Les
Sources manuscrites de la théorie de la musique (S. IX-XVI)
______________________
POLAND (PL)
GNIESNO,
Archiwum Archidiescezjalne (PL-GNd)
200
1497-1504. Orig. Cracovie. Prov. Lubin, abbaye
bénédictine ; Gniezno, séminaire religieux – 388-412 SZYDLOV. – RISM B
III, 5 (1997), p. 23.- RISM B
III, 6 (2003).
KORNIK, Biblioteka Kórnicka (PL-KO)
47
Seconde moitié du xve s. Orig. Kornik. Prov. inconnue – 247-250 « Gamaut are bmi...
Et nota quod tres sunt cantus in genere... » – RISM B III, 5 (1997), p.
23-24.- RISM B III, 6 (2003).
KRAKOW, Biblioteka Czartoryskich 3910 (PL-Kc)
+ 3910
1510-1524. Cracovie – p.
191-246 TRAD. Holl. XVIII.
KRAKOW, Biblioteka Jagiellonska (PL-Kj)
+ Berol. Lat.
Quart. 23
xive-xve s. Allemagne – 215v-221v IOH. MUR. spec. – Michels,
Musiktraktate, 1970, p. 119.
+ Berol. Lat.
Quart. 590
Bernhard/ Bower, Glossa (Kommentar- und Registerband, 2011), p. 65.
257
Vers 1463. Orig. Pilzno. Prov. Johannes Welsz de
Posznania, Cracovie – 153-162v PAUL. PAULIR. – RISM B III, 5 (1997), p. 24-25.-
RISM B III, 6 (2003).
546
Première moitié du xve s. Orig. Cracovie. Prov. Cracovie – 99-108 IOH. MUR. spec. – RISM B III,
5 (1997), p. 25.- RISM B III, 6 (2003).
568
Vers 1465. Orig. Allemagne. Prov. Cracovie (depuis
1485 ?) – 80 MON. Ab .F. ; 80v tableau de solmisation et définition des
intervalles ; 81 « Musica est recte modulandi
scientia... » ; 81v-85 IOH. MUR. spec. – RISM B III, 5 (1997), p.
25-26.- RISM B III, 6 (2003).- Witkowska-Z.,
Kraków 568, passim.
754
Fin xiiie - début xive s. Orig. France ?
Prov. Piotr de Dzwonów, université de Cracovie – 41-43 « Est mundana,
humana et instrumentalis. De instrumentali agit Boetius... » (transcription : @ TML ; cf. D-Mbs Clm 28186, f. 258-259v) –
RISM B III, 5 (1997), p. 26-27.- RISM B
III, 6 (2003).
757
c. 1378-1399. Orig. Prague. Prov. Cracovie – 1v
« Monocordi figure vel note sunt iste que secuntur... » ; 1v
« Sciendum etiam quod dicta proportio... » – RISM B III, 5 (1997), p.
27.- RISM B III, 6 (2003).
1859
1447, 1471. Orig. université de Cracovie. Prov.
université de Cracovie – 3r-13r TRAD. Holl. IX ; 206 MON. Si quis – RISM B
III, 5 (1997), p. 27-28.- RISM B III, 6 (2003).- Bernhard, Hermannus, p.
120
1861
Vers 1445. Orig. Cracovie ? Prov. Cracovie – 1-2
CASSIOD. var. ; 2v-6 ISID. etym. (exc.) ; 6v-8 CASSIOD. INST.
(exc.) ; 8 MART. CAP. (exc.) ; 8 « In hoc perfectio ternarii et
quaternarii cumulatur... » ; 8-90v BOETH. mus. ; 48 « Nota
extra litteram boecii hic m.o. spacium precise ostendit... » ; 64
« Ex his enim mensurationibus claret tonum partiri in duo
equa... » ; 68 « Enchirias musicus sic format monocordum ad
propositum... » ; 68 MON. In quatuor ; 100-122v IOH. COTT. mus.
et IOH. COTT. ton. ; 123-127 « Qui sint vel quales cuiusque modi
speciales... », « Primam etate creatus est Adam et
Ewa... » ; 127v NEUM. Eptaphonus ; 128-148 « Pro recomendatione
artis musice advenit nobis dictum... » (TRAD. Holl. VIII) – RISM B III, 5
(1997), p.28-31.- RISM B III, 6 (2003) ▪ Bernhard/ Bower, Glossa
(Kommentar- und Registerband, 2011), p. 65.
