriis conventus disciplinas accipiant. Qui autem accipere non voluerint, VII psalmos pro disciplina per­solvant.

Canivez, Statuta, I, p. 484-485.

1218

<2> Mandato Domini Papae de facienda solemnitate SS. Martyrum Ioannis et Pauli obeditur, ita quod fiat de eis lectiones et responsoria sicut de SS. Fabiano et Sebastiano. Missa vero quae in nostris Gradalibus de eis proprie notatur, cum collecta dicatur, evangelium quidem mutetur et dicatur : Descendens Jesus de monte. In letania vero post S. Thomam coniunctim nominentur.

Canivez, Statuta, I, p. 485.

1218

<3> De S. Guillelmo fiat sicut de S. Nicholao cum duabus missis. Festum autem fiat IV° Idus Ianuarii.

Canivez, Statuta, I, p. 485.

1220

<6> In sabbatis vacantibus, quando missa de Beata cantatur in conventu, dicatur gloria in excelsis, ob reverentiam Beatae Virginis, et solemniter sicut in dominicis diebus cantetur, cum praefatione : Et te in veneratione, etc.; et qui privatim cantaverit similiter faciat. Item in octava Assumptionis eius, et in octava Epiphaniae, et in octava Ascensionis Domini, praefationes dicantur.

Canivez, Statuta, I, p. 517.

1220

<7> Antiphona videlicet Salve regina de cetero non cantetur sed privatim dicatur a singulis quotidie, cum collectis consuetis.

Canivez, Statuta, I, p. 517.

1220

<10> Petitio Domini Coloniensis super Commemoratione undecim martyrum vigilia facienda annuatim in festum earum admittitur, duodecimo kalendas novembris ad vesperas antiphona O quam pulchra es amica mea; in laudibus antiphona Prudentes Virgines, versus Adducentur regi virgines; collecta : Exaudi nos Deus personaliter.

Canivez, Statuta, I, p. 518.

1221

<1> Missa Beatae Mariae cum duobus ministris et cum Gloria in excelsis secundum tempus, et in praefatione videlicet : Et te in veneratione, et sine genuflexione in omnibus sabbatis omnino vacantibus celebretur, omissis collectis usitatis in conventu. In diebus vero Septuagesimae, dicitur tractus : Gaude Maria; in diebus Resurrectionis duo Alleluia; hoc praeviso ut propter hoc missa pro defunctis nullatenus dimittatur. Abbas autem in vigilia Assumptionis B. Mariae celebret in conventu. In om­nibus vero sabbatis, monachi qui privatim celebrare voluerint; secundum tempus Gloria in excelsis dicunt cum praefatione.

Canivez, Statuta, II, p. 1.

1221

<7> Antiphona Salve regina cum collectis consuetis dicatur a singulis. Dicatur etiam Verba mea et Pater noster, et Ave Maria, pro domino Papa [Honorius III 1216-1227] et domino Portuensi.

Canivez, Statuta, II, p. 2.

1221

<14> Praecipitur ut Gloria in excelsis cum Kyrie eleison solemniter dicatur in conventu in missa de Spiritu Sancto, in vigilia Sanctae Crucis apud Cistercium, sicut dominicis diebus.

Canivez, Statuta, II, p. 3.

1221

<15> Commemoratio de So Aegidio fiat ante commemorationem S. Prisci, et missa de ipso in conventu canitur, sicut notatur in Graduali de Bo Benedicto.

Canivez, Statuta, II, p. 3.

1221

<52> Petitio abbatis Ursicampi de solemnitate beati Eligii in domo sua solemniter facienda, videlicet sicut de beato Nicolao, exauditur.

Canivez, Statuta, II, p. 11.

1222

<13> De beato Roberto primo abbate Cistercii fiat festum XV° kalendas maii cum XII lectionibus, sicut de beato Hieronymo et una missa sicut de beato Benedicto.

Canivez, Statuta, II, p. 16.

1222

<33> Festum B. Joannis Evangelistae ante Portam latinam in Bisuntinensi dioecesi exauditur.

Canivez, Statuta, II, p. 19.

1223

<33> De anniversario Robert Rothomagensis archiepiscopi in domo de Mortuomari faciendo, exauditur.

Canivez, Statuta, II, p. 29.

1223

<5> In omnibus abbatiis Ordinis nostri processio fiat in Assumptione B. Mariae : ita quod in egressu dicatur r[esponsorium] Hodie Maria, in secunda statione Felix namque, in introitu ecclesiae antiphona Ascendit Christus.

Canivez, Statuta, II, p. 23.

1224

<17> Anniversarium domini Richardi regis Angliae fiat semper tertia feria post octavam Paschae sedendo. Prima collecta Praesta, Domine, quaesumus; secunda : Fidelium Deus. Quod si eadem die supervenerit festum XII lectionum, in crastinum fiat idem.

Canivez, Statuta, I, p. 33.

1224

<22> Festum beati Roberti, sicut statutum est, fiat III° kalendas maii.

Canivez, Statuta, II, p. 34.

1226

<9> In vigilia S. Benedicti semper pet totum Ordinem fiat commemoratio de S° Cudberto, pontifice et confessore ; collecta : Deus qui conspicis.

Canivez, Statuta, II, p. 49.

1227

<9> Commemoratio de S. Barbara per totum Ordinem XVIIo kalendas januarii in perpetuum fiat. Collecta : Omnipotens sempiterne Deus, qui infirma mundi.

Canivez, Statuta, II, p. 57.

1227

<37> Petitio abbatis de Vualsaxa [Waldsassen, dioc. Ratisbonne] de faciendo festo S. Joannis ante portam latinam, cum duodecim lectionibus, in domo sua, quia ecclesia eius tali fuerit insignita titulo, priusquam veniret ad Ordinem, exauditur.

Canivez, Statuta, II, p. 63.

1227

<52> Missa de Spiritu Sancto a singulis sacerdotibus pro negocio fidei dicatur.

Canivez, Statuta, II, p. 65.

1228

<2> De beato Francisco, confessore, quarto Nonas octobris, commemoratio fiat, collecta Deus qui nos beati Francisci...

Canivez, Statuta, II, p. 65.

1228

<3> Per octavam Assumptionis beatae Mariae dicatur praefatio de festo.

Canivez, Statuta, II, p. 65.

1228

<5> Piae recordationis domini papae Honorii, Richardi regis Anglorum, Philippi et Ludovici Francorum regum anniver­saria sedendo fiant, sicut olim diebus in diffinitionibus assignatis. Tertium responsorium dicatur cum tribus versibus a cantore. Si anniversaria ista feria secunda evenerint, vesperae nihilomi­nus die dominica dicantur. In anniversario vero domini papae Honorii, quod semper evenit in quadragesima, duae missae di­cantur in conventu, prima de ieiunio, secunda de anniversario, et tam in isto, quam in praedictorum regum anniversariis prima collecta Praesta, Domine, quaesumus, secunda Fidelium, respon­sorium Si ambulem, et tractus Absolve Domine celebretur cum duobus ministris. Abbates vero in istis anniversariis non tenentur celebrare, nisi voluerint. Missa vero de anniversario domini papae Honorii, si praesens defunctus fuerit, usque in diem qua congrue dici poterit, differatur.

Canivez, Statuta, II, p. 66.

1228

<18> Pro domino Papa, pro pace romanae Ecclesiae et imperii, pro domino Romano apostolicae Sedis legato et negotio Albi­gensium, et pro statu Ordinis nostri et totius sanctae Ecclesiae, pro rege Franciae et regina et eius liberis, et pace regni, et regina uxore quondam Philippi regis, omni sexta feria, dictis septem psalmis in ecclesia, mediocri voce cantetur responsorium Aspice Domine, antiphona Salve regina, versus Ora pro nobis, et collecta anno praeterito constituta, et omnes qui praesentes fuerint, exceptis minutis et infirmis, privatim accipiant disciplinam, et semel in hebdomada, die quae vacaverit, in conventu haec missa Salus populi celebretur. Hanc eamdem missam Salus populi, cum eis vacaverit, semel in hebdomada dicant singuli sacerdotes; et alii qui sacerdotes non fuerint dicant semel in hebdomada septem psalmos poenitentiales. Psalmus Verba mea antea in­iunctus decantari, de cetero non dicatur.

Canivez, Statuta, II, p. 69.

1229

<17> Pro domino Papa et cardinalibus et tota curia romana, pro pace imperii, pro rege Franciae et regina et liberis eius ac pace regni, pro omnibus certantibus et laborantibus pro fide chris­tiana, pro statu totius Ordinis et universae Ecclesiae sanctae Romanae responsorium, Aspice Domine, antiphona Salve regina, collecta, septem psalmi, disciplina, missa Salus populi, sicut anno praeterito statutum fuit, teneatur.

Canivez, Statuta, II, p. 78.

1230

<1> Festum sanctae Trinitatis cum tribus lampadibus in posterum semper fiat, et abbas celebret solemniter in conventu sed sermonem in Capitulo propter difficultatem materiae fieri non opportet.

Canivez, Statuta, II, p. 84.

1230

<2> De beato Eligio confessore fiat commemoratio in posterum omni anno in crastino sancti Andreae per Ordinem universum : collecta Da quaesumus omnipotens Deus...

Canivez, Statuta, II, p. 84.

1231

<17> Aspice Domine, Salve regina cum tribus collectis et Deus venerunt gentes amplius non dicantur.

Canivez, Statuta, II, p. 94.

1232

<2> Commemoratio sancti Servatii episcopi et confessoris festo die ipsius, videlicet tertio idus Maii fiat per Ordinem universum. Collecta : Deus qui conspicis...

Canivez, Statuta, II, p. 101.

1233

<2> In primis vesperis de sancto Dyonisio, dicatur responsorium Laverunt.

Canivez, Statuta, II, p. 111.

1233

<69> Petitio Domini Papae de celebranda una missa a singulis sacerdobitus Ordinis, et ab aliis monachis VII [p]salmis cum letania et conversis septies Pater noster dicendis pro bonae memoriae A[lberto] quondam Mademburgensi episcopo, exauditur.

Canivez, Statuta, II, p. 126.

1235

<1> Decimo tertio kalendas decembris fiat commemoratio de sancta Elisabeth per Ordinem universum; collecta : Exaudi nos Deus salutaris.

Canivez, Statuta, II, p. 139

1236

<1> Commemoratio beati Francisci et sanctae Elisabeth in Martyrologiis et in kalendarias conscribatur et prononcietur hoc modo : Quarto nonas octobris depositio beati Francisci; tertio decimo kalendas decembris depositio sanctae Elisabeth.

Canivez, Statuta, II, p. 152.

1238

<2> Pro devotione beatorum Benedicti et Bernardi, quibus speciali prerogativa tenetur Ordo noster, praecipitur ut de cetera in omnibus abbatiis Ordinis nostri post commemoratio­nem Virginis gloriosae haut commemorationes eorum tantum­modo in laudibus et in vesperis, de sancto Benedicto ad ves­peras antiphona : Sanctissime confessor, ad laudes : Fuit vir vitae, versus Amavit eum, collecta : Excita, Domine, in ecclesia tua, etc. ; de beato Bernardo ad vesperas antiphona : Beatus Ber­nardus ab infantia, etc., ad laudes antiphona : Consurgens diluculo, versus : ora pro nobis beate Bernarde, collecta : Perfice, quaesumus Domine. Quoties commemoratio Beatae Mariae inter­mittitur, toties dictorum sanctorum commemoratio non di­catur, nec in horis Beatae Mariae Virginis a modo ipsorum commemorationem facere aliquis teneatur.

Canivez, Statuta, II, p. 185.

1239

<1> Illud quod continetur in sententia anno praeterito lata, quod quoties a commemoratio Beatae Mariae intermittitur, toties bea­torum Benedicti et Bernardi commemoratio non fiat, ita intelli­gitur quod per octavam Assumptionis B. M. V. dictorum sancto­rum commemoratio non dicatur, excepta quod in festo beati Bernardi fiat commemoratio beati Benedicti.

Canivez, Statuta, II, p. 201.

1239

<2> Cum dominus Papa ab Ordine nostro orationes requirendas duxerit speciales, iniungitur ut pro ipso et cardinalibus et statu totius sanctae Ecclesiae in omnibus Ordinis nostri conventibus finito capitulo et perdicto Adiutorium nostrum, incontinenti cantor incipiat voce mediocri responsorium Aspice Domine, quod conventus eundo ante maius altare eo ordine quo sexta feria ad septem psalmos fieri solet, percantent subiugentes stando ante ipsum altare Salve regina cum venia, quo completo, subsequatur versiculus Ave Maria, flexis genibus deinde stando dicat qui capitulum tenuit voce mediocri, sicut in vesperis tres collectas : la Concede nos jamulos, etc. ; 2a Ecclesiae tuae, etc.; 3a Ineffabilem misericordiam tuam, etc., subiungens per Chris­tum Dominum nostrum.

Canivez, Statuta, II, p. 201.

1240

<3> Petitio domini regis et reginae Franciae de festo Sanctae Coronae spineae in crastino beati Laurentii faciendo in abbatiis regni sui, exauditur ; tam de legenda historia quam de ceteris ad festum pertinentibus provideant de Valle Sarnay [Vaux de Cernay, en Ile de France, dioc. de Versailles] et de Caroliloco [Chaalis, dioc. Beauvais] abbates, et deferant aliquot paria ad Capitulum generale.

Canivez, Statuta, II, p. 216.

1240

<11> Pro domino Praenestino Apostolicae Sedis legato a singulis personis Ordinis dicatur singulis diebus unum Pater noster et quinquies Ave Maria.

Canivez, Statuta, II, p. 218.

1240

<13> Districte praecipitur ut Libellus diffinitionum in singulis Ordinis nostri capitulis, consummatis omnibus, antequam dicatur Adiutorium nostrum, a festo Omnium Sanctorum usque ad Pascha ad pedes et ad arbitrium praesidentis, ad minus semel in anno per idoneam personam ex integro perlegatur ne quis de ignorantia se excuset.

Canivez, Statuta, II, p. 218.

1240

<17> Pro abbatibus eorumque sociis qui ad romanam Curiam de mandato Summi Pontificis et ordinatione Capituli generalis ituri sunt, iniungitur ut singulis horis Beatae Virginis extra infirmitorium dicatur collecta Adesto Domine, etc., et a singulis conversis nostris Pater noster et Ave Maria a Purificatione usque ad sequens Capitulum generale.

Canivez, Statuta, II, p. 219.

1241

<2> Finita Prima dicatur Aspice Domine et Salve regina in choro omnibus stantibus in suis locis, versis vultibus ad altare et semoti a podio dum dicitur Salve regina, et id quod solebat fieri post capitulum dimittatur.

Canivez, Statuta, II, p. 230.

1241

<3> Pro venerabilibus patribus nostris qui imperiali carceri mancipantur, abbatibus videlicet Cisterciensi, Claraevalli et de Pietate Dei, et eorum sociis et familia dicatur a singulis monachis nostris singulis diebus Veni Creator Spiritus et Pater Noster, et Deus qui corda ; et a conversis Miserere mei Deus, et Pater noster, et in singulis abbatiis unaquaque hebdomada una missa de spiritu Sancto a conatore prout melius potuerit distribuenda.

Canivez, Statuta, II, p. 230-231.

1241

<9> Petitio regis Franciae de festo Sanctae Coronae in regno suo faciendo cum duabus missis in crastino sancti Laurentii exauditur ; conversi tamen laborabunt.

Canivez, Statuta, II, p. 231.

1241

<10> Pro rege Franciae et regina matre eius et regina uxore eius et liberis eorum dicatur a singulis sacerdotibus nostri Ordinis una missa de Beata Virgine et ab omnibus clericis septem psal­mi, et a conversis septies Miserere mei Deus; hiis orationibus associantur rex et regina Angliae et liberi eorum, rex et regina Arragoniae, rex et regina Scotiae et comes et comitissa de Hest, et dominus Adam de Bellomonte et uxor eius et pater eius et mater eius, et Gaufridus civis Viennensis qui largam eleemo­synam fecit hoc anno Capitula generali.

Canivez, Statuta, II, p. 232.

1241

<12> Pro inclytae memoriae Philippo rege Franciae et rege Ludo­vico filio eius : et domino Alphonso rege Castellae et regina uxore eius, et antecessoribus suis, et pro bonae memoriae Ri­chardo rege Angliae dicatur a singulis sacerdotibus una missa pro defunctis, prima collecta Inclina Domine, secunda Fidelium Deus; huic missae associatur dominus Robertus de Bellomonte.

Canivez, Statuta, II, p. 232.

1242

<20> Pro rege Franciae et regina matre eius et liberis eius et regina uxore eius et liberis eius, una missa de Spiritu Sancto a singulis sacerdotibus celebretur per Ordinem universum; huic missae associentur dux et ducissa Burgundiae et liberi eorum, rex Navarreae et uxor et liberi eius, et comes Senensis et dominus Fonginarum qui petunt quod dominus det eis heredem masculum, Galterus de Sancto Paulo, dominus Matheus de Marniaco, vice-comitissa Turene, episcopus Belvacensis.

Canivez, Statuta, II, p. 249.

1243

<1> Cum sanctissimus pater noster summus Pontifex orationes requirere duxerit ab Ordine speciales, statuitur a Capitulo genera ut una missa de Spiritu Sancto celebretur pro ipso a singulis sacerdotibus per Ordinem universum, et nomen eius in canone conscribatur, et in missa quotidiana de Sancta Maria dicatur pro ipso collecta Deus fidelium omnium pastor et rector, loco competenti, et monachi singulis diebus dicant Veni Creator Spiritus, Pater noster et Ave Maria, et conversi septies Pater noster per Ordinem universum.

Canivez, Statuta, II, p. 259.

1244

<1> Ut cuncta nostra operatio et a Deo incipiat et per eum finiatur, statuitur ut abbates in generali Capitulo congregati in primis hymnum Veni Creator Spiritus cantent solemniter et devote, postea dicatur a praesidente versus Emitte Spiritum tuum, et subiungatur collecta : Actiones nostras quaesumus, Domine, etc.

Canivez, Statuta, II, p. 274.

1245

<1> Octava Nativitatis Virginis gloriosae fiat solemniter per universum Ordinem sicut octava Assumptionis ipsius in hunc modum, quod antiphonae, lectiones et responsoria, officium missae, capitula, collectae ubi de Assumptione dicebantur dicentur de Nativitate; privatis vero diebus pro responsorio Exaltata est Sancta Dei Genitrix, dicitur Nativitas tua Dei Genitrix Virgo; versus Gaudium annuntiavit universo mundo, cetera omnia tam sabbato quam dominica infra octavam et in octava fiant sicut per octavam et in octava Assumptionis, servatis, ut dictum est, proprietatibus Nativitatis.

Canivez, Statuta, II, p. 288.