1865
1460. Orig. Cracovie. Prov. Cracovie – 18v-37v IOH.
MUR. spec. – RISM B III, 5 (1997), p. 31.- RISM B III, 6 (2003).
1927
1445-1448. Orig. Cracovie. Prov. Cracovie – 112
« Utilitas huius sciencie est ut cognitis his que
traduntur... » ; 113-132v IOH. MUR. spec. ; 213-238v « Pro
recomendatione artis musice adueniat nobis dictum... » (TRAD. Holl.
VIII) ; 239-241 « Etsi bestialium. Iste liber cuius subiectum est
numerus sonorum... » – RISM B III, 5 (1997), p.31-34.- RISM B III, 6
(2003).
1965
Seconde moitié du xie
s. Orig. Italie du Nord. Prov. Albert de Magna Opatow, Cracovie – 1-8v MUS.
ENCH. ; 8v-24+27-30 SCOL. ENCH. ; 25-26v+32-38v HUCBALD. ; 26v
MON. In primo ; 26v+39 MON. Dimidium ; 30r-v COMM. BR. ; 30v-31v
MON. Super unum ; 31v-32 MOD. Ecce modorum ; 39 PS.-BERNEL.
spec. ; 39 « ... ita ut primus tropus a lichanos meson
incipiat... » ; 39 MON. In quatuor ; 39v-40r Tonaire (« Noannoeane autentus protus... ») ; 40ra-40v Tonaire des antiennes d’invitatoire (« Autentus
protus. Invitat. In manu tua domine... ») ; 41-47 BERNO prol. ; 47 MACROB.
(exc.) ; 47v-58 BERNO ton. – RISM B III, 5 (1997), p. 34-37.- RISM B III,
6 (2003).
1970
Fin xive - début xve s. Orig. Erfurt ?
Prov. Cracovie – 104-115v IOH. MUR. spec. – RISM B III, 5 (1997), p. 37.- RISM
B III, 6 (2003).
2616
Après 1510. Orig. Cracovie ? Prov. Cracovie – 2-17v
« Musicam antiquis illis temporibus in veneracione fuisse memorie proditum
est... » – RISM B III, 5 (1997), p. 37-38.- RISM B III, 6 (2003).
3295
1563-1564. Orig. Cracovie. Prov. Cracovie –
107v-108v « Quoniam Musica speculativa Joannis de Muris suam puritatem et
nitorem... » ; 110-161v IOH. MUR. spec. ; 162v-163 diagramme de
la division du monocorde ; 163v « Monocordum Johannis de Muris
incipit a Gama ut... » ; 163v-164 « Monocordum Boetii incipit ab
a re omissa gama ut.. » ; 164 « Boetius in Musica dividendo
monocordum solum dividit per disdiapason... » ; 153v-165 « Si
quis velit scire faciliter monocordum componere... » – RISM B III, 5
(1997), p. 38-39.- RISM B III, 6 (2003).
KRAKOW, Biblioteka Polskiej Akademii Nauk (PL-Kp)
1716
1537-1548. Orig. Conventus Crasniensis Canonicorum
regularium. Prov. Gasparus Kosseczki ; Cracovie, Biblioteka Umiejetnosci –
1v-14 « Ad faciendum cantum coralem in Discantu Tenor et Bassa... » –
RISM B III, 5 (1997), p. 39-40.- RISM B
III, 6 (2003).
POZNAN, Archiwum Archidiecezjalne (PL-Pa)
196
1518-1520. Orig. Cracovie ? Prov. Alexius
Prusinowski – 13-22 « Notandum est varios extitisse ipsius artis musice
inventores... » – RISM B III, 5 (1997), p. 40-41.- RISM B III, 6 (2003).