1245

<2> Pro domino Papa, pro rege Franciae qui signum sanctae crucis assumpsit, et pro terra sancta maxime ad petitionem venerabilis patris Thusculani episcopi legati Franciae, statui­tur ut quotidie ad missam conventus finita oratione dominica affines humiliter se prosternant super formas, et dicant alternatim chori submissa voce, pulsata minori campana, prout anti­quitus fieri consuevit psalmus Deus venerunt gentes, subiungentes Kyrie eleison, et Pater noster, et dicatur a celebrante : Et ne nos, etc. versus Exsurgat Deus; salvum fac populum tuum Domine et benedic, etc. Oremus pro afflictis et captivis et peregrinis chris­tianis : Mitte eis Domine auxilium de sancto, Domine exaudi, Domi­nus vobiscum, Oremus : Deus omnium fidelium pastor, etc. Deus qui admirabili providentia cuncta disponis, te suppliciter exoramus, ut terram quam Unigenitus Filius tuus proprio sanguine consecravit, de manibus inimicorum crucis eripiens, restituas cultui chris­tiano, vota fidelium ad eius liberationem instantium misericorditer dirigendo in viam salutis aeternae. Per eumdem Christum Domi­num nostrum. In regno vero Franciae dicatur versus : Domine salvum fac regem, et secundo loco collecta Famulum tuum regem nostrum, quaesumus, Domine, tua semper protectione cus­todi, ut libera tibi mente deserviat, et te protegente a malis omnibus sit securus. Orationes vero consuetae Aspice Domine, et Pater noster et Veni Creator omittentur.

Canivez, Statuta, II, p. 289.

1246

<1> Octava Nativitatis Beatae Mariae fiat in hunc modum : privatis diebus per octavam Nativitatis Beatae Mariae dicatur prima antiphona Fons hortorum, secunda antiphona Veniat dilectus, tertia antiphona Veni in hortum; versus Ave Maria; lectio Quae est ista quae progreditur; responsorium Nativitas tua Dei Genitrix virgo; versus Gaudium annuntiavit universo mundo. In secundo nocturno antiphona : Alleluia; capitulum Ecce iam venit plenitudo temporis; versus Benedicta tu in mulieribus; collecta Deus qui virginalem aulam. In laudibus antiphona : Nati­vitas est hodie ; capitulum Magnum pietatis sacramentum ; respon­sorium : Ave Maria; versus Speciosa facta es et suavis. Ad Benedic­tus antiphona Nativitatem hodiernam ; collecta Famulis. Ad horas diei sicut in die excepta quod ad vesperas dicatur antiphona ad Magnificat, Nativitas tua; collecta Famulis tuis, Dominica infra octavam invitatorium Ave Maria. In primo nocturno antiphona Comedi tavum cum psalmis Domine in virtute tua, etc. Secunda antiphona : Anima mea; tertia antiphona : Veniat dilectus meus; versus Ave Maria. Lectiones brevientur : la lectio Adest nobis ; 2a Virgo genuit; 3a Mater generis; 4a Audite quemad­modum. In secundo nocturno antiphona Descendi in hortum; psalmi Dominus illuminatio mea, etc.; 2a Fons hortorum; 3a Beata progenies ; versus Benedicta tu. Lectiones, 5a Post illius ; 6a O Beata; 7a Exstat Maria Virgo ; 8a Quia mirum. Ad cantica et ad horas diei antiphona Alleluia; cantica Audite me divini tructus ; versus Post partum. Lectiones de Evangelio Liber genera­tionis sicut in die; collecta Famulis tuis. In Laudibus antiphona : Alleluia; capitulum, Signum magnum; responsorium Ave Maria; versus Speciosa ; ad Benedictus Nativitatem hodiernam ; collecta Famulis tuis. Ad horas diei, antiphona Alleluia versus et col­lecta, sicut in die; ad vesperas super psalmos antiphona : Virgo prudentissima; capitulum Ego quasi vitis; responsorium Post partum Virgo ; versus Speciosa ; ad Magnificat antiphona Salve Regina; collecta Famulis tuis. In Octava per omnia dicatur sicut in die, excepta quod lectiones sicut notatum est de dominica brevientur. Praefatio dicatur per octavam, sicut per octavam Assumptionis.

Canivez, Statuta, II, p. 300-301.

1246

<3> Ad petitionem reverendi domini patris [Ioannis] Portuensis et sanctae Rufinae episcopi, statuitur quod de cetero festum sancti Iohannis ante portam latinam fiat cum duodecim lectionibus et una missa per Ordinem universum, ita quod totum officium erit sicut in natali ispius, hoc addito quod primum Alleluia Primus ad Syon, secundum Hic est discipulus ille, etc.

Canivez, Statuta, II, p. 302.

1246

<4> Ad petitionem reverendi patris domini Albanensis episcopi et venerabilis patris Leodiensis episcopi et capituli sui, statuitur quod festum beati Lamberti fiat cum duodecim lectionibus et una missa per Ordinem universum. Officium sicut unius martyris pontificis.

Canivez, Statuta, II, p. 302.

1247

<1> Octava Nativitatis B. M. Virginis, sicut diffinitum est anno praeterito, fiat integraliter per Ordinem universum, si autem contigerit quod octava eveniat die dominica et illa dominica debet inchoari historia Peta Domine, illa historia usque ad sequentem dominicam transferatur, et fiat commemoratio beati Mauritii et missa matutinalis erit de ipso.

Canivez, Statuta, II, p. 315.

1247

<2> Sexto decimo kalendas decembris festum beati Edmundi per Ordinem universum fiat, et de eo per omnia sicut de beato Nicolao, excepta quod collectae a domino Papa factae dicantur per totum Ordinem et conversi laborabunt. Historia vero nuper composita tam in domo Pontiniacensi ubi gleba sancti corporis requiescit, quam per abbatias de generatione sua cantetur, et fiat sermo in capitulo a Pontiniacensi in festo beati Edmundi, et sexto idus iunii translationis corporis eius festivitas in Ponti­niaco cum duabus missis, lectionibus et historia supradictis, sicut in die dominica solet fieri solemniter celebretur, et post commemorationem factam de Beata Virgine fiat in Pontiniaco tantum commemoratio de beato Edmundo. Conceditur etiam ut in litania post beatum Nicolaum nominetur in Ponti­niaco et generatione sua. In martyrologio autem pronuntia­bitur in hunc modum : In territorio Antissiodorensi, monasterio Pontiniacensi, depositio beati Edmundi archiepiscopi et con­fessoris ; collecta de beato Edmundo Deus qui largifluae; secreta Beati Edmundi; postcommunio Mentes nostras.

Canivez, Statuta, II, p. 315.

1247

<3> In festo beati Iohannis ante Portam latinam, ad primas Ves­peras dicatur responsorium Valde honorandus est; et collecta propria quae olim dici consuevit, videlicet Deus qui conspicis.

Canivez, Statuta, II, p. 315.

1247

<4> Pro domino Papa et cardinalibus et pro statu Ecclesiae, pro domino rege Franciae et regina uxore eius et liberis eorum, pro domina Blancha regina matre domini regis Franciae et liberis suis, pro bono statu regni Franciae, pro duce Burgundiae et ducissa uxore eius et liberis eorum, pro vice comite Castriduni et uxore eius, et pro omnibus cruce signatis, maxime qui in comitatu domini regis Franciae erunt, omni sexta feria fiat per claustrum processio in hunc modum : finito capitulo, incipiantur VII psalmi et decantentur alternatim morose et punctatim, praecedentibus iunioribus, cum cruce, thuribulo, cereis et aqua benedicta et subsequente abbate, si praesens fuerit, cum stola et baculo. Ingrediantur a parte superiori, et omnes ante altare more solito prosternentur, et finitis septem psalmis et litania, dicantur collectae consuetae, et addatur collecta Ineffabilem, etc., et cantetur missa Salus populi omni tempore ea hora qua solet missa conventualis celebrari, nisi aliud impedimentum occur­rat. Et quoniam missa de sancta Cruce intermittitur, dicatur collecta de sancta Cruce laco competenti.

Canivez, Statuta, II, p. 315-316.

1250

<1> Lectioni Martyrologii qualiter in Exaltatione Sanctae Crucis addatur in fine : et Octava Nativitatis gloriosae Virginis Mariae. Dominica infra octavam, in primo nocturno antiphonae : comedi favum; Anima mea; Talis est dilectus. In secundo nocturno antiphonae : Descendi ; Ortus conclusus ; Beata progenies.

Canivez, Statuta, II, p. 346-347.

1252

<5> Quoniam illustrissimus dominus Ludovicus rex et domina Blancha regina Franciae et dominus Alphonsus comes Tholo­sae et Pictaviae petunt orationes pro se fieri speciales, statuit et ordinat Capitulum generale ut orationes dudum indictae pro domino Papa et cardinalibus et statu Ecclesiae Dei et totius christianitatis, pro domino rege et regina Franciae illustrissima matre eius et pro domina regina uxore eius et fratribus suis et sorore et liberis eorum, et pro domino duce Burgundia, et pro toto comitatu ipsorum continuentur et devote reddantur, sci­licet quod singulis diebus finito ex tot Completorio et orationibus consuetis cantor incipiat Salve regina, et finita antiphona dicatur a praecidente versus Ave Maria cum genuum flexione collecta Concede nos; quo finito conventus more solito dormitorium intret, et omni sexta feria processio per claustrum fiat cum VII psalmis et litania, celebratur missa Salus populi, prout dudum et ordinatum est a Capitulo generali ; orationibus praedictis super­adduntur tres missae : prima de Spiritu Sancto, secunda de glo­riosa Virginis, tertia de Sancta Cruce, deinde pro omnibus supra­dictis a singulis sacerdotibus per Ordinem universum. Insuper ad petitionem dominae Blanchae illustrissimae reginae Franciae statuit Capitulum generale ut pro inclitae memoriae domino Ludovico rege Franciae, quondam viro suo et pro domino Alphonso rege Castellae genitore sua et pro domina regina matre sua et pro sororibus suis, una missa pro defunctis dicatur a singulis sacerdotibus per Ordinem universum.

Canivez, Statuta, II, p. 376-377.

1254

<1> Pro reverentia beati Roberti domus Cistercii et Ordinis primi institutoris, ordinat Capitulum generale ut in litania in singulis ipsius Ordinis domibus post beatum Bernardum nominetur, et in Laudibus et in Vesperis Beatae Mariae Virginis privatim de eo commemorationem faciant universi ; in Laudibus antiphona Collaudabunt multi; in Vesperis antiphona Iste cognovit; versus Iustus germinabit; collecta Intercessio, etc.

Canivez, Statuta, II, p. 398.

1255

<4> Cum Summus Pontifex ad honorem Ecclesiae sanctae Dei pro festo beati Dominici confessoris Ordinis Praedicatorum institutoris et beati Petri martyris eiusdem [Ordinis] per Ordinem universum faciendo, devotis precibus, exhortationibus et mandatis dignatus sit aures Capituli generalis propulsare, tantisque precibus preces suas addiderit dominus Hugo tituli sanctae Sabinae presbyter cardinalis, amicus Ordinis specialis, statuit et ordinat Capitulum generale ut festum beati Dominici confessoris die suo cum XII lectionibus et una missa tantum fiat per Ordinem universum, et fiat de eo sicut de beato Hieronimo; festum vero beati Petri martyris eiusdem Ordinis fiat similiter cum una missa et XII lectionibus tertio kalendas maii. Sed quoniam dies illa officium beati patris nostri Roberti, primi Cistercii abbatis, occupat, fiat festum beati Petri martyris die precedente, et de eo fiat sicut unius martyris non pontificis.

Canivez, Statuta, II, p. 410.

1256

<2> Item, cum Summus Pontifex ad honorem Ecclesiae Dei pro festo beati Dominici confessoris Praedicatorum institutoris et beati Petri martyris Ordinis eiusdem, per Ordinem universum faciendo, devotis precum exhortationibus et mandatis dignatus sit aures Capituli generalis propulsare, statuit et ordinat Capi­tulum generale ut festum beati Dominici cum XII lectionibus fiat in vigilia beati Sixti papae et martyris per Ordinem uni­versum et sic in martyrologio pronuntietur : Civitate Bononiae depositio beati Dominici confessoris; et de eo fiat per omnia sicut de beato Hieronimo; festum vero beati Petri martyris tertio calendas maii sic pronuntiatur : Mediolani passio beati Petri martyris; festum autem ipsius fiat in crastino sancti Roberti primi Cistercii abbatis; lectiones : Si quis vult post me ; homilia vero et cetera omnia sicut de beato Vincentio ; primum Alleluia : Beatus vir qui suffert, secundum Laetabitur iustus. Diffi­nitio facta super hoc anno praeterito revocatur.

Canivez, Statuta, II, p. 421.

1257

<8> Petitio religiosi viri abbatis Sanctae Genevevae parisiensi de facienda commemoratione in festo virginis ipsius, videlicet tertio nonas ianuarii cum collecta Exaudi nos Deus, per Ordinem universum, exauditur.

Canivez, Statuta, II, p. 427.

1257

<23> Petitio abbatis Stamedii de faciendo festo beati Petri Tarentasiensis archiepiscopi die obitus eiusdem domo propria, exauditur.

Canivez, Statuta, II, p. 429-430.

1258

<2> Item cum excessus vocum in cantu dehonestet multipliciter nostri Ordinis honestatem et idcirco provide ab antiquo per sanctos patres fuerit institutum quod mediocritas conservetur in eo quod gravitatem redoleat et devotionem debeat incitare, districte praecipitur cantoribus Ordinis universi, ut hoc ipsi observent, et ab aliis diligentissime faciant observari ; si quis vero in cantando modum gravitatis huius excessisse notatus fuerit, taliter castigetur quod poena illius ab excessu huiusmodi alios retrahat in posterum et compescat.

 Canivez, Statuta, II, p. 435-436.

1259

<6> Item statui et ordinat Capitulum generale quod festum beati Roberti abbatis cum duabus missis fiat de cetero per totum Ordinem solemniter. Responsorium ad Vesperas : Iste sanctus; et conversi laborabunt.

Canivez, Statuta, II, p. 450.

1259

<9> Petitio Fratrum Minorum de festo beati Francisci per Ordinem universum faciendo cum duodecim lectionibus et una missa exauditur, et de ipso fiat per omnia sicut de beato Hieronimo.

Canivez, Statuta, II, p. 450.

1260

<1> Cum ad honorem gloriosae virginis anno praeterito generale Capitulum duxerit statuendum quod missa, quae in sabbatis de eadem cantari consuevit, pro aliqua missa, quae cum uno ministro cantari debebat, nullatenus omittatur, sic declarat idem Capitulum generale quod solemnes vigiliae quae evenerint sabbatis, et sabbato infra octavas Apparitionis et Ascensionis, et octava Sanctorum, et officia defunctorum missas suas habeant diffinitione prius edita non obstante.

Canivez, Statuta, II, p. 460-461.

1260

<4> Item cum sanctissimus pater noster beatus Bernardus Claraevallensis Ordinem universum tamquam supernae claritatis radius doctrinis pariter et exemplis feliciter edoceat et illustret, statuit et ordinat Capitulum generale quod per totum Ordinem in die solemnitatis ipsius de cetero sermo in capitulo habeatur et conversi nihilominuss laborabunt.

Canivez, Statuta, II, p. 361.

1260

<12> Item statuit et ordinat Capitulum generale ut commemoratio beatae Margarrethae fiat tertio decimo kalendas augusti per Ordinem universum. Collecta : omnipotens sempiterne Deus, qui infirma, etc.

Canivez, Statuta, II, p. 464.

1260

<13> Item de mandato domini Papae statui et ordinat Capitulum generale ut festum sancti Anthonii fiat cum duodecim lectionibus et una missa sexto decimo kalendas februarii in singulis domibus Ordinis universi, et fiat de eo sicut de sancto Hieronimo.

Canivez, Statuta, II, p. 464.

1260

<14> Item petitio illustrissimi regis Francorum [Louis IX] de faciendo officio undecim millium virginum cum duodecim lectionibus et una missa in universis abbatiis, exauditur, et iungitur de Campo et de Valle Sancti Lamberti abbatibus ut ad inveniendum ipsarum officum quam citius fieri poterit diligentius elaborent; et ipsum officium deferant ad proximam sequens Capitulum generale.

Canivez, Statuta, II, p. 464.

1261

<3> Cum divinae flagellum iracundiae peccatis nostris exigentibus imminere videatur Ecclesiae sanctae Dei, quae praeter solitum iam tanto tempore summo Pontifice extitit viduata, et tuba praeconii terribilis nostris intonuerit auribus super ingruente saevitia Tartarorum, qui sibi, ut dicitur, subiugare intendunt universum populum christianum, in tantae necessitatis articula debet et tenetur Christi fidelium universitas pium exhibere compassionis affectum et per devotae orationis subsidium huius­modi ingruentes molestias propulsare. Hac igitur de causa sta­tuit et ordinat Capitulum generale quod singulis diebus per uni­versum Ordinem, soluto capitula, eat ad ecclesiam conventus cantando Responsorium Aspice Domine, versus Non enim, versi­culus Ostende nobis Domine, cum flexione genuum, et sequatur collecta Ineffabilem. Ad missam autem quotidie dicatur psalmus Deus venerunt gentes, sicut antiquitus fieri consuevit, et sequatur in fine collecta Omnipotens sempiterne Deus in cuius manu sunt omnium potestates, et infra ubi dicitur ad Romanorum benignus imperium, dicatur Respice ad christianorum benignus auxilium etc.

Canivez, Statuta, II, p. 475-476.

1261

<12> Cum Ordo Cisterciensis sanctos Dei de gremio suae congregationis assumptos honorare tamquam patronos proprios teneatur, ordinat Capitulum generale quod sanctus Petrus Tarentasiensi et sanctus Guillelmus Bituricensis post beatum Nicolaum in litania nominentur.

Canivez, Statuta, II, p. 478.

1262

<13> Oratio Deus venerunt gentes, quae ad missam dici consuevit, et responsorium Aspice Domine, penitus revocantur.

Canivez, Statuta, III, p. 3.

1262

<14> Item, ob reverentiam sanctarum XI millium virginum statuit et ordinat Capitulum generale quod festum earum cum duabus missis fiat per Ordinem universum. Historia autem cum lectionibus in Capitulo prasentatam abbas Vallis Sancti Lamberti deferat ad sequens Capitulum generale, et conversi laborabunt.

Canivez, Statuta, III, p. 3.

1264

<3> Pro sanctissimo patre nostro et sanctae romanae Ecclesiae Summo Pontifice, et pro bono statu Ecclesiae sanctae Dei dicantur tres missae, una de Spiritu Sancto, alia de Beata Virgine, alia de pace, a singulis sacerdotibus Ordinis universi; a singulis vero monachis qui non sunt sacerdotes, nec non ab unaquaque monialium de Ordine : Veni Creator, Pater noster, Deus qui corda fidelium, Salve regina, Collecta Concede misericors Deus; a singulis autem conversis Miserere mei Deus, Pater noster, Ave Maria, usque ad instantem Resurrectionem Domini, dicatur omni die per Ordinem universum.

Canivez, Statuta, III, p. 18-19.

1267

<17> Item, petitio domini episcopi Cenomanensis de faciendo festo beati Iuliani in Ordine sexto kalendas februarii cum XII lectionibus et una missa, exauditur, et fiat per omnia sicut de beato Nicholao.

Canivez, Statuta, III, p. 50.

1268

<13> Statuit et ordinet Capitulum generale ut pro bono statu Terrae sanctae et pro defensione sanctae romanae Ecclesiae cantetur missa Salus populi quarta feria cum duobus ministris. Quod si dicta die duae missae occurrerint, prima de Salus populi habeatur, et si eadem die debeat fieri sermo in capitulo, dicta missa de Salus populi in crastino decantetur, et si qua alia privatim cantari consuevit, omittatur.