POZNAN, Biblioteka Prowincji Wniebowziecia Matki
Bozej oo. Franciszkanów (PL-Pf)
Ms. sans cote
1517-1518. Orig. couvent des Franciscains de
Cracovie. Prov. bibliothèque des Franciscains de Wschowa – 1-26 « Quoniam
iuxta sentenciam omnium recte philozophantium... » – RISM B III, 5 (1997),
p. 41-43.- RISM B III, 6
(2003).
WARSZAWA, Biblioteka Narodowa (PL-Wn)
BOZ 61
1467. Orig. Principauté de Mazovie. Prov. Martinus
Presbiterus de Plocis ; Bibliothèque des Chanoines réguliers de
Czerwinsk ; Bibliothèque du majorat des Zamoyski – 278-287v « Si ille
longe sunt perfecte... » ; 288-293 MENS. Circa artem ; 293r-v
VERS. Iam post (exc.) ; 294-296 PETR. BETSCHK – RISM B III, 5 (1997), p.
43-44.- RISM B III, 6 (2003).
https://polona.pl/search/?query=BOZ_61&filters=public:1
BOZ 1115
1533-1535. Orig. Varsovie. Prov. Bibliothèque du
majorat des Zamoyski – 1-6v, 15-22v, 7-8 Andreas Ornitoparchus, Musicae
Activae Micrologus, II ; 8v-14v, 23-24v Andreas Ornitoparchus, Musicae
Activae Micrologus, IV ; 25 « Unde ligatura est simplicium
figurarum pro tractas debitas ordinatio coniunctio... » – RISM B III, 5
(1997), p. 44-45.- RISM B III, 6
(2003).
https://polona.pl/search/?query=BOZ_1115&filters=public:1
WARSZAVA, olim Biblioteka Ordynacji
Krasinskich
Ms. 36 (47) (manuscrit brûlé ou disparu en 1944)
1467-68, 1475, 178, 1491. Orig. Cracovie. Prov. Jan
z Glogowa, Tadeusz ks. Lubomirski – 173-185v IOH. MUR. spec. (A).- RISM B III,
6 (2003).
WROCLAW, Biblioteka Uniwersytecka (PL-WRu)
I.F.397
Vers 1330. Orig. Henrików. Prov. Henrików – 282v
ANON. Cist. III – RISM B III, 5 (1997), p. 46.- RISM B III, 6 (2003).
I.F.402
Vers 1260-1270. Orig. Lubiaz ? Prov. bibliothèque
du couvent de Camenz – 1 « Octo sunt toni... » – RISM B III, 5
(1997), p. 47.- RISM B III, 6
(2003).
I.F.415
xiiie s. Orig. Lubiaz ?
Prov. Couvent de Leubus – Iv-II ANON. Cist. II – RISM B III, 5 (1997), p. 47.- RISM B III, 6 (2003).
I.O.44
Seconde moitié du xve s. Orig. inconnue. Prov. Chanoines Ausgustins de Wroclaw – 131r-v
« Quando deum laudas cantando non trahe caudas... » – RISM B III, 5
(1997), p. 47-48.- RISM B III, 6
(2003).
I.Q.43
Seconde moitié du xve s. Orig. inconnue. Prov. couvent des Dominicains de Wroclaw – 109-134v
IOH. COTT. mus. et IOH. COTT. ton. ; 134v « Primus ut Exurge Rorate,
Secundus ut Ecce... » ; 135 « Formula rite tono primo datur ista
Memento... » (cf. ANON. Lovan., éd. CS2, p. 492-493) ; 135
« Ecce modus primus sic noscitur atque Secundus... » (not. mus. non
reportée) ; 135r-v « Formule ad regenda responsoria. Lex prothus
inclinat, et se modulando fatigat... » (not. mus. non reportée) ;
135v-136 « Quattuor ecce tropi natura matre creati... » (cf. QUAEST.
MUS. p. 93-97) ; 136v tableau relatif à l'ambitus des tons ; 136v
« Regularis cursus autentorum tonorum hic est... Plagalium vero
cursus... » ; 136v-141v « Mensuracio cuiusdam instrimenti. Pone
ubi volueris primum punctum... » (éd. Meyer, Mensura monochordi, p.
216) ; 137 « Sic habebat 33p 33p 3p 33p ... » (éd. Meyer,
Mensura monochordi, p. 147) ; 137v « Neumarum voces novem sunt
prima facit d... » (éd. Meyer, Mensura monochordi, p. 137v) ;
138 « Notandum 17 ad 16 est proporcio sesquisextadecima... » ;
138 MON. Ad inveniendum ; 138v « Ad faciendam scalam clavicordii
intercisam... » ; 139 BOETH. mus. (exc. IV, 18) ; 139v
« Primo dividatur linea in quatuor passus... » (éd. Meyer, Mensura
monochordi, p. 148) ; 140r « Pro fistulis organorum. Recipiatur
lamina plumbi aut alterius materie... » ; 140v « Si velis
fundere cymbala per artem verissime sonancia... » ; 141
« Quicumque velis facere symbala ad cantandum recte sonancia... »
(cf. Smits van Waesberghe, Cymbala, p. 51) ; 41v « Item <Si
tibi> surgat amor quod formes cymbala fusor... » (cf. ibid., p.
46) ; 142 REG. COMP. – RISM B III, 5 (1997), p. 48-50.- RISM B III, 6 (2003).- John Koster, « New Sources for the Early History of the
Clavichord », Early Keyboard Journal, 20 (2002), 7-43 [cf. p. 34-43].-
Bernhard, Thomas, 2006, p. 65.
http://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=36266&from=pubindex&diri
I.Q.466
Première moitié du xve s. Orig. inconnue. Prov. inconnue – Nicolaus de Cosil, Traité de
solmisation (« Tres sunt cantus in manu... ») – RISM B III, 5 (1997),
p. 50.- RISM B III, 6 (2003).
IV.Q.16
Première moitié du xve s. Orig. inconnue. Prov. Chanoines Augustins de Wroclaw – 151v-160 ANON.
Vratisl. – RISM B III, 5 (1997), p. 50-51.- RISM B III, 6 (2003).
IV.Q.37
Fin xive - début xve s. Orig. inconnue.
Prov. Wroclaw, Eglise Corpus Christi – 288-302v « Ignis divini iubare
illucente nec non spiritus... » (TRAD. Holl. VII) ; 303-324v
« Expedit et consonum est racioni... » (TRAD. Holl. XV) – RISM B III,
5 (1997), p. 51-52.- RISM B III, 6
(2003).
IV.Q.81
Seconde moitié du xve s. Orig. Dresden. Prov. Fondation collegiale de Glogau – 241-250v,
395r-v, 404 « Et est notandum de tercio tono et habet tres
differencias... » ; 244r-250v + 395r-v + 403r-404v TON. Vratisl.
« Item notandum de intonacione omnium octo tonorum quomodo quilibet
illorum... » (éd. Elzbieta Witkowska-Zaremba, « Tonarius
Vratislaviensis », in : Traditio Iohannis Hollandrini, éd. M.
Bernhard u. E. Witkowska-Zaremba [München, 2015], t. 6, 667-708) ;
251-286v TRAD. Holl. I – RISM B III, 5 (1997), p. 52-53.- RISM B III, 6 (2003).
WROCLAW, Zaklad Narodowy im. Ossolinskich Polskiej
Akademii Nauk. Biblioteka (PL-WRa)
2297/I
Fin xve - début xve s. Orig. Cracovie ?
Prov. Lwów, Biblioteka Zakladu Narodowego im. Ossolinskich – 1-12 « Fertur
quamquam Pitagoras primordialis musices huius tamen eum preter nonnulli
inventores esse... » (TRAD. Holl. XII) – RISM B III, 5 (1997), p. 45-46.-
RISM B III, 6 (2003).