Canivez, Statuta, III, p. 61.

1269

<9> Diffinitio edita de missa salus populi celebranda anno praeterito, revocatur.

Canivez, Statuta, III, p. 70.

1270

<50> Petitio venerabilis patris et domini Dei gratia Pragensis episcopi de duabus missis de cetero celebrandis in domibus nostri Ordinis in festo beatae Katharinae, virginis et martyris, per suam dioecesim, exauditur.

Canivez, Statuta, III, p. 89.

1270

<75> Ad petitionem illustris reginae Franciae pro illustrissimo domino Ludovico rege Franciae marito eius, et pro ipsa domina regina regina et liberis eorum, et pro illustribus rege Navarrae, rege Angliae, rege Arragonum, et omnibus aliis nobilibus et vasallis, et aliis cruce signatis, qui corpora sua exposuerunt periculis et laboribus pro liberatione Terrae quam Jesus Christus proprio sanguine consecravit, statuit et ordinat Capitulum generale quod prima die mensis cuiuslibet fiat processio finito capitulo ad ec­clesiam a conventu, decantando Responsorium Aspice Domine, stando ante maius altare cum versu et repetitione, et dicatur ab eo qui conventum tenuerit versus Exurgat Deus, collecta Ineffabilem, et per totum regnum Franciae dicatur collecta : famulum tuum regem nostrum, etc. Orationes vero : Deus venerunt in missa, VII psalmi cum processione et litania sexta feria, et Salve regina post Completorium ab omnibus, tam in choro quam exterius, continuentur usque ad sequens Capitulum gene­rale.

Si vero prima dies mensis sexta feria evenerit, vel festum in quo fit sermo in capitulo, dicta processio die sequenti fiat, eo modo quo superius est notatum.

Canivez, Statuta, III, p. 91-92.

1272

<4> Item statuit et ordinat Capitulum generale quod Salve regina post completorium et sexta feria dicantur more solito VII psalmi cum litania et consuetis collectis, et post VII psalmos subsequatur Responsorium Aspice Domine, pro Terra sancta , et dicatur a praesidente flexis genibus versus Exurgat Deus, et collecta Deus qui admirabili. In missa vero de Beata Virgine pro domino Papa dicatur collecta Deus fidelium pastor, pro sanctissimo patre nostro, qui petit ab Ordine orationes speciales.

Canivez, Statuta, III, p. 104.

1272

<42> Pro sanctissimo patre nostro summo Pontifice, qui petit orationes ab Ordine speciales pro se et pro Terra sancta, statuit et ordinat Capitulum generale quod, in singulis domibus Ordi­nis universi, in missa de Beata Virgine quotidiana dicatur pro ipso collecta Deus fidelium omnium pastor; et pro bono statu Terrae sanctae dicatur responsorium Aspice Domine, cum ver­siculo Exurgat Deus, flexis genibus in ecclesia cum collecta; Deus qui admirabili ordine, sexta feria finitis VII psalmis cum litania cum collectis consuetis; VII psalmi vero et Salve regina post Completorium fiant sicut hactenus fieri consuevit.

Canivez, Statuta, III, p. 112.

1273

<1> In primis, quoniam super VII psalmis singulis sextis feriis per Ordinem pro statu sanctae Ecclesiae dicendis, per diversas Ordinis abbatias diversimode tenebatur, volens Capitulum generale, quod uniformitas in omnibus et per omnia per Ordinem observetur, ordinat et diffinit quod dicti VII psalmi per claustrum processionaliter dicantur in procedendo, omissis omnibus ad processionem pertinentibus, excepta sola cruce, quae ut moris est praefatur ; et si abbas praesens fuerit, non deferat baculum pastoralem. Responsorio Aspice Domine, et collecta praetermissis.

Canivez, Statuta, III, p. 114-115.

1274

<1> Quoniam exigentibus peccatis populi christiani tam longo tempore extitit Terra sancta in manibus paganorum, et illa loca devotissima quae Dominus Iesus Christus, et gloriosissima mater virgo Maria deifica praesentia multipliciter decorarunt ab infidelibus est vituperabiliter pertractata, ut Deus per suam misericordiam succurrat populo christiano et dictam Terram sanctam restituat sacro cultui suo, statuit et ordinat Capitulum generale quod psalmus Deus venerunt gentes, cum versu Exurgat Deus, etc., et collecta Deus qui admirabili providentia, ad missam conventualem more solito dicatur per Ordinem universum; et in missa conventuali quoties nominatur nomen Domini nostri Iesu Christi inclinetur humiliter a conventu, secundum quod dominus Papa constituit in Concilio generali.

Canivez, Statuta, III, p. 127.

1273

(26 avril; Fête de Ste Franche, permise par Grégoire X; Marosszéki, Origines, p. 45)

 

1274

<50> Petitio abbatis Claraevallis qui petit ut sermones beati Bernardi legantur in vigiliis sancti Malachiae in domo propria, exauditur.

Canivez, Statuta, III, p. 136.

1274

<1> (...) ut Deus per suam misericordiam succurrat populo christiano et dictam Terram sanctam restituat sacro cultui suo statuit et ordinat Capitulum generale quod psalmus Deus venerunt gentes cum versu Exurgat Deus, etc., et collecta Deus qui admirabili providentia, ad missam conventualem more solito dicatur per Ordinem universum, et in missa conventuali quoties nominatur nomen Domini nostri Iesu Christi inclinetur humiliter a conventu, secundum quod dominus Papa constituit in Concilio generali.

Canivez, Statuta, III, p. 126-127.

1275

<75> Pro sanctissimo patre nostro summo Pontifice, qui devo­tissime ab Ordine orationes petiit speciales pro se et suis, et pro bono statu Ecclesiae sanctae Dei dicantur tres missae, prima de Spiritu Sancto, secunda de beata Virgine Maria, tertia de Cruce a singulis sacerdotibus Ordinis universi, et pro ipso domino Papa dicatur collecta Deus fidelium omnium pastor, etc., in missa conventuali in loco competenti, et in horis beatae Virginis dicatur collecta Deus omnium fidelium pastor ; et finito Comple­torio dicatur Salve regina, et Ave Maria cum flexione genuum, collecta Concede nos, et Deus omnium fidelium pastor, tam in conventu quam extra conventum, tam in abbatiis quam extra, a singulis personis tam taro monachis quam monialibus Ordinis uni­versi. Pro praedecessoribus suis romanis Pontificibus, dicantur tres missae pro defunctis a singulis sacerdotibus Ordinis universi.

Canivez, Statuta, III, p. 150-151.

1284

<7> Item, ad petitionem dominae reginae Franciae monialibus Ordinis per regnum Franciae constitutis concedit actori Capitulum generale ut faciant festa, si voluerint, sanctorum Iohannis ante portam latinam, et sancti Nichasii, et sanctae Katerinae et Margaritae virginis, haeantque in cantu ymnos, lectiones et R[esponsoria] ad sermonem eorum pertinentia, sicut in petitione dominae reginae continentur.

Canivez, Statuta, III, p. 231.

1285

<1> In primis, statuit et ordinat Capitulum generale quod de sanctissimo patre nostro beato Bernardo fiat de novo proprius hymnus et proprium Alleluia, ita quod sequenti anno ad generale Capitulum deportetur, ibidem omnibus publicanda et decantanda per Ordinem universum.

Canivez, Statuta, III, p. 232.

1286

<1> In primis, quoniam gloriosae Virginis Mariae inatingibilis celsitudo et excellentia singularis ab Ordine nostro, qui prae ceteris eius patrocinio gloriatur, divis est laudibus efferandae ac devotis exequiis per amplius et perfectius prosequenda, generale Capitulum ordinat et diffinit quod festum ipsius Nativitatis Beatae Virginis, sicut festum Assumptionis regulari ieiunio in eius vigilia cum lacticiniis ab universis Ordinis observetur.

Canivez, Statuta, III, p. 234.

1287

<1> Cum mirabilem Deum in sanctis suis omnis lingua debeat confiteri, generale Capitulum ordinat et diffinit quod festum beati Eligii confessoris in crastino beati Andreae cum duodecim lectionibus et duabus missis, sicut festum beati Nicolai, per universum Ordinem celebretur.

Canivez, Statuta, III, p. 237

1289

<2> Item, cum excellentia dignitatis gloriosae virginis Mariae merita supplicum excedat et vota, et super omne votum, generale Capitulum duxit merito statuendum quod in vigilia Nativitatis eiusdem Virginis sicut in diebus sabbatorum fieri consuevit, missa de eadem in conventu solemniter celebretur.

Canivez, Statuta, III, p. 242

1290

<25> Conceditur abbatibus Austriae ut eis liceat festum sancti Floriani martyris celebrare.

Canivez, Statuta, III, p. 249.

1291

<49> Item, ad petitionem illustris regis Ierusalem et Siciliae humilem et devotam, concedit Capitulum generale quod per omnes abbatias in Aquensi, Arelatensi et Narbonensi constitutas possit fieri festum de beata Martha, sorore beatae Mariae Magdalenae, solemniter et eius propria historia decantetur.

Canivez, Statuta, III, p. 257.

1291

<1> In primis, cum laus et gloriatio beatorum patrum sit profectus ac religiositas filiorum, generale Capitulum ordinat et diffinit quod festum Translationis beatissimi Patris nostri Benedicti abbatis quod est quinto idus iulii sicut in alia festivitate per omnia cum una missa per unversum Ordinem celebretur.

Canivez, Statuta, III, p. 249

1292

<1> In primis, cum ad honorem Dei et gloriam Redemptoris nostri omne genu humiliter incurvetur ac Redemptoris nostri gratiam omnis lingua debeat confiteri, generale Capitulum ordinat et diffinit quod sicut in abbatiis per regnum Franciae constitutis, sic ubique terrarum per orbem, per Ordinem universum festum, de sanctissima corona Domini solemniter dum duabus missis in crastino beati Laurentii celebretur.

Canivez, Statuta, III, p. 258-259.

1292

<2> Item, quoniam gratum est Deo sanctisque eius beneplacitum et acceptum fratres vivere conformiter et psallere sapien­ter, diffinitionem anno praeterito editam de festo Translationis beati Benedicti abbatis aestatis tempore celebrando, generale Capitulum sic declarat quod in praedicto festo omnis proprietas alterius festivitatis praeter sermonem in capitula et missam maiorem uniformitas observetur. Lectiones vero poterunt ali­quantulum decurtari propter noctium temporis illius brevitatem.

Canivez, Statuta, III, p. 259.

1294

<1> In primis, cum Beata Dei Genitrix Maria Virgo perpetua velut templum Dei, sacrarium Spiritus Sancti, ab Ordine nostro cujus praerogativa singulari vel speciali mater est, domina et ma­gistra suae merito, excellentissimae dignitatis, dignis laudibus ac devotis obsequiis debet per amplius et perfectius honorari, generale Capitulum duxit provide statuendum quod octavae Purificationis eiusdem Virginis de cetera fiant per Ordinem uni­versum ita tamen quod de proprietate illius festi antiphonae, versiculi, parva responsoria, capitula et collectae dicantur ea forma quae de Nativitate eiusdem Virginis consuevit, excepta quod ad vigilias privatis diebus invitatorium dicetur Ave Maria sicut per octavam Pentecostes decantandum, et illae tres con­suetae lectiones de sermone beati Augustini, O Beata Maria, Admitte Piissima, Sancta Maria, per affines octavas quotidie repetantur, eum tribus responsoriis de proprietate festi per ordi­nem assumendis. Et ad sextam, capitulum Ecce virgo concipiet quotidie per octavas. Dominica vero infra octavam et in die octava fiet per omnia de proprietate dicti festi sicut in Nativitate ipsius, diversis tamen lectionibus inter ipsam dominicam et octavas. Si vero dominica in Septuagesima vel Quinquagesima ipso die festo evenerit, octavae de Beata Virgine tunc non fient, sed tantum die octavo una missa dicetur scilicet matutinalis, et com­memoratio ad utrasque vesperas et ad laudes.

Canivez, Statuta, III, p. 267.

1294

<2> Item, quoniam Deus magnus Dominus in sanctis suis gloriosus et mirabilis praedicatur, generale Capitulum ordinat et diffinit quod de beatis sanctis patribus nostris Edmundo Cantuariensi et Willelmo Bituricensi, Petro Tarentasiensi archiepiscopis et confessoribus, qui totum Ordinem nostrum sacrosanctis reliquis ,praeclaris meritis, miraculis et exemplis magnificant et decorant, cantetur cum duabus missis eorum historia propria per Ordinem universum.

Canivez, Statuta, III, p. 267-268.

1295

<1> In primis, cum gloriosae Virginis Mariae Genitricis Domini nostri attribui merito debeat amuis honor et perfectio creaturae, diffinitionem anno praeterito editam de octavis Puri­ficationis eiusdem Virginis celebrandis, generale Capitulum duxit taliter declarandum, quod diffinitio illa inviolabiliter perseveret, hoc excepto quod, loco illarum trium brevium lectionum, dican­tur privatis diebus tres aliae lectiones seriatim de Canticis Can­ticorum assignandae per cantores, unumquodque capitulum dicti libri in duas lectiones aequaliter dividendo, et quod in vigilia praedictae festivitatis missa de ipsa Beata Virgine sicut in sab­bato solemniter in conventu celebretur.

Canivez, Statuta, III, p. 277-278.

1295

<5> Item, quoniam sanctorum splendor mirabilis indeficienti lumine ubique radiat et coruscat, ad honorem beatissimi patris nostri Bernardi, qui totum Ordinem nostrum decorat, illuminat et venustat, generale Capitulum ordinat et diffinit quod in die octavo festivitatis eius duodecim lectiones et una missa per universum Ordinem habeantur, et quod historia propria B. Malachiae episcopi per totum Ordinem decantetur.

Canivez, Statuta, III, p. 279.

1297

<1> In primis, ut ab Ordine nostro, qui a sui origine in multa puritatis simplicitate fundatus est, omnis curiositatis superfluitas auferatur, diffinitionem de cantibus et modulationibus et aliis praecipuis solemnitatibus Beatae Virginibus, et in octavis ac per octavas, et in diebus sabbatorum, faciendis anno praeterito editam, sic modificat Capitulum generale quod nihil omnino novum in cantibus et modulationibus huiusmodi aliquatenus attentetur.

Canivez, Statuta, III, p. 287.

1298

<1> In primis, cum Beatissima Virgo Maria velut omni laude dignissima a nobis tamquam ipsius alumnis semper et ubique debeat totis affectibus venerari, statuit et ordinat Capitulum generale quod quandocumque de ipsa Beata Virgine missa ab aliquo celebratur, dicatur semper praefatio de ipsa, tam in missis conventualibus quam privatis, et Gloria in excelsis dicatur semper in eisdem missis illis temporibus quibus dici consuevit in Ordine diebus dominicis et festivis.

Canivez, Statuta, III, p. 293.

1298

<5> Item, quoniam divinae religionis devotio, dum electos Christi tam piis quam debitis honoris et celebritatis obsequiis reverenter prosequitur, eos nimirum concludentius expetit et facilius assequitur ipsorum patrocinii adiuvari, idcirco pia deliberatione generale Capitulum duxit providestatuendum quod festum beatissimi Ludovici, quondam regis Franciae, de cetero in crastino B. Bartholomei apostoli cum duobus missis et duodecim lectionibus sicut de beato Antonio fiat per Ordinem universum.

Canivez, Statuta, III, p. 294.

1299

<1> In primis, cum Redemptoris nostri Domini Jesu Christi caritatis gratia inaestimabilis specialem honoris reverentiam sui merito ab universis fidelibus exigat exhiberi, statuit et ordinat Capitulum generale, quod illa antiphona Mirabile mysterium, cum ad illum locum deventum fuerit Deus homo factus est, ob reverentiam sanctae Incarnationis, ab omnibus personis Ordinis flectantur genua humiliter et devote.

Canivez, Statuta, III, p. 298.

1299

<2> Item, quoniam claritatis sanctorum splendor mirabilis quanto luculentius meritis vitae et etiam claritate nominis enituit, tanto debet a christifidelibus super candelabrum Ecclesiae clarioribus laudum praeconiis sublimius exaltari, statuto de festo beati Ludovici confessoris, quondam regis Franciae, per Ordinem universum celebrando facto anno praeterito in Capitulo generali hoc additur, quod propria ipsius historia per totum Ordinem decantetur.

Canivez, Statuta, III, p. 298.

1300

<1> In primis, quoniam mirabilem Deum in sanctis suis gloriosius praedicantes, vel potissime ipsos magnificare debemus abundantiusqui de fonte coelestis sapientiae fecundius irrigat, de plenitudine accepta caeteris uberius influxerunt ; idcirco statuit et ordinat Capitulum generale quod de beatis confessoribus et praecipuis doctoribus Gregorio, Ambrosio, Augustino et Ieronymo, fiat festum solemne in perpetuum, cum duabus missis per Ordinem universum solemniter celebrandum.

Canivez, Statuta, III, p. 299.

1302

<4> Item, ut novitates et notabiles curiositates a nostro Ordine excludantur, ordinat et diffinit Capitulum generale quod in illis quae ad cultum divinum pertinent, quantum ad cantum, modus antiquus totaliter observetur, aliis diffinitionibus super hoc editis penitus abrogatis.

Canivez, Statuta, III, p. 306-307.

1314

<1> In primis, cum cultus divinus, inter filios Dei summi regis servicio deputatos, sit semper et ubique merito ampliandus cum ex eo fructus copiosior apud largitorem omnium acquiratur, decrevit Capitulum generale salubriter ordinare quod de cetero in omnibus missis de Spiritu Sancto decantandis, tam in conventu cum nota quam in privatis missis sine nota, Gloria in excelsis Deo devote dicatur, sicut in missis Beatae Virginis diebus sabbatis.

Canivez, Statuta, III, p. 328.

1317

<1> In primis, ut gloriosae Virginis Mariae in nostris cordibus memoria iugiter devotius inprimatur, et a nobis congruis honoribus veneretur, ordinat generale Capitum et diffinit quod de cetero commemoratio Beatae Mariae fiat et dicatur antiphona Spiritus Sanctus superveniet, et versus Ecce ancilla Domini, collecta Laetifica et adiuva nos, post horas canonicas extra chorum dicendas ab omnibus personis Ordinis universi. Nomina etiam beatissimorum confessorum Edmundi et Malachiae quorum reliquiae et corpora apud nos sunt in honore, de cetero et in litania Ordinis post beatum Petrum confessorem pronuntientur, in libris cum eorumdem sanctorum nominibus conscribantur.

Canivez, Statuta, III, p. 332-333.

1318

<1> In primis, ut fragilitatis humanae praesidium peregrina­tionis nostrae viaticum pretiosissimum corporis Domini nostri Iesu Christi sacrificium, cuius sancta oblatione non solum sancti sanctorum omnium memoriam colimus spiritualem, verum etiam realem ipsius, licet sub alia forma, praesentiam obtinemus, debitis venerationum obsequiis adoremus et intimis comedemus praecordiis, devotis prosequimur officiis, omissaque circa quoti­dianum ipsius mysterium devota diligentia suppleamus, diffi­niendum duxit non improvide Capitulum generale quod fiat festum de Corpore Christi cum duabus missis et propria historia, feria quinta post octavas Pentecostes, prout a felicis recorda­tionis domino Clemente V in suis constitutionibus in Viennensi concilia editis, est laudabiliter institutum ; conversi ea die in la­boribus minime occupentur.

Canivez, Statuta, III, p. 338

1318

<2> Item, cum sancta et salubris est cogitatio pro defunctis exo­rare, Capitulum generale ordinat et diffinit quod post gratias refectionis in prandio et in coena, Pater noster, et Ave Maria ab omnibus personis universi Ordinis devotius recitentur antequam Fidelium animae dicatur.

Canivez, Statuta, III, p. 338.

1318

<3> Item, cum Beatissima Dei Genitrix Maria omni laude dignissima a nobis, quorum est advocatrix specialissima, semper et ubique debeat congruis laudibus venerari, statuit et ordinat Capitulum generale quod post horas consuetas ipsius Virginis gloriosae, dicatur ab omnibus personis Ordinis antiphona Missus est Gabriel, versus Ave Maria, collecta Omnipotens sempiterne Deus qui gloriosae Virginis, etc., et post collectam dicatur Dulce nomen Domini nostri Iesu Christi sit benedictum in saecul, Amen. Et missa eiusdem post missam de conventu diebus sabbatorum per Quadragesimam celebretur, nisi festum fueri duodecim lectionum.

Canivez, Statuta, III, p. 338-339.

1320

<1> In primis, si Dominum in sanctis suis venerari nos convenit, illorum non sunt a nobis sub silentio reliquenda laude digna praeconia, qui non solum vitam monasticam verum etiam universam Dei ecclesiam meritis gloriosis et exemplis salutaribus decorarunt, statuit ob hoc generale Capitulum ordinando, quod de cetero fiat commemoratio de sancto Hugone primo abbate Cluniaci, tam in laudibus quam in vesperis, tertio kalendas maii; et prima missa de ipso cantabitur eodem die per Ordinem universum.

Canivez, Statuta, III, p. 347.

1320

<9> Item, ridiculosas novitates superinductas in officio divino nolens sustinere de cetero, Capitulum generale ordinat et diffinit quod antiqua forma cantandi a beato patre nostro Bernardo tradita, sincopationibus notarum et etiam hoquetis interdictis in cantu nostro simpliciter quia talia magis dissolutionem quam devotionem sapiant, firmiter teneatur; contra facientes ad praesidentis arbitrium puniantur. Abbates autem et abbatissae hoc statutum faciant inviolabiliter observari.

Canivez, Statuta, III, p. 349.

1321

<1> In primis, sicut assiduis in mundi maris huius naufragiis protectricis nostrae Mariae Virginis suffragiis indigemus, sic affluentem ipsius pietatem crebris tenemur devotionibus laudis excitare; quod solerter attendens, diffinit et ordinat Capitu­lum generale quod per octavas Purificationis Virginis gloriosae dicatur ad Benedictus, loco Beata Mater, antiphona Cum induce­rent, et ad Magnificat loco Sancta Dei Genitrix, Hodie Beata Virgo, et collecta Omnipotens, et sabbato infra Purificationis octavas dicatur officium et missa Suscepimus Deus, cum collecta Omnipotens, solemniter ut in sabbatis fieri consuevit.

Canivez, Statuta, III, p. 351-352.

1321

<2> Item, licet universos in regnis coelestibus constitutos sol­licitis honorare studiis teneamur, praecipue tamen Reveren­dissimum Patrem Nostrum Bernardum, qui velut sidus novum, non solum Ordinem suum, verum etiam corpus Ecclesiae, fuga­tis errorum tenebris, illustravit; decet nos specialibus debitis laudum praeconiis venerari; hinc est quod Capitulum generale duxit provide statuendum, quod fiant octavae praedicti sanc­tissimi Patris cum missa una, lectionibus et responsoriis, et aliis sicut in die penitus per Ordinem universum.

Canivez, Statuta, III, p. 352.

1321

<3> Item, cum ad mutuam caritatis gratitudinem ex debito professionis monasticae teneamur, servitium pro sancto Hugone, primo abbate Cluniacensi, eo quod in dicta domo et sua Ordine universo sancti Bernardi Patris Nostri solemne servitium cele­bratur, in hunc modum salubriter statuit Capitulum generale in singulis abbatiis Ordinis faciendum, quod prima missa in die sancti Roberti sicut de sancto Antonio celebrari solemniter pro eodem, et antiphonae commemorationis erunt ad Vesperas et Laudes Iste cognovit, et Collaudabunt multi.

Canivez, Statuta, III, p. 352.

1321

<20> Item, petitio magnifici principis domini regis Bohemicae, qui petit quod in die Resurrectionis Dominicae, in qua sol iustitiae Christus Iesus cum glorioso comitatu, ruptis mortis vinculis, victor processit ad inferis, in monasteriis regni sui et etiam in aliis domibus Ordinis nostri, dummodo conventus consentiat et de patrum abbatum licentia, fiat processio per ambitum cum responsorio Si consurrexistis cum Christo, et antiphona Cum rex gloriae, et Sedit angelus, pro sui reverentia exauditur.

Canivez, Statuta, III, p. 357.

1323

<1> In primis, quia in illorum veneratione sanctorum quorum reliquias conservamus, ac profuturas nobis suffragia fiducialibus praetolamus, attentiores nos fore convenit et unitatem in eorum sollemniis diligentius custodire, ordinat et diffinit Capitulum generale quod sollemnitas beati Malachiae episcopi et confessoris cuius corpus in abbatia Claraevallis requiescit, devotione qua congruit cum duabus missis ac reponsorio in vesperis celebretur per Ordinem universum.

Canivez, Statuta, III, p. 362-363.

1325

<1> In primis, licet cunctos sanctos congruis laudibus teneamur attollere et veneratione debita commendare, Virgo tamen Maria, meriti auctrix, et miserorum peccantium piissima advocatrix, in huius venerationis obsequia specialem condecet dignitatem; quare generale Capitulum ad ipsius laudis praeconium excolendum provide statuit et diffinit quod post Salve regina in ecclesia decantatum grossa campana trino signo pulsetur per universum Ordinem, et quilibet in honore eiusdem Virginis ter flexis genibus Ave Maria dicere teneantur ut exinde indulgentiam a Summo Pontifice cunctis fielibus indultam ad salutem commodam assequatur.

Canivez, Statuta, III, p. 369-370.

1328

<1> In primis, quia piissimae dignationis et gratiarum sanctis­simus pater noster dominus Summus Pontifex nos, suas humiles filios, sanctissimae suae salutatione alloquio voluit praevenire brachiis paternae devotionis, Capitulum gaudenter accipiens nec­non reverenter amplectens mandatum eiusdem ut in singulis domibus Ordinis pro bono statu Ecclesiae sanctae, quae moder­nis temporibus gravissimis guerrarum fluctibus agitatur, et di­versorum schismatum erroribus vehementius impugnatur, spe­ciales orationes dicantur quas idem dominus Summus Pontifex salubriter ordinavit, quod oratio infra scripta in singulis missis tam conventualibus quam privatis post Pater noster dicatur scili­cet Laetatus sum cum Gloria, Pater noster, Kyrie eleison, Christe eleison, Kyrie eleison, Et ne nos inducas, et sequuntur versiculi Domine salvum lac regem, etc., Salvum fac populum tuum, Do­mine, etc., Fiat pax, etc., Domine exaudi, etc., Oremus, Ecclesiae tuae, etc., Hostium nostrorum, etc., ut Pater misericordiarum et Deus totius consolationis aquilonem convertat in austrum, et tempestates varias quae insurgunt dignetur convertere in tran­quillum. Omnibus autem vere poenitentibus et confessis tam di­centibus quam eis assistentibus et aliis tunc devotas Deo preces fundentibus diebus singulis et missis quibus haec fuerint, viginti dies per eumdem Summum Pontificem de iniunctis sibi poeni­tentiis misericorditer relaxantur.

Canivez, Statuta, III, p. 378-379.

1329

<1> In primis, cum sanctorum doctorum testimonio Beatae Dei Genitricis continua laudum preconia eum alacritate mentis et spiritus impendere teneamur, quae virtutum omnium pleni­tudinem habuit sponsum forma prae filiis hominum genuit et incessanter pro nobis miseris peccatoribus intercedit ; eapropter generale Capitulum ad ipsius laudis praeconium excolendum, statuit et diffinit quod de cetera paschali tempore loco Sancta Dei Genitrix, antiphona Regina coeli laetare, ab omnibus cantetur ad vesperas, in singulis domibus Ordinis universi.

Canivez, Statuta, III, p. 385.

1329

<2> Item, cum omnes sanctos quos sancta Ecclesia colit, etiam teneamur congrua veneratione et dignis laudibus praeconium hono­rare, hinc est quod generale Capitulum ordinat et statuit et diffinit, quod de beato Thoma de Aquino Ordinis Praedicatorum, qui vitae et conversationis sanctimonia firmamentum militantis Ecclesiae decoravit, et suis scriptis et salutaribus documentis multipliciter, ut stella lucidissima, praelustravit, septimo die mensis martii fiat festum duodecim lectionum, sicut de beato Dominico, per Ordinem universum, et quoniam fratres dicti Ordinis aliquas reliquias de suo corpore sacratissimo, quod exis­tit in nostro Ordine tumulatum petunt, ad eiusdem venera­tionis augmentum sibi eum instantia elargiri, generale Capitulum eisdem gratiose annuens brachium a cubito usque ad manum duxit favorabiliter concedendum.

Canivez, Statuta, III, p. 385.

1333

<11> Item, petitio domini Claraevallis, qui petit quod fiat commemoratio de beato Malachia, per totam generationem Claraevallis, ad Vesperas et ad Laudes in ecclesia et ubique, prout de beatissimis patribus nostris Benedicto et Bernardo fieri consuevit, ob ipsius sancti reverentiam devotione gratissima, exauditur. Vir sancte, Dei praesul, Malachia, ora probibus Deum. Oremus : Deus qui beatum Malachiam pontificem tuum sanctissimo patri Bernardo verae caritatis foedere dulciter sociasti, concede propitius, ut et parvorum omnium consensus noxios caute vitemus, et coelestis militiae sacras amicitias semper optemus. Per Christum Dominum nostrum. Amen.

Canivez, Statuta, III, p. 404.

1333

<12> Missae a singulis sacerdotibus Ordinis : de Spiritu Sancto quinque; de Sancta Cruce, quinque; de Beata Virgine, quatuor; de Requiem, una. Missae in singulis domibus Ordinis : de Spiritu Sancto duae; de Beata Virgine, tres.

Canivez, Statuta, III, p. 404-405.

1337

<1> In primis, cum a generali Capitulo dudum fuerit ad laudem gloriosae Virginis diffinitum, quod loco antiphonae Sancta Dei Genitrix, Regina coeli laetare, Resurrectionis tempore decantetur; hinc est quod idem Capitulum ea quae ipsius dignis laudibus conveniunt, quibus potest devotionis affectibus cupiens ampliare, duxit non improvide statuendum quod praedicto tempore, diebus festivis et ferialibus, dicta antiphona in Vesperis per universum Ordinem decantetur.

Canivez, Statuta, III, p. 444.

1339

<8> Item, eamdem poenam sustineant quicumque in quibusdam festivitatibus, in cameris, vel alibi, in dicto studio ludere seu alias inordinate se habere, seu choreas per curias vel iardinos, cum instrumentis musicalibus ducere, aut cum larvis vel armis quandoque habitu superposito saeculari, vel per dormitorium de nocte discurrere et alios inquietare, praesumpserint in futurum (...)

Canivez, Statuta, III, p. 457-458.

1340

<1> (...) generale Capitulum statuit, ordinat et diffinit quod in singulis dominus Ordinis praeter consueta suffragia, dicantur duae missae, una de Spiritu Sancto et alia de Beata Maria a singulis sacerdotibus Ordinis universi. Et quia etiam instigante humani generis inimico, ingruentibus bellis hiis diebus orbis ebullit universus, ad actorem pacis reccurrendum est incessanter ; eapropter idem Capitulum ordinat et diffinit quod isto durante regum schismate dicatur semel in hebdomada una missa in conventu quae inchoatur : Da pacem.

Canivez, Statuta, III, p. 460-461.

1347

<1> In primis, compendium christinae fidei cupiens Capitulum generale in missarum solemniis frequentari, statuit, ordinat et diffinit quod in singulis festivitatibus, in quibus sermo in capitulo solet haberi, Credo in unum Deum in missa solemniter decantetur.

Canivez, Statuta, III, p. 505.

1348

<1> In primis, quoniam dignum est eximios Dei confessores quos sancta mater attollit Ecclesia, suorumque excellentia meritorum efficit coelestis beatitudinis possessores, honoribus congruis et bonorum laudibus venerari. Eapropter generale Capitulum illustrissimi ac serenissimi principis domini nostri regis Franciae christianissimi piae devotionis precibus excitatum, beati Yvonis venerabilis presbyteri ac confessoris praecipui canonizationem et merita fide dignorum testimoniis affirmata commemorans, qualiter in vita sua eius salubria documenta illustraverint Ecclesiam, ingentibus decoratun mirabulis et moribus reformarunt, et post mortem pro devote ipsum invocantibus et peregrinantibus ad eundem, gloriosus Deus quotidie varia mirabula operatur, digno permotum consilio ad requestam regiam et ob ipsius sancti magnificentiam, statuit, ordinat et praecipit quatinus, memorati sancti festivitas decimo non die mensis maii per Ordinem universum, cum duodecim lectionibus et una missa, in provincia vero Turonensium cum duabus missis et historiis propriis, si qui eas habuerint, annis singulis et perpetuis futuris temporibus solemniter celebretur.

Canivez, Statuta, III, p. 508.

1356

<1> (...) statuit, ordinat, diffinit, quatinus festum Conceptionis ipisus Virginis gloriosiae cum duabus missis et officio festi Nativitatis ipsius, assignato nomine Conceptionis loco Nativitatis ubi oportuerit adoptato, et octo primis lectionibus de historia institutionis festi Conceptionis eiusdem, cum haberi commode poterit, die octava mensis decembris per universum Ordinem sine octavis deinceps solemniter celebretur, ut Ordo qui eiusdem Virginis glorioso vocabulo noscitur insignitur, quique ipsam gaudet habere specialem patronam in terris, suffragantibus meritis eamdem sentiat propitiam advocatam habere in coelis.

Canivez, Statuta, III, p. 531.

1360

<4> Ut commemoratio sancti Adriani in vesperis et in laudibus in Nativitate Beatae Mariae Virginis absque scrupulo fiat per Ordinem universum.

Canivez, Statuta, III, p. 536.

1366

<1> In primis, attendens generale Capitulum ex fructuum amenitate serenitatem stipitis notabiliter commendat, sacratissimae partus sanctae Annae magnificendae incitus veneratione totus Ordo Cisterciensis fundatus est, spiritali quodam iucunditate cupiens idem Capitulum ipsius felicissimae parentis beatae Annae fiat commemoratio prout de aliis sanctis non habentibus XII lectiones est consuetum, et ipsa die festivitatis suae missa in conventu per singula monasteria Ordinis cum devotione solemniter celebretur.

Canivez, Statuta, III, p. 543.

1367

<1> In primis, cum anno praeterito a Capitulo generali extiterit [diffinitum] quod de beata Anna gloriosa Virgnis Mariae genitrice fiet commemoratio die festivitatis suae in vesperis et matutinis et una missa, prout fit de sanctis commemorationem et missam habentibus, per Ordinem universum, et tamen in diffinitione super hoc edita quale officium diceretur non fuerit declaratum, et de die ipsius festi dubitent aliqui cum in kalendario Ordinis minime habeatur, super praemissis declarationem faciens Capitulum generale, ut in Ordine uniformitas teneatur, ordinat et statuit quod in crastino beati Iacobi apostoli festum ipsius celebretur, et in kalendario Ordinis celebretur et conscribatur ; commemoratio in vesperis Veni sponsa, etc., versus Diffusa est, collecta Exaudi nos ; in vigiliis Veni electa, versus et collecta ut supra. Officium missae sicut de beata Maria Magdalene, exceptis quod [loco] Alleluia dicitur Diffusa est ; evangelium Liber generationis, per Ordinem universum.

Canivez, Statuta, III, p. 546.

1375

<1> In primis, Capitulum statuit ut festum XII lectionum et unae missae fiat de beata Anna matre Dominae Mariae, si conventus voluerit.

Canivez, Statuta, III, p. 554.

1375

<2> Item, si commemoratio omnium personarum regularium evenerit in vigilia Pentecostes, et deinceps usque ad diem Trinitatis, ad vesperas et feria secunda in crastino celebretur, nisi festum XII lectionum sit in crastino celebrandum.

Canivez, Statuta, III, p. 554.

1439

<97> Diffinitionem in Capitulo generali proxime praeterito editam super processionibus in omnibus Virginis gloriosae festivitatibus fiendis, praesens generale Capitulum approbat et confirmat, rursus statuit ut etiam in festis Nativitatis Domini, Paschae, Pentecostes et Omnium Sanctorum, necnon in festivitatibus Beatorum Bernardi, Guillelmi et Petri confessorum, qui fuerunt Ordinis professi et alumni, et qui, ut pie creditur, ipsum habeant apud Deum in recommendatione speciali, per Ordinem universum fiant devote processiones, dicanturque in processione diei Paschae duo responsoria, videlicet Angelus Domini et Maria Magdalene ; antiphona vero in ingressu ecclesiae erit Christus resurgens. In die vero Natalis Domini primum responsorium erit Verbum caro factum est, secundum erit O magnum mysterium, antiphona vero in ingressu ecclesiae erit Nesciens mater virgo virum, etc. In die vero Pentecostes primum responsorium erit Repleti sunt omnes Spiritu Sancto, secundum erit In die magno festivitatis, antiphona vero in ingressu Hodie completi sunt dies Pentecostes, etc. In die vero beati Bernardi, primum responsorium erit Beatus Bernardus quasi vas auri solidum, secundum Prima virtus vir sancti, antiphona erit Exultet in Domino. In solemnitatibus vero Guillelmi et Petri, primum responsorium erit Sint lumbi vestri praecincti, secundum erit In diademate capitis Aaron, antiphona erit Iste sanctus digne in memoriam vertitur hominum ; de ceteroque in praedictis duorum sanctorum Guillelmi videlicet et Petri, erit sermo in capitulo et sicut festivitates sanctorum Benedicti et Bernardi solemnizabuntur.

Canivez, Statuta, IV, p. 487-488.

1441

<60> Pro statu et pace universalis sanctae matris Ecclesiae ac unione eiusdem, necnon pro tranquillitate regum et principum christianorum, ac bona dispositione et serenitate temporis, praesens generale Capitulum omnibus et singulis personis Ordinis utriusque sexus iniungit, ordinat, praecipit et mandat, quod de cetero omnibus diebus dominicis et festis sermonum, in singulis Ordinis monasteriis, fiat processio per claustrum, et decantetur in prima statione Exurge Deus, adiuva nos, in secunda dicatur cantando Aspice, Domine de sede sancta tua, etc. cum suo versiculo et in tertia antiphona Salvator mundi, salva nos, etc., cum collectis adiunctis, Ecclesiae, Deus a quo, etc., et Concede nos, etc.

Canivez, Statuta, IV, p. 512.